به نظر شما باقی ماندن ایران در کنار کره شمالی و میانمار در لیست سیاه اف ای تی اف چه تبعاتی اقتصادی برای کشور خواهد داشت؟
پیش از آنکه مسئله پالرمو و سی اف تی بررسی شود باید به این نکته اشاره کرد که رویکرد اقتصادی دولت باید تعیین تکلیف شود که میخواهد به خود متکی شود و نیاز به صادرات و واردات نداشته باشد و یا میخواهد با کشورهای دنیا در ارتباط باشد.
وقتی تصمیم بر این باشد که در قالب پروتکلهای بینالمللی با سایر کشورها تجارت داشته باشیم نمیتوانیم بخشی از قوانین را بپذیریم و بخشی دیگر را قبول نداشته باشیم. مثل سوئیفت که بحث نقل و انتقالات پولی را تعریف میکند. نمیتوان گفت که گشایش اسنادی یا آل سی توسط بانکهای ایرانی باز نشود اما پول انتقال پیدا کند. در دنیای امروز نمیتوان پول را داخل چمدان و کانتینر با سایر کشورها جابهجا کرد.
در زنجیره تأمین واردات و صادرات یکی از مهمترین حلقهها بحث جابهجایی پول است که اگر این اتفاق نیفتد امکان صادرات و واردات وجود نخواهد داشت.
برخی میگویند تحریمها و کنوانسیونهای بینالمللی را دور میزنیم. چنین کاری امکان اجرا دارد اما قیمت تمامشده کالا در این روش چند برابر میشود.
ایران در چند سال اخیر به پیمانهای منطقهای مانند اوراسیا ملحق شده و یا فرآیند عضویت در شانگهای را طی میکند. تمام کشورهای حاضر در پیمان شانگهای یا اوراسیا کنوانسیونهای بینالمللی مانند اف ای تی اف را پذیرفتهاند. همه کشورهای همسایه ایران نیز که با آنها تجارت وجود دارد پروتکلهای بینالمللی را پذیرفتهاند. نمیشود زمانی که این کشورها در چارچوب اف ای تی اف کار میکنند ایران نپذیرد و بتواند نقل و انتقالات پولی را با آنها انجام دهد.
کره جنوبی به بهانه همین کنوانسیونهای بینالمللی سالهاست چندین میلیارد دلار ایران را بلوکه کرده است. عراق به خاطر تحریم و لوایح سی اف تی در پرداخت پول برق که از ایران وارد میکند دچار مشکل است.
با توجه به تحریمهای اخیر علیه ایران که بهانه ادعای ارسال سلاح و مسائل حقوق بشر وضعشده چه تبعاتی برای اقتصاد خواهد داشت؟
اثر تحریمها بر اقتصاد از دو جنبه مستقیم و غیرمستقیم قابلبررسی است. تأثیر مستقیم تحریم این است که افراد و نهادها اگر پول یا املاکی در کشورهای مختلف داشته باشند ضبط میشود. که خوشبختانه و یا متأسفانه چنین مسئلهای وجود ندارد. اثرات مستقیم تحریمهای اخیر علیه کشور بسیار ناچیز و درحد صفر است.
اما اثرات غیرمستقیم دارد. این تحریمها فضای کسبوکار را در کشور ناامن میکند. در دنیا از مزایای سرمایهگذاران خارجی استفاده میکنند، کشوری در مقیاس ایران اقتصاد بزرگی دارد. اما دولت از سرمایههای خارجی در کشور استفاده بسیار ناچیز کرده است. چند وقتی اخیر اعلام شد بیشترین سرمایهگذاری توسط کشورهای خارجی در ایران را افغانستان انجام داد تحریمها فضای کسبوکار را در کشور ناامن میکند است. پرسش این است که کل حجم اقتصاد افغانستان چقدر است که بخواهد در یک اقتصاد بزرگی مثل ایران سرمایهگذاری کند؟ این آمار نشان میدهد که تا چه میزان ایران از جذب سرمایههای خارجی محروم شده است.
تحریمها و عدم پذیرش کنوانسیونهای بینالمللی باعث فرار سرمایهها از ایران شده است.
به نظر شما آیا میتوان اقتصاد را فارغ از روابط خارجی مدیریت کرد؟
هر میزان که از عمر کشورها میگذرد وابستگی این کشورها به یکدیگر بیشتر میشود. وابستگی که کشورها امروز به یکدیگر دارند در صدسال پیش وجود نداشت. بهطور مثال قطع گاز روسیه باعث مشکلات فراوانی در سطح جهان شد. وابستگی دنیا در انرژی و مواد غذایی بیش از گذشته است. مواد غذایی و انرژی نماد دو کالا است که نرخ تورم را در اروپا دو برابر کرده است. از زمان جنگ جهانی دوم این میزان رشد نرخ تورم در اروپا بیسابقه بوده است. برخی کشورها که اقتصاد آزاد دارند وابستگی بیشتر و برخی کشورها وابستگی کمتر اما همه کشورها به یکدیگر محتاج و وابسته هستند.
هر کشوری ارتباط بیشتری با سایر کشورها داشته باشد از مزایای بیشتری برخوردار خواهد بود. عدم ارتباط با دنیا و فنّاوریهای روز باعث اتلاف انرژی و عدم بهرهوری میشود. در حقیقت وقتی ارتباط با دنیا قطع شود هزینه زندگی در آن کشور بالا میرود. درنتیجه سطح رفاه شهروندان کاهش مییابد.