بانک جهانی پیشبینی میکند رشد اقتصادی ایران سال ۲۰۲۷ مثبت خواهد شد. کارشناسان دلایل تورم و رشد اقتصادی منفی را افزایش نرخ ارز میدانند و بر این عقیدهاند که تا زمانی که قیمت دلار کنترل نشود و تحریمها برداشته نشوند و یا کاهش نیابند تورم و رشد منفی ادامه مییابد. در ادامه گزیده نظرات اقتصاددانان را میخوانید.
رشد اقتصادی منفی
علی قنبری، معاون پیشین وزیر جهاد کشاورزی و عضو هیئتعلمی دانشگاه تربیت مدرس به خبر آنلاین گفت: تورم بالا خواهد رفت، شاخص رشد اقتصادی هم در وضعیت بدی قرارگرفته است. نرخ رشد اقتصادی را برای بهار امسال منفی برآورد کردند. این در حالی است که در اواخر خردادماه اسرائیل به ایران حمله کرد و پسازآن اروپا مکانیسم ماشه را اجرا کرد و وضعیت دشوارتر هم شده است. احتمالاً تا پایان سال نرخ رشد به منفی یک درصد هم خواهد رسید. رشد اقتصادی به دلیل تشدید تحریمها از طریق اجرای مکانیسم ماشه، افزایش تنشهای خارجی و دیگر مشکلات داخلی امکان خروج از رشد منفی را ندارد. برخی از شاخصهای مهم دیگر هم به دلیل همین رشد منفی، افت خواهند کرد. ازجمله شاخص سرمایهگذاری که در وضعیت مناسبی قرار ندارد زیرا سرمایهگذار داخلی یا خارجی حاضر نیست در یک کشور تحت تحریم منابع خود را هزینه کند. همچنین کیفیت اشتغال مناسب نیست.
حذف بودجه دستگاههای زائد
قنبری گفت: در این وضعیت چارهای جز حذف بودجهی دستگاههای غیرضروری به نفع معیشت مردم نیست. دولت باید هر طور میتواند به حذف بودجه دستگاههای غیرمفید و زائد دست بزند تا از این طریق توازنی میان هزینه و درآمدهای دولت به وجود آورد. من تأکیددارم بودجه دستگاههای فرهنگی و تبلیغاتی را میتوان در گام نخست حذف کرد. بودجه دولت باید صرفاً برای تأمین بودجه عمرانی و رفاه عمومی صرف شود وگرنه ادامه این وضعیت به فقر بیشتر منجر میشود.
تثبیت قیمت ها
مرتضی عزتی، عضو هیئتعلمی دانشگاه تربیت مدرس هم با تأکید بر اینکه دولت باید سراغ سیاستهای تثبیتی برود، پیشبینی کرد و گفت: سال گذشته گفتم اگر فقط افزایش ارز در نیمه دوم ۱۴۰۳ را در نظر بگیریم، تورم از حدود ۳۲ درصد، دوباره به بیش از ۴۰ درصد درخواهد گشت. امسال هم دوباره نرخ ارز را گران کردند و این افزایش نرخ ارز هم امسال و هم در سال آینده بر تورم موجود میافزاید. سال جاری تورم به بیش از ۵۰ درصد خواهد رسید. چنانچه در این سهچهارماهه آخر سال، دولت به دنبال تثبیت برود، ممکن است در اسفند تورم به کمتر از ۵۰ درصد هم برسد ولی اگر بهجای سیاستهای تثبیتی، افزایش قیمتها را دنبال کنند، بدون تردید نرخ تورم هم بیش از ۵۰ درصد خواهد شد. تضعیف ارزش ریال به سود اقتصاد نیست. گران شدن ارز، به سود اقتصاد کشور نیست. باید به سمت تثبیت قیمتها برویم زیرا افزایش نرخ ارز به سرعت موجب افزایش نرخ تورم و کاهش رشد اقتصادی میشود، چنان که هماکنون هم شده است.
تورم سهرقمی
محمدتقی فیاضی، اقتصاددان میگوید: کشور در آستانه یک جهش تاریخی و تورم قرار دارد. درزمانی که تورم ۵۳ درصدی حاصل شد، در کاخ سفید جو بایدن حضور داشت که سیاست فشار حداکثری را کنار گذاشته بود، تهدید نظامی علیه ایران وجود داشت اما ایران مورد حمله نظامی قرار نگرفته بود و آن زمان مذاکره ولو بدون اراده توافق، در جریان بود اما امروز چنین نیست.
وضعیت تورم ازاینجهت هم نگرانکننده است که عمده تورم در بخش اقلام خوراکی است و برخی خوراکیها مانند میوه و خشکبار یا نان به تورم بیش از ۱۰۰ درصد رسیدهاند. بهاینترتیب نرخ تورم امسال و سال بعد افزایشی خواهد بود. چنانچه وضعیت فعلی استمرار پیدا کند، تورم ۱۴۰۵ نهتنها رکود ۱۴۰۱ را خواهد شکست که انتظار میرود تورم مانند ابتدای دهه ۲۰ و سالهای اشغال ایران، سهرقمی شود. دولت کسری بودجه زیادی دارد اما توان کاهش هزینهها را ندارد، درآمدهای ارزی وصول نمیشوند. نوسان بازار ارز ناشی از انتظارات تورمی است. اگر این وضعیت ادامه داشته باشد، رسیدن به تورم سهرقمی ممکن است.
عدم بازگشت ۱۰۰ میلیارد دلار ارز صادراتی
حسین صمصامی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس میگوید: شوک ارزی مهمترین عامل جهش تورم است. دولت نباید از این طریق اقدام به درآمدزایی کند تا جلوی جهش تورم را بگیرد. بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار ارز صادراتی بازنگشته، تلاش برای بازگشت این ارزها را به عنوان راهکاری برای مقابله با گرانی عنوان کرد.