به نظر شما انتخابات در مسیر رشد و توسعه یک کشور چه جایگاهی دارد؟
انتخابات از الزامات جامعه مدرن ومحصول مدرنیته است که بر پایه دموکراسی بنا شده است . در حقیقت یک ابزار اساسی برای حکمرانی در جهان مدرن محسوب میشود و از این جنبه اهمیت ویژه و بالایی دارد.
شرط حکمرانی خوب انتخابات خوب است. در کشور نهادهای اساسی مانند مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان، شوراهای شهر و روستا و همچنین ریاست جمهوری بارأی مستقیم مردم باید تشکیل شوند. انتخابات نقش مهم در اداره کشور دارد و مشارکت مردم با انتخابات ازاد تحقق می یابد. دولت - ملت با انتخابات معنادار می شود و دولت بادوام وبا قوام ومستحضر به پشتیبانی ملت شکل می گیرد . از انتخابات نباید بهسادگی عبور کرد،بلکه باید به آن پرداخت. اما اینکه انتخابات چگونه برگزار شود موضوع دیگری است.
ویژگیهای انتخابات آزاد که مردم میتوانند در آن شرکت کنند چیست؟
انتخابات وقتی با استقبال مواجه میشود که آزاد برگزار شود. و مردم بتوانند در بین کاندیداها، نامزدهای مطلوب خود را پیداکرده و به آنها رأی بدهند. ایران کشور پهناوری است و از تنوع قومی، زبانی وفرهنگی حتی دینی ومذهبی برخوردار است ومجلس باید همه شمول باشد . ازاینجهت مجلس خانه ملت نامیده شده که آحاد مردم باتوجه به تنوع سلایق واقوام ونحله های سیاسی واندیشه گی در آنجا بتوانند نمایندگان خودشان را داشته باشند.
نمایندگان واقعی مردم در یک انتخابات آزاد، قانونی، شفاف و با نظارت مردم صورت میگیرد. طبیعی است که در چنین انتخاباتی مردم شرکت میکنند و اصلاحطلبان هم در کنار مردم مشارکت فعالانه خواهند داشت.
اصلاحطلبان بیش از هر جریان دیگری به انتخابات اهمیت میدهند و نقش آن را میشناسند. همیشه هم موضعشان این بوده که صندوق رأی را باید جدی گرفت ، درانتخاباتی که کاندیداهااز صافی نظارت استصوابی عبور کنند وعده زیادی بی دلیل ( محکمه پسند) مهر عدم احراز بخورند ،مثل ادوار گذشته مردم کمکم دلسرد وبی اعتماد می شوند وطبیعی است که مشارکت رفته رفته رنگ می بازد تا بدینجا می رسد که می بینید،
به نظر شما اگر شروطی که به آن اشاره کردید عملیاتی نشود شرکت در انتخابات نتیجه بخش خواهد بود یا خیر؟
آنچه که در منحنیهای ادوار گذشته میتوان دید و ارزیابی کرد . متأسفانه از انتخابات دوره چهارم عدم احراز بطور جدی اغاز می شود ودر مجلس چهارمشکل قانونی به خود می گیرد. در صورتیکه شورای نگهبان باید این مصوبه را به لحاظ عدم انطباق با قانون اساسی تایید نمی کرد . مسئلهای که شورای نگهبان بهعنوان نگهبان قانون اساسی باید جلو آن را میگرفت.
نظارت استصوابی با روح قانون اساسی و اصل 99 آن مغایرت دارد اما این موضوع متاسفانه ابزار شورای نگهبان برای رد صلاحیت کسانی شده که درمراجع چهارگانه تایید می شوند ومشکل ندارند . از دوره چهارم به بعد تنگناهایی برای کاندیدا شروع شد.41 نماینده مجلس سوم که قصد ورود به مجلس چهارم را داشتند رد صلاحیت شدند. عدهای هم برای مجلس پنجم رد صلاحیت شدند.
در مجلس ششم که کمی فضا باز میشود مجلسی توانمند، قوی، مستقل و آزاد با نمایندگان شجاع و باسواد تشکیل میشود اما از همان نمایندگان مجلس ششم حدود 85 نفر که قصد ورود به مجلس هفتم را داشتند رد صلاحیت شدند. از این مجلس تا مجلس یازدهم فضا به نحوی تنگ میشود که حتی کسانی که مورد تأیید شورای نگهبان بودند در دورههای بعدی رد صلاحیت میشوند. غربالگری افراد به حدی میرسد که علی لاریجانی اسم این اقدامات را خالصسازی میگذارد.
روی این نمودار وقتی بررسی صورت گیرد شرایط انتخاب شدن و انتخاب کردن برای مردم الا خودی ها ناممکن می گردد. و روح قانون اساسی به مرور زمان تضعیف می شود،واراده ملت در انتخابات واداره کشور کم اثر می شود.
شرایط بهگونهای رقم میخورد که در انتخابات مجلس یازدهم بسیاری رد صلاحیت میشوند. حتی در انتخابات ریاست جمهوری تعدادی از خانوادههای شهدا مثل علی مطهری،مسعود پزشکیان،اسحاق جهانگیری،علی لاریجانی و .. رد صلاحیت شدند. رئیسی و چهار کاندیدای اصولگرا و همتی باقی ماندند و با انتخاب رئیسی نتیجهاش این شده که شاهدش هستیم. البته شاید رئیسی برای ریاست عدلیه یاکرسی قضاوت مناسب باشد اما برای ریاست جمهوری با این همه پیچیدگیهای داخلی وخارجی واقعا بی تناسب است. این نتیجه رد صلاحیتها است.
در انتخابات پیش رو هم میزان رد صلاحیتها در مرحله هیات اجرایی چشمگیر بوده است. حتی به نحوی عمل کردهاند که افرادی مانند پزشکیان و مطهری هم از فیلتر اجرایی عبور نکردند شواهد و قرائن نشان میدهد که میل چندانی برای مشارکت بالا و با حضور سلایق مختلف وجود ندارد. عدهای تصور میکنند هرچه مردم کمتر شرکت کنند نامزدهای آنها بیشتر رأی خواهند آورد. بنابراین میلی به مشارکت پرشور دیده نمیشود.اصلاحطلب هم با توجه رد صلاحیت های گسترده کسانی را که شایسته مجلس باشند درمیان تایید صلاحیت شده تاکنون نمی بینند لذا تکلیف معلوم است ودر به همان پاشنه مجلس کنونی برای فیلترینگ وحجاب وپیش گیری از توافق برجام ومالیات ستانی از کارمندان ومزد بگیران وکارگران و..می چرخد.
به نظر شما چرا حسین مرعشی گفته که اصلاحطلبان مشروط در انتخابات شرکت میکنند؟
تعبیر من از کلمه مشروط این است که کسانی که صلاحیت نمایندگی داشته باشند اگر در بین کاندیدا تایید صلاحیت شده وجود داشته باشد ،زمینه مشارکت مردم به طور گسترده میسر می گردد والا خیر.