کسری بودجه سال 1403 حدود 791 هزار میلیارد تومان بود. پیشبینی میشود که تا پایان امسال کسری بودجه به بیش از 800 هزار میلیارد تومان برسد. نکته قابل تأمل اینکه بودجه سال آینده انقباضی و ریاضتی بستهشده است، یعنی درآمدهای نفتی و مالیاتی کاهش مییابند و زندگی مردم سختتر میشود. نکته دیگر بودجه حذف 4 صفر از پول ملی است. دولت و مجلس میپندارند که این اقدام باعث کاهش تورم و افزایش تولید خواهد شد. این در حالی است که به عقیده کارشناسان حذف صفر از پول ملی تأثیری بر کاهش تورم و افزایش تولید ندارد. حذف صفرها برای راحت خواندن ارقام بزرگ است. پرسش این است که چرا در دهههای گذشته ارزش پول ملی تا این حد کاهشیافته است؟ حاکمیت بهجای اینکه ارزش پول ملی را بالا ببرد اقدام به حذف 4 صفر کرده است! مسئولان پاسخ دهند که چه کسانی و چه سیاستهایی باعث شدند تا ریال باارزش که 7 تومان آن مساوی یک دلار بود حالا 130 هزار تومان معادل یک دلار است. ماجرا چیست؟ مقصران چه کسانی هستند؟ در این فرایند یعنی کاهش ارزش پول ملی چه کسانی ثروتمند شدند و چه کسانی فقیر؟
بودجه در مجلس
طبق آییننامه داخلی مجلس شورای اسلامی، لایحه بودجه در سامانه بارگذاری میشود و پس از سه روزبه کمیسیون تلفیق توسط هیئترئیسه مجلس ارجاع خواهد شد. در ادامه کلیات بودجه به صحن علنی مجلس شورای اسلامی جهت اظهارنظر نمایندگان ارجاع میشود. سپس احکام ذیربط به کمیسیونهای تخصصی ارجاع میشوند و کمیسیونها پنج روز فرصت بررسی و بیان پیشنهاد برای مواد بودجه رادارند. پسازآن نیز گزارش کمیسیون تلفیق بودجه به صحن مجلس ارسال میشود. در کمیسیون تلفیق بودجه نیز ۱۰ روز فرصت بررسی لایحه بودجه است که قابل تمدید است.
قانون جدید پولی
دولت عصر دیروز لایحه بودجه ۱۴۰۵ را برای نخستین باربر مبنای ریال جدید و پس از حذف چهار صفر از پول ملی، تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد.
بر اساس قانون جدید پولی کشور، لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ با حذف چهار صفر و با واحد پولی جدید به مجلس شورای اسلامی ارائه خواهد شد. به همین منظور، تمامی ردیفهای درآمدی و هزینهای، اعتبارات دستگاههای اجرایی، منابع و مصارف و همچنین جداول کلان بودجه با قالب عددی تازه تنظیمشدهاند. این لایحه نخستین بودجه سنواتی کشور به شمار میرود که پس از نهایی شدن فرایند حذف چهار صفر، بهصورت رسمی با ریال جدید تدوین و رونمایی میشود و مبنای محاسبات مالی دولت، دستگاهها و نهادهای عمومی در سال ۱۴۰۵ قرار خواهد گرفت.
جزییات بودجه 1405
لایحه بودجه ۱۴۰۵ متشکل از چهار زیر بخش شامل احکام، سقف منابع بودجه عمومی دولت، ترازهای عملیاتی، سرمایهای و مالی و فروض برآورد منابع و مصارف است. این بودجه از حیث منابع و مصارف بودجه کل کشور بالغبر ۱۴ هزار و ۴۴۱ میلیارد و ۴۱۷ میلیون و ۵۰۵ هزار و ۶۰۰ ریال است. لایحه بودجه ۱۴۰۵ سومین بودجه بعد از تصویب و اجرای قانون برنامه هفتم توسعه کل کشور است.
دولت لایحه بودجه سال 1405 کل کشور را با تأکید بر شفافیت، انضباط مالی و واقعبینی در برآورد منابع و مصارف به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد.
بر اساس لایحه بودجه سال 1405، مجموع منابع عمومی دولت 520 میلیارد تومان پیشبینیشده که از این میزان، 340 میلیارد تومان از محل درآمدها، 27.5 میلیارد تومان از محل واگذاری داراییهای سرمایهای و 150 میلیارد تومان از محل واگذاری داراییهای مالی تأمین میشود.
در این لایحه، درآمدهای اختصاصی دستگاهها 70 میلیارد تومان برآورد شده و منابع بودجه عمومی دولت درمجموع به 590 میلیارد تومان میرسد. همچنین منابع شرکتهای دولتی، بانکها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت 880 میلیارد تومان پیشبینیشده و درنهایت، منابع بودجه کل کشور در سال 1405 رقمی حدود یک هزار و 144 میلیارد تومان را نشان میدهد.
رشد 25 درصدی انتشار اوراق دولتی
در لایحه بودجه 1405، حجم انتشار اوراق بدهی دولتی با افزایش 25 درصدی نسبت به 1404، از 750 هزار میلیارد تومان به 940 هزار میلیارد تومان (94 میلیارد تومان با حذف 4 صفر) در سال 1405 رسیده است. رشدی که در مقایسه با روندهای پیشین و نیازهای تأمین مالی دولت، بهعنوان افزایشی بهنوبت محدود ارزیابی میشود. بر اساس این گزارش، اوراق بدهی یکی از اصلیترین ابزارهای دولت برای پوشش کسری بودجه و مدیریت منابع مالی به شمار میرود و تغییرات در حجم انتشار آن، اثر مستقیمی بر بازار بدهی، نرخ سود و همچنین سیاستهای پولی و مالی کشور دارد.