در طول سال‌ها مشاهده میدانی، آنچه در گوشه گوشه ایران به چشم می‌آید، یک واقعیت نگران‌کننده است: سرزمین ما به‌آرامی از درون تهی می‌شود؛ نه‌فقط ازنظر منابع آب و برق؛ بلکه ازنظر سوء تدبیر.
وقتی از بحران آب سخن می‌گوییم، فقط درباره کاهش بارندگی یا خشک‌سالی حرف نمی‌زنیم. مسئله این است که چگونه با آب کم، از آن استفاده بد می‌کنیم. در کشوری که بارندگی‌اش یک‌سوم میانگین جهانی است و تبخیرش سه برابر استاندارد، طبیعی است. باید مدل کشاورزی و بهره‌برداری از منابع، حساب‌شده و هوشمند باشد؛ اما سال‌هاست خلاف این مسیر پیش شکل‌گرفته است.
*کشاورزی بیمار
نویسنده سال‌ها پیش هشدار داد که برای استفاده بهینه از منابع آب، باید الگوی کشت دگرگون شود؛ اما هنوز در بسیاری از نقاط، محصولات پرمصرف بدون توجه به اقلیم و منابع، کشت می‌شوند. این فرایند نه‌تنها آب را هدر می‌دهد؛ بلکه خاک را هم فرسوده کرده و می‌کنند.
خاک زمین‌های کشاورزی به دلیل مصرف نادرست کود و سم، آلوده‌شده است، علت این است که بذرهایی که کاشته می‌شوند، از سلامت و بازده مطلوب برخوردار نیستند. و درنهایت، محصولاتی به دست می‌آید که نه به لحاظ کیفیت قابل‌اتکاست، نه ازنظر کمیت پاسخ‌گوی نیاز کشور.
*راهکار
نویسنده از مدت‌ها پیش باور داشت که ایران برای تأمین نیازهای کشاورزی آب‌بر، باید سیاست کشت فرا سرزمینی را جدی بگیرد. بازدیدهایی از کشورهای مستعد در این زمینه داشت و پیشنهادها را ارائه کرد. امروز که فشار بر منابع آبی بیشتر شده، این ایده دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است.
اگر جایی در دنیا زمین هست که آب کافی دارد و محصول می‌دهد، چرا ما نباید با مشارکت از آن بهره ببریم؟ در عوض، چرا باید در مناطق خشک و کم‌آب کشور، هندوانه بکاریم و آن را به قیمت پایین صادر کنیم، صدور هندوانه درواقع صدور آب مجازی ایران را صادر می‌کنیم؟
*پرسش اساسی
واژه «حکمرانی خوب» زیاد شنیده می‌شود، اما در عمل، آنچه می‌بینیم آشفتگی در تصمیم‌گیری‌هاست. زیرا هر نهاد و دستگاهی ساز خودش را می‌زند. هماهنگی، آینده‌نگری، پایش دقیق و کارشناسی، هنوز جایگاه شایسته‌ای در تصمیم‌سازی ندارد.
*حکمرانی آب و کشاورزی
-انتخاب درست محصول بر اساس اقلیم و منابع.
-شنیدن صدای کارشناسان و بهره‌برداران است.
-توقف صادرات بی‌منطق محصولات آب‌بر.-حمایت بلندمدت از اصلاح خاک و بذر و الگوی کشت.
*جمع‌بندی
1-یا با تداوم روند فعلی، به آینده‌ای ناپایدار و پرهزینه می‌رسیم.
2-پذیرفتن خطاهای گذشته و اصلاح ساختار تصمیم‌گیری، راهی تازه و پایدار می‌سازیم و از بحران‌ها عبور خواهیم کرد.
بقای همه وابسته به حکمرانی خوب در آب، کشاورزی و محیط‌زیست است. این جمله نه شعار است، نه اغراق. حاصل سال‌ها دیدن، سنجیدن و تجربه کردن است. هنوز وقت هست، اگر عزم و اراده باشد.