ستاره صبح - فائزه صدر: در آستانه یک سالگی دولت مسعود پزشکیان لایحه "مقابله با نشر محتوای خلاف واقع در فضای مجازی" توسط دولت به مجلس فرستاده شد. این لایحه تا اینجا به ابراز انتقاد حامیان رئیس جمهور از وی تبدیل شده است به ویژه که تندروهای منتقد مسعود پزشکیان از حامیان سر سخت این لایحه هستند. اما مسئله اصلی آنجا است که لایحه مذکور نگاهی ابهام آمیز به جرم انتشار "خبر خلاف واقع" دارد و میتواند طیف وسیعی از منتقدان دولت را به این وسیله مجرم شناخت و محکوم کرد.
ستاره صبح در گفتوگو با امان الله قرائی مقدم، استاد دانشگاه و جامعهشناس به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه میخوانید:
امان الله قرائی مقدم در نقد لایحه "مقابله با نشر محتوای خلاف واقع در فضای مجازی" گفت: بررسی این لوایح کار سختی است چون در ابتدا باید مرجع تشخیص دهنده امر خلاف واقع مشخص شود. اگر من به عنوان یک جامعهشناس منتقد نهاد متولی آموزش و تربیت باشم و نظر خود را برای اطلاع عموم منتشر کنم، آیا وزارت آموزش و پرورش میتواند از من به دلیل انتشار محتوای خلاف واقع شکایت کند؟!
وی افزود: قوه قضائیه با انباشت پروندههای قضائی روبهرو است. قوه مقننه هم با تورم قوانین مواجه است و نیازی به جرم انگاری وجود ندارد و قضاوت را باید به وجدان عمومی سپرد. دار دنیا بر جرم زدایی تاکید میشود و حتی سعی کردهاند با محکومیتهای متفاوت مجرمین را به اجرای خدمات اجتماعی، کارهای عام المنفعه و حتی مطالعه تشویق کنند. در این شرایط حساس کشور اصرار بر جرم انگاری رفتار شهروندان چه مبنایی میتواند داشته باشد؟
این جامعهشناس با تاکید بر لزوم فراگیر شدن جریان نقد در جامعه گفت: به این ترتنیب هر نهاد و مجموعهای که مورد نقد یا مخالفت قرار گرفت، میتواند از واژه "خلاف واقع" سوء استفاده و شکایت کند. کنترل آن چه که در ذهن افراد میگذرد ممکن نیست و حاکمیتها نمیتوانند مالک اندیشهها باشند. چنین قوانینی سعی دارند حاکمیت را مالک واقعیت معرفی کنند و حقیقت همان چیزی خواهد بود که قدرت معلوم کرده و این رفتار بسیار خطرناک است. چرا که هر مخالفت و نقدی را میتوان خلاف واقع تشخیص داد و برای شهروندان مجازات تعیین کرد.
وی در این رابطه یادآور شد: دولت و شخص رئیسجمهور بر اساس گفتمانی که در روزهای انتخابات داشت رأی کسب کرد. تاکید مسعود پزشکیان بر نقدپذیری و پذیرش تنوع و نظر مخالف بود. آن قرار و مدار با مردم نباید فراموش گردد. از این نظر نگاه موافق یا منفعل دولت و شخص رئیسجمهور نسبت به این لایحه خطا است و در صورت عدم جبران برای سبد رأی وی و مقبولیت دولت اش هزینه خواهد داشت.
امان الله قرائی مقدم در پایان سخنان خود تاکید کرد: جامعه رو به پیشرفت باید آزادی بیان داشته باشد و مسئولین در چنین فضایی با روی گشاده از نظرات مخالف و انتقادات استقبال کنند و مسیر اصلاح را بر این اساس دنبال شود. در غیر این صورت اگر صداهایی که شنیده میشوند، فقط صداهایی در تأیید ما باشند که لزومی ندارد حرکتی اصلاحی صورت بگیرد و پیشرفتی در کار نخواهد بود! زنده باد مخالف من یعنی این، یعنی مخالف من اشتباه، ایراد و اشکال من را نشان میدهد نه موافق من، موافق فقط تأیید میکند.