با توجه به سیستم تکحزبی در چین روند تشکیل دولت از حزب کمونیست چین به چه صورت اتفاق میافتد؟
احزاب سوسیالیستی و کمونیستی دارای یک شورای مرکزی و دفتر سیاسی هستند که این دو مرکز در تراز با یکدیگر بهصورتی در رأس هرم تصمیم گیر حزب عمل میکنند.
در مرتبه پایینتر کمیتهها و کمیسیونهای تخصصی حزب شکل میگیرند که عمدتاً مسائل اقتصادی، نظامی، اجتماعی و ... را بهصورت تفکیکشده پیگیری میکنند.
حزب کمونیست چین نیز از این چارت تشکیلاتی و ساختار حزبی استفاده میکند. بر همین مبنا بیستمین کنگره و مجمع عمومی حزب با حدود دو هزار نفر مدعو دعوتشده به مراسم تشکیل شد.
دستور کار مجمع عمومی تصمیمگیری برای نقشه راه سیاستهای کلان دولت در پنج سال آینده است. این نقشه راه به رأی اعضای مجمع عمومی گذاشتهشده و پس از کسی اکثریت آرا به مرحله اجرا درمیآید.
در حزب کمونیست چین مرسوم است که مصوبات کنگره بهصورت عمومی منتشر نشود اما باگذشت زمان در اختیار اتاقهای فکر، اندیشکده ها و رسانههای دولتی چین قرار میگیرد و در صورت صلاحدید جزئیاتی از آن منتشر میشود.
این مدل یکروند کلی از چارت تشکیلاتی است که پس از پایان سال پنجم بازهم به رأی اعضای مجمع عمومی گذاشته میشود. این رأیگیری شامل انتخاب دبیر کل حزب و اعضای شورای مرکزی میشود. حتی برای افرادی هم که قرار است از حزب کنار گذاشته شوند نیز رأیگیری میشود. در کنگره اخیر برای سومین بارشی جینپینگ، رئیسجمهور چین بهعنوان رهبر این حزب انتخاب و در ادامه این مسئله کابینه تغییر و انتصاب افراد جدید در داخل حزب کمونیست خلق چین اتفاق افتاد. در حقیقت باوجوداینکه رهبر حزب مجدد انتخاب شد اما کابینه تغییر و تحولاتی درش انجام شد. این مسئله بیشتر به دلیل تحولات سیاسی در حوزه سیاست خارجی الخصوص جنگ اوکراین و تنشها بر سر تایوان است.
افرادی که در پایان کنگره مذکور بهعنوان تیم جدید رئیسجمهوری چین معرفی شدند بهنوعی از همراهان قدیمی وی هستند و این انتصابها نشان از یک تغییر کلی در هرم قدرت حزب کمونیست خلق چین دارد. نکته مهم این است که در جلسه این کنگره شاهد آن بودیم که بهیکباره رئیسجمهوری پیشین این کشور توسط عوامل اجرایی کنگره به بیرون از سالن برگزاری کنگره هدایت شد که حاشیههای زیادی را در رسانههای دنیا به وجود آورد.
به نظر شما چرا رهبر پیشین حزب و کشور از سالن جلسه بیرون انداخته شد؟
مدل خارج کردن وی از این سالن بهخوبی نشان میدهد که یک تسویهحساب مشهود در لایههای بالایی حزب کمونیست خلق چین انجامشده است که میتواند برای مخالفانشی جینپینگ یک اخطار و پیام هشدار قلمداد شود. چین حدوداً هزار میلیارد دلار ذخیره ارزی دارد که بر اساس تصمیمات اخیر در بیستمین کنگره حزب کمونیست، بخشی از این مبلغ هزینه توسعه داخلی و نوسازی زیرساختهای این کشور خواهد شد.
به نظر شما اولویتهای دولت چین در پنج سال آینده چیست؟
مقامهای چین معتقدند که نیمی از جمعیت عظیم این کشور را توانستهاند به رفاه برسانند که بحث مسکن، خوراک، پوشاک و اشتغال را در برمیگیرد. بر این اساس بحث دیگری که آنها برای پنج سال آینده مدنظر خواهند داشت مسئله توسعه زیرساختهای نظامی خواهد بود. بدون تردید آنها بر روی نیروی دریایی و نیروی هوایی خود تمرکز بیشتری خواهند کرد که دلیلش مسائل اخیر و تقابل با آمریکا در مورد تایوان است.
در بحث نیروگاههای هستهای هم سرمایهگذاریهای زیادی از سوی چین انجام خواهد شد که تمام این مسائل از اهداف آتی چین در پنج سال پیشرو خواهد بود. تمرکز چین در خارج از خاک خود بر پیشبرد طرح یک جاده کمربند خواهد بود و این پروژه برای پکن و حزب حاکم اهمیت بسیاری دارد. این در حالی است که ایالاتمتحده سعی میکند مسیر رسیدن و اتمام پروژههای چین را ناهموار کند تا به هر ترتیب که شده بتواند انواع و اقسام فشارهای خود را به پکن وارد کند. بدهی ایالاتمتحده در سطح بالایی قرار دارد که این موضوع برای چینیها یک امتیاز استراتژیک محسوب میشود. پکن معتقد است که کار در هنگکنگ به اتمام رسیده و چین توانسته است این منطقه را زیر پرچم خود تثبیت کند اما حالا بحث نزاع بر سر تایوان با آمریکاییها به یک مسئله جدی تبدیلشده است. بنده معتقدم شی جین پینگ در پنج سال آینده اگر در داخل کشورش با چالشهای زیادی روبهرو نباشد، بدون تردید در خارج از خاک خود با بحرانهای متعددی روبهرو خواهد بود. حل این مسائل نیازمند یک تیم منسجم و هماهنگ با او است. به همین جهت عزل و نصبهای اخیر در بیستمین کنگره حزب کمونیست چین هم عموماً از این مسائل نشئت میگیرد.