مناقشه عبری-عربی-غربی که از سال 1948 آغاز شده همچنان ادامه دارد. کشورهای عربی در چند جنگ خواستند اسرائیل را نابود و به دریا بریزند، اما موفق که نشدند بماند، از در دوستی با اسرائیل درآمدند. چند کشور عربی به ویژه مصر، اردن، امارات، بحرین و ... همچنین سازمان آزادی بخش فلسطین را به رسمیت شناختند. عربستان سعودی بزرگترین کشور عرب شرط عادی سازی رابطه ریاض- تل آویو را تشکیل دولت مستقل فلسطینی گذاشته است. به نظر میرسد عربستان به صورت پنهانی به اسرائیل و آمریکا فشار میآورد که دولت فلسطین را به رسمیت بشناسند تا مناقشه پایان گیرد. اقدام سه کشور غربی یعنی انگلیس، کانادا و استرالیا در به رسمیت شناختن دولت فلسطین آن هم در آستانه تشکیل مجمع عمومی سازمان ملل این را نوید میدهد که در جریان اجلاس تعداد دیگری از کشورها دولت فلسطین را به رسمیت بشناسند. در این بین ایران ممکن است سرش بی کلاه بماند و در موضع قبلیاش بماند در حالی که ژئوپلیتیک منطقه تغییر کرده و ایران بهتر است طرح دو دولتی را بپذیرد و به پایان دادن مناقشه کمک کند تا تراژدی 65 هزار فلسطینی کشته شده در غزه تمام شود. مهم اینکه همه کشورهای جهان از طرح دو دولتی حمایت میکنند و این یک فرصت طلایی برای تشکیل دولت فلسطینی به شمار میرود. آیا اسرائیل همچنان مخالف باقی میماند یا تحت فشار بینالمللی عقب نشینی میکند و تن به تشکیل دولت فلسطینی میدهد؟
انگلیس، استرالیا و کانادا روز گذشته در اقدامی تاریخی که بازتاب شکاف میان غرب و اسرائیل را نشان میدهد کشور مستقل فلسطین را به رسمیت شناختند.
این اقدام یک پیروزی دیپلماتیک برای فلسطین به حساب میآید، هر چند ممکن است در روی زمین عملی نباشد.
کییر استارمر نخستوزیر انگلیس اعلام کرد که این کشور بهمنظور احیای امید به صلح، کشور فلسطین را به رسمیت میشناسد. وی گفت: «در برابر وحشت فزاینده در خاورمیانه، ما اقدام میکنیم تا امکان صلح و تحقق راهحل دو دولتی زنده بماند. مردم عادی شایسته آن هستند که در صلح زندگی کنند و زندگی خود را بهدور از خشونت و رنج بازسازی نمایند.»
حمایت کشورها از فلسطین
*چین از دهه ۱۹۸۰ فلسطین را به رسمیت شناخته و همواره از حق فلسطینیان برای تشکیل یک کشور مستقل در مجامع بینالمللی مانند سازمان ملل حمایت دیپلماتیک قوی کرده است.
*روسیه در زمان اتحاد جماهیر شوروی از حامیان اصلی جنبش آزادیبخش فلسطین بود و پس از فروپاشی شوروی همچنان فلسطین را به رسمیت میشناسد. روسیه از حامیان طرح دو دولتی است و خود را میانجی بیطرفی در مناقشه نشان میدهد.
هند نیز از سال ۱۹۸۸ فلسطین را به رسمیت شناخته است. اگرچه در سالهای اخیر روابط نزدیکی با اسرائیل برقرار کرده، اما همچنان بر حمایت خود از آرمان تشکیل کشور فلسطین پایبند است.
*ترکیه از دیرباز حامی فلسطین بوده و طرفدار طرح دو دولتی است و این کشور رابطهاش را همواره با اسرائیل حفظ کرده و در این بین جزو کشورهایی است که بیشترین سود را از حضور اسرائیل میبرد.
*عربستان سعودی به عنوان رهبر جهان عرب و دارنده نفوذ اقتصادی و مذهبی، اگرچه به دنبال عادیسازی روابط با اسرائیل است، اما بر حلوفصل دو دولتی و تشکیل کشوری با مرزهای ۱۹۶۷ برای فلسطینیان به عنوان شرط اصلی پایبند است. ریاض شرط عادی سازی رابطهاش با اسرائیل را پذیرش دولت مستقل فلسطین قرار داده است.
*مصر اولین کشور عربی بود که با اسرائیل پیمان صلح بست، اما همواره اعلام کرده که تشکیل کشور فلسطین ضروری است. مصر نقش کلیدی به عنوان میانجی در مناقشات، به ویژه در غزه ایفا میکند.
طرح دودولتی
به رسمیتشناسی فلسطین توسط کشورها یک موضع دیپلماتیک و سیاسی است که شکل گرفته و حمایت از حق تشکیل کشوری مستقل در آینده است. این کشورها از این ابزار برای اعمال فشار بر اسرائیل و جامعه بینالملل برای یافتن یک راهحل عادلانه و پایدار استفاده میکنند. مواضع آنان تحت تأثیر عوامل تاریخی، ایدئولوژیک، مذهبی و رقابتهای ژئوپلیتیک در نوسان است. جوبایدن رئیسجمهور پیشین آمریکا طرفدار دو دولتی بود. اکنون با به رسمیت شناختن کشور فلسطین توسط انگلیس، کانادا و استرالیا پیش بینی میشود در جریان نشست سازمان ملل که چند روز دیگر برگزار میشود تعداد دیگری از کشورها به این جریان ملحق شوند. در این موضع ایران که پیش از این مخالف طرح دو دولتی بود اکنون میتواند با چرخش 180 درجهای از طرح دو دولتی حمایت کند.