ستاره صبح-
روایت فعالان محیط‌زیست از سیل
ناصر آبی‌ات فعال محیط‌زیست می‌گوید: این تصاویر مربوط به روستای «ظهیریه»، در نزدیکی حوضچه‌های 4 و 5 هورالعظیم قرار دارد و در این محل مساحت قسمت‌های خشک تالاب، زیاد است. تأسیسات شرکت نفتی آزادگان جنوبی در این منطقه قرار دارد و برای جلوگیری از آسیب به آن‌هاست که اینجا خشک مانده است؛ این تأسیسات نفتی محصول قراردادهای گذشته با چینی‌هاست که برای اکتشاف و استخراج نفت، هورالعظیم را خشک کرده و به یکی از کانون‌های گردوغبار تبدیل کردند. باوجود آب زیادی که درنتیجه سیلاب کرخه به هورالعظیم واردشده، قسمت‌های زیادی از حوضچه‌های 4 و 5، آبگیری نشده که دلیل آن ممانعت شرکت‌های نفتی از آبگیری این محل‌ها برای جلوگیری از آسیب رسیدن به تأسیسات نفتی است. در هیچ جای دنیا تالاب که یک زیستگاه باارزش است را با جاده‌های عریض به پنج حوضچه (مخزن) تبدیل نمی‌کنند. در سال 94 استاندار وقت به تخلفات گسترده زیست‌محیطی شرکت‌های نفتی ورود کرد. بعدازآن با آمدن سیلاب در سال 95 رودخانه کرخه، تعدادی از کارورت های (زیرآبگذرهای) جاده‌ها بازگشایی شد تا آب در هور پخش شود. تابستان گذشته بازهم هورالعظیم سهمی از آب نداشت، به‌طوری‌که بیش از چهار ماه در آتش سوخت و دودش به چشم خوزستانی‌ها رفت. از زمستان پارسال اما با سیلابی شدن کرخه، هورالعظیم به‌روزهای طلایی خود نزدیک شده است. وزیر نیرو گفته است بیش از 90 درصد هورالعظیم اکنون آبگیری شده است. مسئله‌ای که واکنش فعالان محیط‌زیست را به دنبال داشته است.
هورالعظیم زنده شد
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خوزستان بابیان اینکه هم‌اکنون بخش عمده هورالعظیم آبگیری شده، می‌گوید: در حال حاضر هورالعظیم به‌طور متوسط بیش از 85 درصد آب دارد؛ در حوضچه‌های یک و 2 و 3 هورالعظیم 95 تا 100 درصد، حوضچه شماره 4 در حدود 80 درصد و حوضچه شماره 5 نیز در حدود 50 تا 60 درصد آب وجود دارد.
احمدرضا لاهیجان زاده ممانعت شرکت نفت از آبگیری هورالعظیم را رد می‌کند و می‌گوید: قسمت‌های خشک تالاب در حوضچه شماره 5، مناطقی است که به دلیل شرایط هور ازجمله مرتفع بودن و داشتن شیب معکوس تاکنون امکان آبگیری نداشته و با افزایش ورودی به تالاب این بخش‌ها نیز آبدار می‌شود.وی که معاون دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور است، می‌افزاید: آبگیری نشدن بخش‌هایی از تالاب به شرکت‌های نفتی ارتباطی ندارد و با وارد شدن سیلاب‌های کرخه، در حال حاضر تأسیسات نفتی، مجبور شده‌اند که در زیر یا در محاصره آب قرار گیرند.
برچیدن لوله‌های نفتی ازبستر هورالعظیم
لاهیجان زاده هدف محیط‌زیست را آب‌رسانی به همه تالاب عنوان می‌کند و می‌افزاید: از زمان آغاز سیلاب در سه ماه گذشته تلاش شده است موانع آبگیری حوضچه‌ها تا حد امکان برداشته شود، که بازگشایی جاده‌های حائل بین حوضچه‌ها به‌ویژه ایجاد بیش از 20 شکاف (به طول 100 متر) در جاده شهید باکری از آن نمونه بوده است.وی همچنین نسبت به لوله‌های نفتی در بستر هورالعظیم هشدار می‌دهد و می‌گوید: نگرانی از نشت لوله‌های میدان‌ها نفتی آزادگان شمالی و جنوبی ویاران وجود دارد و باید تمهیداتی برای آن اندیشیده شود.لاهیجان زاده هورالعظیم را در کنترل سیلاب کرخه مؤثر می‌داند و می‌گوید: تعدیل سیلاب یکی از ارزش‌های تالاب‌ها به شمار می‌آید، امسال ازنظر آبی برای خوزستان یک سال استثنایی بوده که همه حوضه‌های آبی به‌صورت هم‌زمان رکورد آورد خود را ثبت کرده‌اند و این مسئله شرایط را دشوار کرده است.
مانع آبگیری هورالعظیم چیست؟
مدیر دفتر حفاظت و مهندسی رودخانه‌ها و سواحل سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به بازدید خود از هورالعظیم می‌گوید: 80 تا 85 درصد هورالعظیم بخش ایرانی در حال حاضر آب دارد و در حال حاضر در حدود 390 مترمکعب در ثانیه آب وارد تالاب می‌شود، بخش عراقی نیز پر آب‌شده است؛ اما بخش‌های کمی از حوضچه‌های شماره 4 و 5 در بخش ایرانی هنوز آبگیری نشده است.
سید ابراهیم حسینی می‌افزاید: عمده اراضی خشک تالاب مربوط به حوضچه شماره 5 است؛ یکی از علت‌های آن مرتفع بودن بعضی قسمت‌هاست که با افزایش ورودی آب به تالاب آبگیری می‌شود، همچنین بخش‌های دیگری وجود دارد که به دلیل ممانعت شرکت نفت هنوز آبگیری نشده است. در حوضچه‌های 3 و 4 نیز قسمت‌های اندکی به دلیل فعالیت‌های نفتی هنوز آبدار نشده است، البته در حوضچه شماره یک، شرکت نفتی اروندان و در حوضچه شماره 2 ، شرکت آزادگان تأسیساتی دارند که با آبگیری این حوضچه در میان آب قرارگرفته‌اند و مشکلی ندارند.وی بابیان اینکه شرکت‌های نفتی برای جلوگیری از آبگیری اطراف تأسیسات نفتی اقدام به خاک‌ریزی یا مسدود کردن دهانه‌های کارورت ها (زیرآبگذرها) می‌کند، می‌گوید: در سال‌های گذشته تلاش‌های زیادی برای آبگیری محدوده میدان‌ها نفتی شده و از سال 94 حداقل سه چهار بار آن را مطرح کردیم اما موافقت نکرده‌اند.حسینی تصریح می‌کند: در حوضچه شماره 5 شرکت نفت باید از ابتدا ارتفاع تأسیسات را به‌گونه‌ای می‌ساخت که مناسب محیط تالابی باشد و اکنون دشوار است، اگرچه این شرکت‌ها درحال‌توسعه تأسیسات هستند و توانایی مالی لازم را برای اصلاحات دارند.
ارزش اقتصادی هور العظیم
مطالعات اقتصادی تالاب‌ها نشانگر آن است که یک تالاب حدود10 برابر جنگل‌ها و200 برابر زمین‌های زراعی ارزش اقتصادی دارد. مهم‌ترین آنها تعدیل آب و هوا، کنترل سیل و جلوگیری از گردوغبار است.مطالعات ارزش‌گذاری اقتصادی تالاب هورالعظیم که توسط امیرحسین منتظر حجت عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 1392 انجام‌شده نیز نشان می‌دهد: ارزش اقتصادی و منافع سالانه هورالعظیم 748 میلیون دلار و ارزش آن به‌عنوان یک سرمایه زیست‌محیطی 173 میلیارد دلار است. در این مطالعه آمده ارزش هر هکتار از این تالاب را 2 میلیون دلار و اجاره سالانه هر هکتار آن هشت هزار و 500 دلار برآورد و اعلام کرده شرکت نفت برای فعالیت در تالاب باید اجاره پرداخت کند. همچنین هورالعظیم بدون هیچ هزینه یا سرمایه‌گذاری، سهم 1.9 درصدی در تولید ناخالص خوزستان دارد که در مقایسه بااعتبار و تسهیلاتی که برای صنایع یا آبزی‌پروری هزینه می‌شود حائز اهمیت است.