با چرخش ریاض به سمت شرق و انتشار اسناد مربوط به نقش این کشور در حوادث 11 سپتامبر، به نظر می رسد که  یک روند تاریخ ساز با ایالات متحده اکنون در عربستان سعودی شروع شده است.
پرونده های دادگاهی که اخیراً منتشر شده است نشان می دهد چگونه دو نفر از هواپیماربایان 11 سپتامبر آگاهانه یا ناآگاهانه در یک عملیات مشترک اطلاعاتی سازمان سیا و عربستان استخدام شده بودند. در تیرماه 1395 ( ژوئیه 2016 ) «28 صفحه» مشهور تحقیقات رسمی درباره فعالیت‌های سرویس‌های اطلاعاتی قبل و بعد از 11 سپتامبر از حالت طبقه‌بندی خارج شد و نقشی را که مقامات بلندپایه و افسران اطلاعاتی سعودی در این حملات ایفا کرده بودند، با ارائه خدمات مالی و حمایت لجستیکی از هواپیماربایان که 15 نفر از آنها تبعه عربستان بودند مشخص گردید. در واقع،سازمان القاعده خود ریشه در عملیات طوفان، یک برنامه سازمان سیا در دوران جنگ سرد که شامل تسلیح، تأمین مالی و آموزش شبه نظامیان وهابی معروف به مجاهدین می شد را دارد.  مجاهدینی که سپس در سال 1358 (1979) برای جنگ با دولت سوسیالیست افغانستان فرستاده شدند. یکی از شناخته شده ترین مجاهدین کسی نبود به جز اسامه بن لادن. حملات 11 سپتامبر همچنین بهانه ای برای ایالات متحده جهت دنبال کردن یک سیاست خارجی تهاجمی در راستای اهداف پروژه قرن جدید آمریکا (پروژه برای قرن جدید آمریکا با حروف اختصاری PNAC یک اندیشکده نومحافظه کار مستقر در واشنگتن دی سی بود که بر سیاست خارجی ایالات متحده متمرکز شده بود. این سازمان به عنوان یک سازمان آموزشی غیرانتفاعی در سال 1376 (1997) توسط ویلیام کریستول و رابرت کاگان همسر ویکتوریا نولند مسئول عملیات تغییر رژیم در اوکراین در زمان اوباما تأسیس شد. ویکیپدیا ) بود، این یک اندیشکده نومحافظه کار بسیار تأثیرگذار در سیاست نظامی و دفاعی آمریکا بود که برای حفظ هژمونی جهانی اش، آن را با تغییرات رادیکال ، از جمله اقدام به برکناری با زور رئیس جمهور وقت عراق، صدام حسین روبرو ساخت. به شیوه ای شوم و هراس انگیز گزارش اندیشکده PNAC در شهریور 1379  (سپتامبر 2000 ) پیش‌بینی کرد که اجرای چنین تغییراتی در سیاست‌ها آهسته و تدریجی خواهد بود و تنها رویدادی در مقیاس پرل هاربر امکان تحول سریع را فراهم می‌کند و چنین کاتالیزوری به راحتی در یک سال بعد در نیویورک - برجهای دوقلو و در ویرجینیا-پنتاگون عملیاتی می شود. 
*         ژنرال چهار ستاره بازنشسته، وسلی کلارک، در پیش‌گویی شوم بعدی، بعداً بازگو کرد که چگونه در دیدار از پنتاگون در روزهای پس از 11 سپتامبر، یک مقام نظامی ناشناس در همکف وزارت دفاع به او اطلاع داد که علیرغم نبود هیچ مدرکی دال بر ارتباط بغداد با این حملات، آمریکا  تصمیم به جنگ با عراق گرفته است. در جلسه بعدی چند هفته بعد، زمانی که ایالات متحده بمباران افغانستان را آغاز کرده بود، همان مقام به کلارک اطلاع داد که شش کشور دیگر - سوریه، لبنان، لیبی، سومالی، سودان و ایران - در پاسخ به حوادث 11 سپتامبر علیرغم اینکه هر یک، مانند عراق، هیچ ارتباط ثابتی با حملات نداشتند، هدف حملات بعدی قرار خواهند گرفت. زمان انتشار آخرین اسناد دادگاه که نشان دهنده دخالت عربستان در 11 سپتامبر است نیز بسیار مشکوک است. ماه گذشته، در یک تغییر لرزه‌ای ژئوپلیتیکی، اعلام شد که پادشاهی خلیج فارس و رقیب دیرینه منطقه‌ای آن، ایران، روابط دیپلماتیک خود را در توافقی با میانجیگری چین از سر گرفته‌اند. کمتر از دو هفته بعد، اعلام شد که عربستان سعودی نیز در مذاکرات با میانجیگری روسیه به دنبال احیای روابط دیپلماتیک با سوریه خواهد بود که عملاً نشان دهنده پایان هژمونی آمریکا در منطقه است.
*         انتشار اسناد مربوط به نقش عربستان سعودی در 11 سپتامبر در همان بازه زمانی حاکی از آن است که روابط بین واشنگتن و چیزی که شاید استراتژیک ترین متحد آن در غرب آسیا پس از «اسرائیل» بود- که این کشور نیز ارتباط شناخته شده ای  با حملات 11 سپتامبر دارد –اکنون پس از چرخش ریاض به سمت پکن و مسکو، سرد شده است. و در پاسخ، واشنگتن اکنون احتمالاً در تلاشی برای منزوی کردن ریاض در صحنه جهانی شروع به علنی کردن نقش عربستان سعودی در 11 سپتامبر کرده است، 
*         در واقع، انداختن متحدان سابق آمریکا به زیر اتوبوس در پرتو تحولات جدید ژئوپلیتیکی، سابقه تاریخی دارد.
       ایران که زمانی یکی از متحدان کلیدی آمریکا در منطقه به شمار می رفت، از زمان انقلاب اسلامی در 1357 ( 1979 ) مورد تحریم و تهدیدات جنگی غرب قرار گرفت. عراق همسایه عملاً در طول جنگ ایران و عراق که یک سال بعد آغاز شد، به‌عنوان نیروی نیابتی برای ایالات متحده مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور تاکید مجدد بر حمایت آمریکا، رامسفلد به عنوان نماینده ایالات متحده در دولت ریگان در سال 1362 با صدام ملاقات کرد . دو دهه بعد همین آقای رامسفلد بعنوان وزیر دفاع در دولت جورج دبلیو بوش به عراق حمله کرد و پس از آن صدام  حسین نیز اعدام شد.
*  اکنون، با چرخش ریاض به سمت شرق و انتشار اسناد مربوط به نقش آن در 11 سپتامبر در همان دوره، به نظر می رسد که این روند تاریخی اکنون در مورد عربستان سعودی آغاز شده است.
گاوین اوریلی
25 آوریل 2023
تارنمای المیادین انگلیسی
برگردان و کوتاه سازی علی اصغر شهدی
[email protected]