اشاره: تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین یک بحران جهانی است که روزبه‌روز مشکلات آن نمایان‌تر می‌شود. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل ماه گذشته در اجلاس اقلیمی به مناسبت پنجمین سالگرد توافقنامه پاریس گفت کشورهای جهان باید وضعیت اضطراری اقلیمی اعلام کنند. سازمان جهانی هواشناسی اعلام کرده سال 2020 سومین سال گرم از آغاز ثبت داده‌های بین‌المللی هواشناسی در نیمه قرن نوزدهم است. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده سالانه 7میلیون نفر براثر آلودگی هوا می‌میرند. از آنجایی که گازوئیل و مازوت، تولید کربن می‌کنند، کشورهای پیشرفته برای مقابله با تولید کربن و جلوگیری از شلیک آلاینده‌ها به جان مردم، حمل‌ونقل عمومی را گسترش داده و حتی برقی کرده‌اند و برای سوخت خانگی نیز از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌کنند. فرایندی که جای آن در ایران خالی است. اما وضع محیط‌زیست در ایران هم چندان مطلوب نیست و بر اساس برآورد «پروژه جهانی کربن»، ایران ششمین تولیدکننده بزرگ گازهای گلخانه‌ای بعد از چین، آمریکا، هند، روسیه و ژاپن در سال ۲۰۱۹ بوده است. این موضوع باعث آلودگی هوای کلان‌شهرها شده و بر اساس آمارهای رسمی، تهران در سال گذشته تنها ۱۲ روز هوای پاک داشته است. این روزها وضع آلودگی هوا چنان وخیم شده که ایران در نقشه جهانی آلودگی هوا (IQAIR) در فهرست ۱۰ کشور آلوده جهان در رتبه نهم قرار گرفت. براساس آمارها سالانه 40هزار ایرانی براثر آلودگی هوا جان خود را ازدست می‌دهند. موضوع زمانی خطرناک‌تر می‌شود که مطالعات نشان می‌دهد افزایش سطح آلاینده‌های موجود در هوا می‌تواند عوارضی در بیماران کرونایی ایجاد و مرگ‌ومیر را بیشتر کند. به عقیده کارشناسان یکی از دلایل اصلی آلودگی این روزهای هوای تهران و کلان‌شهرها، استفاده از مازوت یا نفت کوره به‌عنوان سوخت در برخی نیروگاه‌های برق، پالایشگاه‌ها و مراکز صنعتی است. مازوت ماده‌ای غلیظ، خطرناک، آلوده‌کننده و پر از مواد آلاینده است. باوجود این‌که برخی از مسئولان دولت و شورای شهر تهران نسبت به استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها هشدار داده‌اند، اما روز گذشته عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست پرده از رازی برداشت و گفت: «در ستاد کرونا رئیس‌جمهوری و دادستان‌کل کشور گفتند باید قانون هوای پاک اجرا شود اما معاون دادستان‌کل کشور به استان‌ها بخش‌نامه کرده که مانع سوزاندن نفت کوره در نیروگاه‌ها و صنایع نشوید. یعنی نهادی که باید قانون هوای پاک را اجرا کند، ازنظر امنیتی به این نتیجه رسیده است که مازوت سوزانده شود.» درهمین‌حال روز گذشته وزیر نفت گفت پیش‌ازاین مازوت را به خارج صادر می‌کردیم اما به دلیل تحریم‌ها اکنون نمی‌توانیم مازوت را صادرکنیم. بیژن زنگنه همچنین گفت به دلیل افزایش مصرف برق و گاز، امکان تامین گاز برای نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها در فصل زمستان وجود ندارد. دراین‌ارتباط ستاره صبح در گفت‌وگو با دو صاحب‌نظر، دلایل بنیادین آلودگی هوای کلان‌شهرها را بررسی کرده که در ادامه می‌خوانید.
۱۳۹۹ دوشنبه ۱۵ دي