بالاخره پس از مدت‌ها، با تصمیم اعضای شورای عالی فضای مجازی ۲ پلتفرم واتس‌آپ و گوگل‌پلی رفع فیلتر شدند؛ موضوعی که با واکنش‌های مختلفی در میان افکار عمومی، کارشناسان و اهالی سیاست روبه‌رو شد.
در این میان حسنعلی اخلاقی امیری عضو کمیسیون فرهنگی مجلس درباره جزئیات برنامه و راهبرد شورای عالی فضای مجازی برای رفع فیلترینگ گفت: «برنامه‌ریزی انجام‌شده از سوی شورای عالی فضای مجازی برای رفع فیلترینگ شامل ۱۰ سیاست و ۳۰ گام اجرایی است. بر اساس این سیاست‌های ده‌گانه تدوین‌شده در شورای عالی فضای مجازی، پلتفرم‌هایی که با این شورا و سیاست‌های ده‌گانه آن هماهنگ باشند، به‌ترتیب رفع فیلتر می‌شوند که در گام اولیه واتس‌اپ و گوگل‌پلی شروط ایران را پذیرفتند و رفع فیلتر شدند.»
ادعای این نماینده با واکنش سید ابوالحسن فیروزآبادی دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی همراه شد. وی بیان کرد: «حقیقتا واتس‌آپ و گوگل پلی شرطی نپذیرفتند و فعلا بدون قید و شرط باز شدند. یکی از دلایلی که این ۲ پلفترم بسته شدند بنا به شرایط خاص امنیتی کشور بود.»
وی ادامه داد: «همه فیلترینگ نمی‌تواند برداشته شود، چون ممکن است مطالبی خلاف دین یا خلاف عفت عمومی باشد. ممکن است مطالبی برای جامعه ضرر داشته باشد؛ از قبیل قاچاق مواد مخدر یا قاچاق اسلحه و باید فیلتر باشند.»
فیروزآبادی درباره تغییر در نحوه اجرای مصوبات شورای عالی فضای مجازی در دوران بعد از خود نیز توضیحاتی ارائه کرد. مشروح گفت‌وگوی وی را در ادامه می‌خوانید:
اجرای گام اول رفع فیلترینگ ۲ نوع واکنش داشت، برخی بر این باور هستند که این اقدام امیدوارکننده اما ناکافی است و برخی دیگر هم بر این باورند که همه فیلترینگ باید برداشته می‌شد. نظر شما چیست؟
به عنوان شروع، توقع مردم بیشتر از آنچه بود که تصویب شده است. اما به عنوان شروع کار اقدام خوبی است. این یک موفقیت هم برای دولت آقای پزشکیان و هم برای افرادی است که با این دیدگاه به ایشان رأی دادند.
از سوی دیگر، همه فیلترینگ نمی‌تواند برداشته شود چون ممکن است مطالبی خلاف دین یا خلاف عفت عمومی باشد. ممکن است مطالبی برای جامعه ضرر داشته باشد؛ از قبیل قاچاق مواد مخدر یا قاچاق اسلحه و باید فیلتر باشند. ما باید بنا را بر خوش‌بینی بگذاریم. اینطور هم که از بافت مصوبه مشخص است، به نظر می‌آید تلگرام و یوتیوب هم در نوبت بازگشایی هستند.
اما هنوز سرنوشت پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام مشخص نیست.
فعلا درباره اینستاگرام سکوت وجود دارد، اما باید ببینیم به چه نتیجه‌ای می‌رسند.
رفع فیلتر واتس‌اپ و گوگل‌پلی با واکنش تندروها روبه‌رو شد و جدا از مخالفت با دولت، تلاش دارند که عنوان کنند این سطح بازگشایی ارزش چندانی نداشته است، مثل ادبیات کوه موش زایید. تحلیل شما چیست؟
من فکر می‌کنم در شرایطی که در نازایی قرار داشتیم، همین که زاییدن صورت گرفته، کار بزرگی است.
پیش‌بینی می‌کنید مانع‌تراشی‌ها برای برداشتن گام‌های بعدی چون رفع فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام وجود دارد؟
موانعی که مطرح می‌شود بیشتر مربوط به حوزه یوتیوب بوده و بحث‌هایی مبنی بر اینکه خلاف عفت عمومی است، وجود دارد. تلگرام هم به صورت انحصار در کشور وجود داشته و نقش پررنگی در کنار رسانه ملی داشته است. بیشتر مخالفت‌ها جنبه سیاسی دارد تا جنبه‌های دیگر.
گفته می‌شود واتس‌اپ و گوگل‌پلی یکسری شرایط را پذیرفتند و رفع فیلتر شدند. ممکن است تلگرام و بقیه پلتفرم‌ها شرایط را بپذیرند؟
حقیقتا واتس‌آپ و گوگل پلی شرطی را نپذیرفتند و فعلا بدون قید و شرط باز شدند. یکی از دلایلی که این ۲ پلتفرم بسته شدند، بنا به شرایط خاص امنیتی کشور بود. الان شرایط عادی است و شرایط امنیتی برطرف شده، بنابراین تصمیم گیران این تصمیم را گرفتند که این ۲ پلتفرم را بدون قید و شرط باز کنند.
ممکن است درباره مصوبه ۳۲ بندی شورای عالی فضای مجازی و ۱۰ شرط مطرح‌شده جزئیاتی را بیان کنید.
الان دسترسی به ۳۲ بند ندارم، اما در رسانه‌ها مطرح شده است که رفع فیلترینگ طی ۳ مرحله پیاده‌سازی شود. مراحلی مانند بازگشایی سایر پلتفرم‌ها و حمایت و تقویت پلتفرم‌های داخلی مطرح است. من خیلی درباره آن ۱۰ شرط اطلاعی ندارم.
شما در گفت‌وگویی در تلویزیون عنوان کردید که رفع فیلترینگ چند روز زمان می‌برد، اما روز بعد از مصوبه رفع فیلتر انجام شد. در این باره توضیح می‌دهید.
در گذشته و زمانی که در شورای عالی فضای مجازی مسئولیت داشتم، روال کار به این صورت بود که ما در جهت اظهار و نظر ریاست‌جمهوری و دفتر مقام معظم رهبری مصوبه را ارسال می‌کردیم. اما گویا مدت‌ها بعد از زمانی که بنده مسئولیت داشتم، این کار انجام نشده و مصوبات بعد از جلسه ابلاغ و عملیاتی می‌شود.
البته در گفت‌وگویی که دقایقی بعد از این مصوبه داشتید، این را هم گفتید که همین امشب هم می‌شود رفع فیلتر کرد.
بله، منظور من این بود که از لحاظ فنی باز کردن پلتفرم فیلترشده زمان نمی‌برد. همچنین، آن ۱۵ روزی که در برنامه تلویزیونی گفتم طول می‌کشد، در ۳ سال اخیر رفع شده و دیگر آن مراحل را طی نمی‌کنند.