فرهنگ تاب آوری در برابر زلزله
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی در گفت‌وگو باخبر آنلاین می‌گوید: «در ایران به ویژه در سه دهه گذشته، اقداماتی در کاهش ریسک زلزله انجام‌شده است. درس‌های ناشی از زلزله‌های مهم گذشته باید در مقیاس‌های مختلف، ملی و بین‌المللی به کار گرفته و «یادگیری» با بهره‌گیری از درس‌های آموخته‌شده به عنوان منابع ضروری برای آمادگی در برابر زلزله در نظر گرفته شود. این موضوع به ویژه در سه دهه اخیر به فرهنگ تاب آوری و کاهش ریسک زلزله کمک می‌کند زیرا هدف آن، کاهش نوع برخوردِ صرفاً واکنشی از جنس برخوردهای کوتاه برای مقابله با تبعات زلزله است. درس‌های آموخته‌شده، بخش اساسیِ کاهش ریسک است و یکی از دلایلی که هنوز سوانح، موجب خسارت‌های مهمی در کشورهایی مانند ایران و ترکیه می‌شوند، این است که درس‌های رویدادهای گذشته، آموخته نشده‌اند یا هنوز در شیوه‌های مدیریت ریسک به اجرا نرسیده‌اند.»
مدیریت بحران زلزله
زارع درباره فاصله ایران تا رسیدن به نقطه مطلوب برای مدیریت بحران زلزله، اظهار داشت: «زلزله طبس و پس‌ازآن زلزله‌های منجیل ۱۳۶۹ و زلزله بم ۱۳۸۲ نشان دادند که برای اقدام در زمینه پیشگیری، توسعه و بهبود زیرساخت، هنوز راه درازی در پیش داریم. ضعیف بودن زیرساخت‌های کشور، فرسودگی بناها، ساخت بدون ضابطه درجاهای خطرناک و با شیوه‌ای غیر ضابطه‌مند موجب شد که همچنان در زلزله‌های مهمی مانند زلزله بم ۱۳۸۲ حدود یک‌سوم از جمعیت ۱۰۰ هزار نفر شهر را در رخداد زمین‌لرزه از دست بدهیم.»
آمادگی ۹ درصدی ایران در مقابله با زلزله
نواب شمس پور، مدیرکل آموزش‌های همگانی جمعیت هلال‌احمر در گفت‌وگو باخبر آنلاین ابعاد مختلف وقوع زلزله احتمالی در تهران و مخاطراتی را که این فاجعه در پی دارد، تشریح کرد و اظهار داشت: «شهرهای تبریز و مشهد و به خصوص تهران بیشتر در معرض خطر وقوع زلزله قرار دارند اما چقدر برای این اتفاق آماده هستیم؟ در دنیا شاخصی با عنوان آمادگی خانوارها وجود دارد که بر اساس آخرین مطالعه این شاخص در سال ۹۴، شاخص آمادگی خانوارهای ایرانی مقابل زلزله، بین هشت‌تا ۹ درصد است.»
وی خاطرنشان کرد: «تغییرات مناسبی با توجه به زلزله‌های رودبار و بم در ایران رخ داد اما مباحث سازه‌ای و ممنوعیت ساخت‌وساز در حریم رودخانه مهم‌ترین اصل در زلزله است. درواقع ۹۰ درصد کاهش بحران زلزله در مقاوم بودن سازه‌ها تعریف می‌شود. از سوی دیگر، با توجه به وجود بافت‌های فرسوده در کشور، نگاه جدی‌تری در مورد سازه‌ها باید صورت گیرد.»
شهرسازان و معماران دلسوزند؟
مطالعات و بررسی‌های محققان نشان می‌دهد ایران پتانسیل زلزله‌های بزرگ‌تر از ۷.۵ ریشتر را دارد. پتانسیلی که ضرورت مقاومت ساختمان‌ها را نشان می‌دهد. مهدی عباسی، رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران درباره نظارت این شورا بر تاب آوری ساختمان‌ها و سازه‌های در حال ساخت مقابل زلزله، به خبر آنلاین گفت: «سازمان نظام مهندسی در خصوص ساختمان‌های در حال ساخت، نقشه‌های استاندارد و مقاوم در برابر زلزله باید نظارت داشته باشد. در مورد ساختمان‌های بافت فرسوده و ناپایدار که می‌دانیم در برابر زلزله تاب آوری ندارند ۲ راهکار وجود دارد. نخست نوسازی بافت فرسوده است که امیدواریم با دستورالعمل‌های تشویقی، سرمایه‌گذاران و مالکان به سمت نوسازی بروند. دوم اینکه با بهسازی و مقاوم‌سازی در برابر زلزله می‌توان ساختمان‌های ساخته‌شده را مقاوم کرد. « او ادامه داد: «سایر ساختمان‌ها که عمری از آنها گذشته است، باید توسط ابزار مناسبی که مقاومت ساختمان را اعلام می‌کند، موردبررسی قرار بگیرند. درنتیجه در این بخش که شامل برج‌های ساختمانی و ساختمان‌های بلندمرتبه می‌شود، تأکید داریم که شهرداری با همکاری سایر دستگاه‌ها اقداماتی انجام دهد.» رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران به حلقه گم‌شده در مدیریت بحران زلزله اشاره کرد و گفت: «کشور در این زمینه نیاز بیشتری به هزینه کردن، فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی دارد و همه دستگاه‌ها و جامعه دانشگاهی در تعامل با یکدیگر، نسبت به ایمن کردن سازه‌ها و ساختمان‌ها همکاری کنند.»