گروه فرهنگ و ادب: میراث فرهنگی ایرانیان از اعماق هزاران سال هنوز نفس می‌کشد. گاهی در دام قاچاقچیان می‌افتد و سر از اخبار رسانه‌ها درمی‌آورد. سنگ نگاره ساسانی که اخیرا در انگلستان توقیف شده از جمله این میراث است که خوشبختانه محافظت شده و قرار است به کشور بازگردانده شود. گزارش پیش رو به این موضوع می‌پردازد:
یک نشریه انگلیسی از کشف و توقیف سنگ‌نگاره دو هزار ساله متعلق به دوران ساسانی در فرودگاه استنستد لندن خبر داد و اعلام کرد که این اثر باستانی پس از نمایش در موزه بریتانیا به ایران مرجوع می‌شود.
به گزارش ایرنا از روزنامه آبزرور: این مجسمه تقریبا دو هزار سال پیش تراشیده شده و اثر مهمی است که اگر امروز در بازار هنر ظاهر شود می‌تواند بیش از ۳۰ میلیون پوند به فروش برسد اما این یک اثر باستانی است که قبلاً ثبت نشده و هرگز نمی‌توان آن را فروخت. بر اساس این گزارش، اثر یادشده که ارتفاعش کمی بیش از یک متر است، مستقیما از دل کوه یا به اصطلاح انگلیسی آن از «سنگ زنده» بریده و جدا شده است. آبزرور نوشت: این مجسمه در مسیر قاچاق به بازار سیاه در انگلستان بود که در فرودگاه استنستد توقیف شد. ماموران نیروی مرزی با دیدن بسته بندی شلخته آن مشکوک شده و احتمال دادند قاچاقچیان می‌خواستند با چنین بسته‌بندی وانمود کنند این یک شیء بی‌ارزش است.
روند استرداد به ایران آغاز شده است
در پی اعلام کشف و ضبط یک سنگ‌نگاره ساسانی قاچاق شده با قدمت حدود ۲ هزار سال و به ارزش تخمینی ۳۰ هزار پوند در انگلستان و نمایش آن به مدت سه ماه در موزه بریتانیا در هماهنگی با دولت ایران، مرتضی ادیب‌زاده ـ مدیرکل موزه‌های کشور ـ جزئیات بیشتری را در این‌باره تشریح کرد و گفت: با انتشار خبر توقیف یک اثر تاریخی متعلق به ایران توسط پلیس مرزی انگلستان، اعلام شد محموله‌ای حاوی بخشی از یک نقش برجسته ساسانی از سوی پلیس تحویل موزه بریتانیا شده است. به گزارش ایسنا، پرونده مربوط به سال ۲۰۱۶ بوده است که در یک هواپیمای مسافربری در فرودگاه استانستد، یک اثر تاریخی توقیف می‌شود. افسران نیروی مرزی با توجه به نوع بسته‌بندی اثر به آن مشکوک شده و پس از بازرسی، این محموله ضبط می‌شود. مدیرکل موزه‌های کشور اظهار کرد: پیش‌تر، مسؤولان موزه بریتانیا درخواست کرده بودند این اثر پیش از استرداد به ایران، مدتی در موزه بریتانیا به نمایش عموم درآید. با توجه به همکاری این موزه در اطلاع‌رسانی، کارشناسی و مرمت این اثر ارزشمند، مقرر شد پس از اعلام رسمیِ تحویل امانی شیء از سوی موزه، حداکثر به مدت سه ماه این نقش برجسته در موزه بریتانیا نمایش داده شده و سپس با تشریفات قانونی به ایران بازگردانده شود. ادیب‌زاده درباره اصالت این نقش‌برجسته با توجه به ابهام‌ها و شبهاتی که درباره جعلی بودن آن مطرح شده است، گفت: با توجه به این‌که موزه بریتانیا در زمینه تاریخ و هنر دوره ساسانی، کارشناسان برجسته‌ای دارد، این اثر را کارشناسی کرده و اصالت آن را تایید و منشا آن را منطقه فارس اعلام کرده است. وی گفت: با توجه به بررسی‌های صورت گرفته روی این نقش برجسته، به نظر می‌رسد این اثر بخشی از یک نقش برجسته با ترکیب بزرگتر بوده است. در حال حاضر فقدان کتیبه سبب می‌شود شناسایی شخص حجاری‌شده در این نقش برجسته دشوار باشد. اگر چه شواهد ظاهری آن نمایانگر تصویر یک مقام بلند پایه دوره ساسانی است.
سنگ نگاره را با فرز بریده‌اند
جان سیمپسون ـ متصدی ارشد و باستان‌شناس بخش خاورمیانه موزه بریتانیا ـ نیز به روزنامه گاردین گفته بود: «تقریباً هرگز با چنین موردی مواجه نشده‌ایم که نقشی از صخره با چنین سطحی از بی‌رحمی بریده شده باشد. آن را به طرزی باورنکردنی، با دستگاه فرز بد بریده و در یک جعبه کوچک و بدون بسته‌بندی مناسب قرار داده و جعبه را با میخ محکم کرده‌اند.» سیمپسون درباره خاستگاه این سنگ‌نگاره همچین گفته است: «اگرچه پایتخت ساسانی‌ها در تیسفون، نزدیک بغداد کنونی بود، اما به نظر می‌رسد این نقش از یک صخره در شیراز کنده شده باشد و از آنجایی که این نقش از یک سنگ آهکی که در سراسر ایران یافت می‌شود تراشیده شده، نمی‌توان محل دقیق آن را مشخص کرد. تنها حدود ۳۰ نقش برجسته صخره‌ای ساسانی وجود دارد که قدمت بیشتر آن‌ها به قرن سوم میلادی می‌رسد. تقریباً همه در بخش نسبتاً کوچکی از ایران و استان فارس هستند.» به گفته مسؤولان موزه بریتانیا این اثر باستانی در بسته‌بندی و جابه‌جایی آسیب دیده که مرمت شده است.