نوشته «عبدالباری عطوان» نویسنده و خبرنگار برجسته خاورمیانه
12 مه 2022
تارنمای دی کاردل
برگردان و کوتاه‌سازی علی‌اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com
دعواهای سیاسی در غرب آسیا، تنش‌ها را تشدید کرده است و ذینفعان اصلی برای تنظیم حرکات بعدی و پاسخ‌های جدید عجله دارند. از زمان آغاز جنگ داخلی سوریه در سال 1390 (2011) بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه به‌ندرت به خارج از کشور سفر می‌کند. سفرهای خارجی اندک او به‌دقت محاسبه شده و بحث‌ها در مورد موضوعات استراتژیک که از اهمیت زیادی ازنظر سیاسی، نظامی و اقتصادی برخوردار است، طراحی شده است. اسد در دهه گذشته این سفرها را تنها به دو پایتخت مسکو و تهران محدود کرده بود. تنها استثناء سفر غافلگیرانه او در ماه اسفند –فروردین (مارس) به ابوظبی، پایتخت امارات متحده عربی بود.
در این زمینه، هر سفر خارجی رئیس‌جمهور سوریه همواره موردتوجه است. او یکشنبه گذشته به تهران سفر و طی آن با رهبر و رئیس‌جمهور ایران دیدار کرد. ... اطلاعات کمی درباره دیدار اسد در دسترس است، زیرا طرفین تنها عکس‌هایی از دو دیدار وی در اختیار رسانه‌ها قرار دادند. بااین‌حال، زمان سفر می‌تواند چیزهای بیشتری در مورد هدف آن را به ما بازگو کند. دلایل سفر اسد به تهران را می‌توان در پنج نکته زیر خلاصه کرد:
اول: این سفر با آغاز بزرگ‌ترین مانور نظامی اسرائیل در نزدیکی مرزهای سوریه و لبنان هم‌زمان شده است. در بحبوحه گزارش‌ها و شایعاتی مبنی بر آمادگی برای آغاز جنگ علیه محور مقاومت به‌ویژه سوریه، ایران و حزب‌الله، تل‌آویو به دلیل تشدید قدرت این محور، ناکامی اسرائیل در تأثیرگذاری بر مذاکرات وین و نزدیک شدن ایران به دستیابی به قابلیت‌های تسلیحات هسته‌ای در چنگال وحشت گرفتار آمده است.
دوم: سید حسن نصرالله دبیر کل گروه مقاومت حزب‌الله لبنان در سخنرانی خود در روز جهانی قدس (جمعه 9 اردیبهشت) تأکید کرد که ایران و ائتلاف مقاومت در برابر هرگونه تجاوز اسرائیل به سوریه تلافی خواهند کرد. وی تأکید کرد که مفهوم «پاسخ در زمان و مکان مناسب» به‌گونه‌ای که حتماً انجام خواهد شد پیش رفته است، تحولی که مستلزم هماهنگی بین سوریه و ایران در بالاترین سطوح برای آماده‌سازی جهت رویارویی احتمالی در خاک سوریه است.
سوم: لبنان در آستانه ورود به مرحله حساسی است که از 25 اردیبهشت (15 مه) با برگزاری انتخابات پارلمانی و با دخالت خارجی به‌ویژه آمریکا، فرانسه، عربستان سعودی و ایران همراه است، آغاز می‌شود. نتایج این انتخابات درصورتی‌که با محاسبات برخی احزاب داخلی و حامیان آن‌ها در خارج از کشور مطابقت نداشته باشد، ممکن است منجر به برخوردهای سیاسی و نظامی شود.
چهارم: پس از آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین، منطقه عربی شاهد قوانین جدید درگیری سیاسی و نظامی بوده است که ممکن است منجر به تغییر شگرف در اتحادهای منطقه‌ای و بین‌المللی شود. اخیراً پس‌ازآنکه کشورهای عربی درخواست واشنگتن برای افزایش تولید گاز و نفت به‌منظور کاهش قیمت‌ها و جایگزینی اختلال در منابع انرژی روسیه به اروپا را رد کردند، شاهد نزدیکی مصر، عربستان و امارات با روسیه و افزایش شدید تنش‌ها با متحد تاریخی آمریکایی‌شان بودیم.
پنجم: سوریه به دلیل اشغال چاه‌های گاز و نفت شرق فرات توسط آمریکا با بحران انرژی مواجه است. ازآنجایی‌که شهرهای سوریه به دلیل قطع برق در تاریکی فرو می‌رود و شروع ماه‌های گرم تابستان در پیش است ایران تنها خط حیاتی سوریه به شمار می‌رود.
می‌توان گفت که ژوئن امسال ممکن است واقعاً داغ باشد - شبیه به تعداد بی‌شماری از «ژوئن» های قبلی که شاهد وقوع بسیاری از جنگ‌های منطقه عربی در 75 سال گذشته بوده است. ... به نظر می‌رسد استقبال مسکو از هیئت حماس در روزهای اخیر این دیدگاه را تثبیت می‌کند که موضع روسیه ممکن است در قبال اسرائیل در حال تغییر باشد – اینکه آیا این یک تغییر سیاست بزرگ است یا صرفاً یک هشدار تند برای بازدارندگی تل‌آویو، هنوز ناشناخته است.