مصطفا صباغ - روزنامه‌نگار
سیاست عرصه تعارض‌ها و اختلاف‌هاست. یکی از دلایل شکل‌گیری سازوکاری به‌نام «دولت» در دنیای مدرن، تعیین راهبردهایی برای به حداقل رساندن تعارض‌ها بوده باشد. بالطبع رسیدن به یک راهبرد و سپس پیش‌برد آن در چنین عرصه‌ای، کاری بس دشوار است و این امکان وجود دارد که فضای رشد و پیشرفت یک راهبرد در طول سالیان متمادی، توسط گفتمان محدود بماند. با این حال فارغ از جهت‌گیری‌های سیاسی، «بیژن نامدار زنگنه»، شیخ‌الوزرای جمهوری اسلامی که سابقه حضور در هشت دولت را در کارنامه خود دارد و به عنوان بانفوذترین عضو ایرانیِ «اوپک» و یکی از کم خطاترین سیاسیون نظام شناخته می‌شود، زنگنه از معدود سیاستمداران ایرانی است که توانسته در برابر تعارضات سیاسی، چه در داخل و چه در خارج، بایستد و راهبردهای خود را به شکلی مؤثر پیش ببرد. اگرچه سیاست، عرصه‌ای نیست که بتوان افراد را تنها در دو طیف سیاه و سفید دسته‌بندی کرد و به زنگنه هم مثل هر سیاستمدار دیگری انتقاد وارد است، اما دور از انصاف است اگر به یاد نیاوریم که او دریکی از سخت‌ترین دوران صنعت ۱۱۳ ساله و ارزشمند نفت ایران، وزیر نفت بوده و تحت شدیدترین محدودیت‌ها و تحریم‌های خارجی و فشارهای داخلی کارکرد؛ به‌گونه‌ای که حتی در کوران سهمگین‌ترین تندبادها در سیاست خارجی ایران که با تحریم‌های ترامپ شروع شد و با بحران پاندمی کرونا ادامه یافت، صنعت نفت ایران باتدبیر زنگنه واکسینه شد و کشور علاوه بر عدم برخورد با مشکل در تأمین نیازهای ضروری داخلی، هرگز از درآمدهای مهم خارجی از محل فروش نفت و میعانات گازی محروم نشد. علاوه بر این مدیریت قوی و کارآمد، زنگنه با زبان صریح و گویای خود در مواقع حساس و البته بسته بودن جیبش، طوری عمل کرد که هیچ‌کس بهانه‌ای برای کنار گذاشتنش نداشته باشد؛ نه نماینده‌هایی از ادوار مختلف مجلس که تعداد زیادی از آن‌ها مخالف سرسخت او بودند، نه روحانی که به برخی از چهره‌های اصلاح‌طلب دولتش پشت کرد و نه حتی نهادهای بالاتر، نتوانستند از کنار نام او به‌سادگی عبور کنند. نگارنده به خاطر دارد که یک‌بار زنگنه در پاسخ به خبرنگاری که از او پرسیده بود برای درآمدزایی کشور نفت بیشتر به کار می‌آید یا گاز، گفت «عقل»! با این توصیف، حتماً ۱۶ سال تصدی ثروتمندترین و درعین‌حال پیچیده‌ترین وزارتخانه کشور، عقل دوراندیش، عزم جدی و روحیه میهن‌دوستانه‌ای می‌طلبید که بیژن نامدار زنگنه آن را داشته است. روز پنجشنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۰ در نشست صد و هشتاد و یکم وزیران کشورهای صادرکننده نفت یا همان اوپک که ایران یکی از بنیان‌گذاران آن است، کلیپ‌ها و تصاویری به بهانه آخرین حضور زنگنه در این سازمان مهم بین‌المللی پخش شد که همگی تمجید از خردمندی، تأثیرگذاری، فداکاری و هوشمندی دیپلماتیک او بود؛ پس از سخنرانی دبیر کل اوپک در ستایش از عملکرد درخشان وزیر نفت ایران، همتای عمانی زنگنه رفتن او از اوپک را «غم‌انگیز» توصیف کرد و وزیر نفت عربستان که فرزند پادشاه این کشور نیز هست گفت تا وقتی زنده‌ام به دوستی با زنگنه ادامه می‌دهم. برای ملت ایران که همواره حسرت حضور مدیران و وزیرانی تأثیرگذار در مجامع بین‌المللی اعم از سیاسی، حقوقی، علمی، فرهنگی، ورزشی و... داشته است، حضور زنگنه به عنوان یکی از تأثیرگذارترین و باسابقه‌ترین وزرای نفت اوپک، غنیمتی بزرگ بود که به پایان رسید، اما ایران عزیزمان همچنان به وزیران نامداری همچون او نیاز دارد. اکنون استفاده از تجربه گران‌بهای زنگنه در هدایت کشتی صنعت نفت ایران پیشنهاد کوتاه مدت و تربیت و ارتقای مدیران متعهد و متخصصی همچون زنگنه پیشنهاد بلندمدت نویسنده به همه صاحب‌منصبانی که دل درگرو آینده این سرزمین دارند. ضمن آن‌که در شرایط کنونی که نشانه‌هایی از بهبود شرایط در سیاست خارجی ایران به چشم می‌خورد، وزیر نفت دولت آینده که اتفاقاً زنگنه به اعضای اوپک سفارش کرده از او حمایت کنند، ضروری است که از ظرفیت اوپک و جایگاه قابل‌اعتنای ایران در این سازمان بین‌المللی برای رفع تنش بین ایران با قدرت‌های منطقه‌ای ازجمله عربستان به نفع مردم ایران استفاده کند و از تجربه‌های زنگنه نیز بهره برد.