برآورد شما از آینده توافق هسته‌ای چیست؟
به نظر می رسد شرایط لازم برای توافق فراهم شده است اما درخواست های ایران مورد تایید طرف آمریکایی قرار نگرفته است.امکان دارد که آمریکا بخواهد برخی شروط ایران را در مذاکراتی جداگانه مورد حل و فصل قرار دهد.باید منتظر بود تا پاسخ آمریکا به پیشنهادات ایران به صورت رسمی اعلام شود.
به نظر شما انگیزه آمریکا برای احیای توافق هسته ای چیست؟
دولت بایدن طبیعتا نمی خواهد برجام به عنوان یک ابزار در انتخابات به دست جمهوری خواهان بیفتد.البته این نکته حائز اهمیت است که سیاست خارجی در انتخابات آمریکا آنچنان تاثیر گذار نیست اما می تواند لابی اسرائیل و اعراب را در دولت بایدن قوی کند و شانس پیروزی دموکرات ها در انتخابات میان دوره ای آبان ماه را افزایش دهد. بیشتر انگیزه آمریکا از احیای برجام مسئله اوکراین است.واشنگتن می خواهد معضلات خود را با توجه به جنگ اوکراین در دنیا کاهش دهد.تلاش می کند تا مسئله ایران و اسرائیل را با برجام مدیریت کند تا زمان خود را بیشتر صرف جنگ اوکراین علیه روسیه کند. آمریکا به دنبال توافق مرحله ای با ایران است.توافق با ایران می تواند تاثیر زیادی روی بازار نفت بگذارد.این تاثیر موجب کاهش قیمت نفت و افزایش فشار بر روس ها می شود و طبیعتا نگرانی اروپا برای فصل پاییز و زمستان کاهش می یابد.
در این صورت آیا روسیه مانع احیای برجام نمی شود؟
علی رغم برخی مواضع روس ها در رسانه ها آنها تلاش می کنند مانع احیای برجام شوند.روس ها در ایران لابی قوی دارند و از این طریق سعی می کنند اثرگذار باشند.
احیای برجام آیا تاثیری در روابط ایران با کشورهای همسایه دارد یا خیر؟
یکی از عواملی که می تواند به بهبود روابط ایران با کشورهای منطقه کمک کند برجام است.بخصوص روابط تهران-ریاض از برجام منافع زیاد می تواند کسب کند.
در صورتی که توافق هسته ای صورت گیرد به نظر شما دستگاه دیپلماسی چه مسئله ای را باید اولویت قرار دهد؟
سیاست خارجی ایران تحت تاثیر محافل خارج از دولت است.در دوره قبل وقتی برجام امضا شد تمام تلاش جریان های داخلی مخالف برجام این بود که تغییر در رویکرد ایران در سیاست خارجی در حوزه خارومیانه صورت نگیرد و در نتیجه اتفاقاتی مانند قطع ارتباط با عربستان به وجود آمد.در آن دوره مخالفان داخلی برجام به کنسولگری و سفارت عربستان در ایران حمله کردند.این حوادث باعث شد تا مناسبات ایران با کشورهای همسایه در آن زمان بدتر شود. برجام یک توافق امنیتی است که می تواند برای کشور آثار اقتصادی داشته باشد.اگر ایران بتواند از منافع آن به درستی استفاده کند منجرب به کاهش بحران اقتصادی درکشور می شود.اما به جز برجام مسائل دیگری مانند اف ای تی اف وجود دارد.تا این مسئله هم به صورت جداگانه حل نشود و ریسک اقتصادی ایران پایین نیاید نمی توان توقع داشت برجام تاثیر زیادی بر اقتصاد داشته باشد. احیای برجام و پذیرش اف ای تی اف در حیطه اختیارات دولت نیست و مراجع بالاتر باید درباره این دو تصمیم بگیرند.
به نظر شما اگر دولتی جمهوری خواه بعد از بایدن روی کار بیاید با توافق برجام چه می کند؟
این موضوع بستگی به شرایط دارد.اگر ایران بتواند تا سال 2024 شرکت های بزرگ آمریکایی مانند "میگ" را وارد کشور کند و آنها را در حوزه های مختلف از جمله نفت متقاعد به سرمایه گذاری کند این شرکت ها از لابی خودشان در بین جمهوری خواهان استفاده می کنند و اجازه نمی دهند دولت آمریکا از برجام خارج شود.البته لابی اسرائیل هم می تواند روی دولت بعدی آمریکا تاثیر بگذارد.اگر منافع اقتصادی برای شرکت های بزرگ اروپایی و آمریکایی در ایران وجود داشته باشد آنهابه دولت های خود فشار می آورند تا به تعهدات برجام پایبند باشند.