به گزارش اقتصاد آنلاین؛ موجودی سرمایه یکی از مهم‌ترین نهاده‌های تولید است. کالاهای سرمایه‌ای شامل کالاهای ملموس همچون ساختمان‌ها و ماشین‌آلات و کالاهای غیرملموس مانند نرم‌افزارها، حق اکتشاف و ... است. در اداره حساب‌های اقتصادی بانک مرکزی کشور، موجودی سرمایه بر اساس روش موجودی گیری دائمی برآورد می‌شود. تمام مقادیر اندازه‌گیری شده در این مجموعه به دارایی‌های غیرمالی تولیدشده ثابت (واحدهای مسکونی، سایر بناها و سازه‌ها، ماشین‌آلات و تجهیزات، هزینه‌های انتقال مالکیت دارایی‌های تولید نشده، تحقیق و توسعه، اکتشاف و ارزیابی معادن و سایر دارایی‌های ثابت تولیدشده) مربوط می‌شود که تحت عنوان تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در حساب‌های ملی تعریف‌شده است.
روند کاهشی سرمایه‌گذاری
روند خالص موجودی سرمایه (ماشین‌آلات و ساختمان) به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ در یک روند افزایشی اما آرام از ۴۴۶۵ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۰ به ۵۲۷۹ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ رسیده است.
نرخ رشد موجودی سرمایه خالص کل طی سال‌های ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۵ روندی نسبتاً تند و کاهشی داشته به طوری که نرخ رشد ۸.۴ درصد در سال ۱۳۹۰ به ۱.۷ درصد در سال ۱۳۹۵ تغییر کرده است. از سال ۱۳۹۶ تا سال ۱۳۹۹ میزان نرخ رشد روند ملایم و کاهشی خود را ادامه می‌دهد؛ به طوری که نرخ رشد موجودی سرمایه ۱.۵ درصد در سال ۱۳۹۶ به ۰.۲ درصد در سال ۱۳۹۹ کاهش می‌یابد.
کاهش چشمگیر نرخ رشد سرمایه از زمان تحریم
بر این اساس، نرخ رشد موجودی سرمایه کل در سال‌های ۱۳۹۰ (۸.۴ درصد)، ۱۳۹۱ (۴.۵ درصد)، ۱۳۹۲ (۳.۱ درصد)، ۱۳۹۳ (۳.۳ درصد)، ۱۳۹۴ (۲ درصد)، ۱۳۹۵ (۱.۷ درصد)، ۱۳۹۶ (۱.۵ درصد)، ۱۳۹۷ (۰.۴ درصد)، ۱۳۹۸ (۰.۰۳ درصد) و ۱۳۹۹ (۰.۲ درصد) بوده است. بنابراین میانگین نرخ رشد سالانه تا سال ۱۳۹۵ برابر ۳.۸ درصد و برای سال‌های بعد ۰.۶ درصد است. بنابراین می‌توان چنین نتیجه گرفت که میزان نرخ رشد موجودی سرمایه طی سال‌های ۱۳۹۶ الی ۱۳۹۹ بیش از ۶ برابر نسبت به سال‌های ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۵ کاهش‌یافته است.
موجودی سرمایه گروه‌های دارایی
سهم موجودی سرمایه «ساختمان و تأسیسات»، «ماشین‌آلات و تجهیزات»، «تحقیق و توسعه»، «اکتشاف معادن» و «سایر» در خالص موجودی سرمایه کل به ترتیب برابر با ۷۶.۶، ۲۲.۸، ۰.۴، ۰.۱ و ۰.۱۱ درصد طی سال ۱۳۹۹ است. میانگین سهم موجودی سرمایه «ساختمان و تأسیسات»، «ماشین‌آلات و تجهیزات»، «تحقیق و توسعه»، «اکتشاف معادن» و «سایر» در خالص موجودی سرمایه کل طی دوره زمانی ده‌ساله موردنظر به ترتیب ۷۸.۴، ۲۰.۷۸، ۰.۶۰، ۰.۰۸ و ۰.۱۳ درصد است.
رشد سرمایه‌گذاری منفی
میزان نرخ رشد موجودی سرمایه به تفکیک دارایی‌ها (ماشین‌آلات و ساختمان) به قیمت‌های ثابت ۱۳۹۵ و طی دوره زمانی (۱۳۹۹- ۱۳۹۱) ارائه‌شده که بر این اساس نرخ رشد موجودی سرمایه در بخش ماشین‌آلات از سال ۱۳۹۷ منفی شده و در سال ۱۳۹۷ برابر منفی ۰.۴ درصد، در سال ۱۳۹۸ برابر منفی ۱.۷ درصد و در سال ۱۳۹۹ برابر منفی ۱.۶ درصد بوده است. درواقع در سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ سرمایه‌گذاری جدید در ماشین‌آلات به قدری کم بوده که کفاف جبران استهلاک را هم نداده است. دلیل این رشدهای پایین موجودی سرمایه کل و مخصوصاً منفی شدن نرخ رشد موجودی سرمایه ماشین‌آلات در سال‌های ۹۷ تا ۹۹ را باید در نرخ‌های رشد پایین سرمایه‌گذاری جست‌وجو کرد که در برخی از سال‌ها ازجمله ۹۷ و ۹۸ حتی منفی هم شده است.