حدود یک قرن از تاریخ تشکیل دادگستری مدرن ایران می‌گذرد. در این مدت به‌رغم نشیب و فرازهای بسیار به دلیل وجود قضات فاضل، شجاع و نفوذناپذیر در این دستگاه آرایی صادر شده که به علت دقت و مستدل بودن و انطباق با قانون و شرع در تاریخ قضاء ایران می‌درخشد و موجب افتخار و سربلندی و عرضه به جهانیان بوده و هم‌اکنون منبعی غنی برای دانش حقوق به شمار می‌رود. قدرت قضایی قضات شریف در این مدت پشتوانه‌ای برای حفظ حقوق عامه اعم از خصوصی و کیفری و اجرای عدالت و تأمین آزادی‌ها بوده و ملت ایران در پناه اسطوره‌ها و استوانه‌هایی از دانش قضایی احساس آرامش می‌کرده‌اند. قضات ضعیف و احیاناً نفوذپذیر معدود و شناخته شده و مشاربالبنان و محکوم‌به انزوا بودند. پس از انقلاب اسلامی با ورود چهرهایی از اجتهاد و فقاهت به دادگستری این امید و آرزو افزون یافت که دانش حقوق در آغوش تفقه تکامل و ارتقا یابد و نمونه‌ای از عدالت اسلامی و الگویی برای ارائه به جهانیان باشد.
در این ایام که کشورمان با بحران ناآرامی مواجه است و تمام مشکلاتی که موجباتش را ناتوانی دولت‌ها فراهم ساخته‌اند امروز به دامن دستگاه قضایی سرازیر شده، قضات کشورمان را با امتحانی عظیم روبرو ساخته است. امتحانی که ناظرین آن عموم آحاد ملت ایران و داور نهایی آن پروردگار متعال است. الیس الله باحکم الحاکمین!
سروران کرام! انتظار از شما بزرگواران ژرف‌نگری و امعان نظر در صدور رأی به خصوص در دماء است که به اجماع فقها بلکه همه خردمندان عالم این موضوع جای احتیاط کامل است. خطا و تساهل در خون و مجازات غیر مشروع نسبت به افراد را حافظه تاریخ فراموش نخواهد کرد! به این حدیث نبوی توجه فرمایید؛ «ادروا الحدود عن المسلمین ماستطعتم فان وجدتم للمسلم مخرجا فخلوا سبیله فان الامام لان اخطأ فی العفو خیر من ان یخطئ فی العقوبه. (کنزالعمال/۱۲۹۷۱)» این جمله شریف زمانی از پیامبر رحمت (ص) صادر شده که هنوز اثری از اندیشه تفسیر مضیق در امور کیفری نه در مغرب زمین و نه هیچ نقطه‌ای از جهان وجود نداشته است. با ورود اصطلاحات و نهادهای فقهی در قوانین کیفری ایران کار صدور رأی در امور جزایی آن‌هم به نام دین خدا کار آسانی نیست، زیرا برای تفسیر و تبیین آن‌ها مراجعه به منابع معتبر فقهی و طبعی اجتهاد قضایی لازم است و در غیر این صورت لا سمح‌الله رأی صادره فاقد مشروعیت خواهد بود. باعث تأسف است که در این ایام افرادی از ذوی المناصب بدون آشنایی با الفبای قضاوت و آگاهی از صعوبت امر نسبت به دستگاه قضایی تعیین تکلیف می‌کنند و به آنان امرونهی می‌نمایند، یکی تسریع می‌خواهد و دیگری تغلیظ می‌طلبد! ولی اطمینان دارم که این‌گونه فضاسازی‌های غیر کارشناسانه و غیرمسئولانه هرگز تأثیری در قضات شریف، خردمند، شجاع و با تقوا نخواهد داشت و موجب بی‌احتیاطی و خدای‌ناکرده تساهل در اعراض و نفوس نمی‌گردد. رعایت دقیق آیین دادرسی کیفری که یکی از زیباترین رهاورد‌های تمدن و خرد بشری است و توجه همه‌جانبه نسبت به رعایت حقوق متهم و در کنار همه این اصول توجه به اصل انسانی - اسلامی احتیاط در دماء مورد استدعا از شما بزرگواران صاحب مناصب بالای قضایی بخصوص منصب نظارت است. ان ربک لبالمرصاد (فجر/۱۴) والسلام.
عذرخواهی آیت‌الله محقق داماد از مردم ایران
آیت‌الله دکتر سید مصطفی محقق داماد گفت: تمام جنگ‌های تاریخ ناشی از خشونت بوده است. هیچ خشونتی هم به تلخی خشونت مقدس نیست. ما نمونه‌های آن را در قرون‌وسطی دیده‌ایم که به نام خدا و دین چه کردند و متأسفانه هنوز هم ادامه دارد. او منشأ تمام خشونت‌ها را جهل دانست و گفت: «منظور از جهل، نادانی و نفهمیدن مفهوم خدا و سوءبرداشت از مفاهیم قدسی است. این‌ها ناشی از کج‌اندیشی دین است. مفاهیم قدسی همه همین‌طور است که اگر درست فهمیده نشود، گمراه‌کننده می‌شود. چه باید کرد؟ باید وقت خودمان را برای پرورش اخلاق قبل از دین‌داری گذاشت. من به‌عنوان یک روحانی نسبتاً سالخورده، از همه ملت ایران عذرخواهی می‌کنم. ما نتوانستیم اخلاق اسلامی را ارتقا ببخشیم و نسل امروز را مهربان و رحیم و بدون خشونت تربیت کنیم».