به نظر شما سفر گزارشگر ویژه سازمان ملل به ایران چه مبنایی دارد و چه هدفی را دنبال می کند؟
مجلس شورای ملی در سال 1354 خورشیدی قانون الحاق ایران به میثاق حقوق مدنی و سیاسی و میثاق حقوق اجتماعی و اقتصادی مصوب سازمان ملل متحد را تصویب کرد. به موجب این قانون که به تصویب قوه مقننه ایران رسید، ایران عضو دو میثاق بین المللی فوق الذکر گردید. هر کشور و دولتی که عضو این میثاق شود مکلف است مواد مصوب و مندرج در این دو میثاق را در اداره کشور و جامعه تحت حاکمیت خود اعمال نماید و قوانین مدون داخلی قوه مقننه مطابق با مفاد این دو میثاق انجام پذیرد یکی از الزامات این میثاق آن است که در فاصله های زمانی خاص شورای حقوق بشر سازمان ملل می تواند «گزارشگر ویژه ای» را در خصوص نظارت بر حسن رعایت مفاد میثاق های مورد تصویب به کشور های عضو اعزام کند. از جمله گزارشگر ویژه حقوق بشر و گزارشگر ویژه حقوق زنان یا گزارشگر ویژه حقوق اقلیت ها و سایر گزارشگر هایی که بایستی در راستای تایید اجرای مفاد میثاق های مورد تصویب مورد استقبال دولت های عضو در این میثاق ها قرار بگیرد. اما در خصوص سفر خانم آلنا دوهان در رسانه های داخلی آمده است که شورای حقوق بشر سازمان ملل از ایران درخواست کرده تا برای بررسی آثار تحریم ها گزارشگری به ایران بفرستد و ایران این درخواست را پذیرفته است.
اعزام گزارشگر برای بررسی آثار تحریم ها، در صورت تایید آثار زیان بار تحریم بر زندگی مردم چه تاثیری بر ماهیت اجرایی تحریم ها خواهد داشت؟ آیا می توان به دنبال این گزارش به لغو یا تعلیق تحریم ها امیدوار بود؟
سال ها است حقوق اولیه شهروندان ایرانی به واسطه تحریم های بین المللی و تحریم های آمریکا نادیده گرفته می شود. برخی از مصادیق
آن تحریم ها دارو است بسیاری از بیماری های خاص نیازمند دوره درمانی ویژه هستند و عمده داروهای این بخش از خارج وارد می شد. متاسفانه بعد از تحریم به دلیل پا پس کشیدن شرکت های دارویی غرب از معامله با ایران، شاهد افزایش این بیماری ها یا بالا رفتن آمار مرگ و میر هستیم. یکی از از دیگر مصادیق تحریم ها که با آن روبرو هستیم تاثیری است که تحریم ها بر صنایع کشور از جمله صنعت خودروسازی داشته است که موجب شده تولیدات خودرویی کشور از استاندارد های لازم برخوردار نباشند. و همواره شاهد حوادث دلخراش، مرگ و میر و معلولیت هایی هستیم که ریشه در محدودیت های این صنعت دارد. اما یکی از مهمترین آثار تحریم ها مربوط به تحریم نفتی و گازی کشور است که در محرومیت گسترده کشور از مواهب اقتصادی فروش نفت و عدم توسعه همه جانبه ایران قابل مشاهده است. در بسیاری از موارد دیده شده که گزارش های نهاد های بین المللی به ویژه سازمان های زیر مجموعه سازمان ملل متحد در جلسات شورای حقوق بشر سازمان ملل یا در مجمع عمومی سازمان ملل موردبررسی قرار می گیرد و در تغییر رفتار دولت ها نقش دارد. اگر سازمان ملل نتیجه گزارش خانم آلنا دوهان را تائید کند آسیب زیان بار تحریم ها بر شهروندان ایرانی را تایید خواهد کرد. بعد رسانه ای این گزارش نیز می تواند موجب کاهش الزامات در مورد اجرای تحریم ها شود.
چقدر می توان در مورد استقلال گزارشگر ویژه مطمئن بود آیا چنین ماموریتی می تواند به ضرر ایران باشد یا به سود آن؟
حاکمیت در ایران نسبت به نهاد های بین المللی و گزارشگران و خبرنگاران خارجی بی اعتماد است. امروز هم این نگرانی و دغدغه نسبت به محتوای گزارش وجود دارد. به ویژه که می توان انتظار داشت که بخشی از این گزارش به نقش و ناکارآمدی نهاد های اقتصادی و تصمیم گیری های غلط حوزه اقتصادی در وضعیت کشور اشاره کند. از طرفی متاسفانه نفوذ شرکت های بزرگ سرمایه داری در اداره نهاد های بین المللی و نیاز نهاد های حقوق بشری و بین المللی به کمک های مالی این مجموعه های بزرگ بعضا موجب شده تا تصمیمات این نهاد ها از استقلال لازم برخوردار نباشد و یا ضمانت های اجرایی لازم را نداشته باشد. به عنوان نمونه چند سال قبل وقتی اسکله های یمن توسط عربستان تخریب شده بود و مانع از رسیدن کمک های بشر دوستانه به مردم بی دفاع یمن و کودکان و نوزادان قحطی زده یمنی شده بودند و حتی شیر خشک و دارو به یمن نمی رسید دبیر کل سازمان ملل از این کار جنایتکارانه عربستان انتقاد کرد. سعودی ها به دنبال موضع گیری بشر دوستانه دبیر کل سازمان ملل را تهدید کردند که کمک سالانه عربستان به صندوق سازمان ملل را قطع می کند. همین یک مورد کافی بود تا دبیر کل سازمان ملل موضع خود را تعدیل کند. اما به طور کلی نمی توانیم تصمیمات سازمان ملل و نهاد های زیر مجموعه اش را منفعلانه یا فاقد ضمانت اجرایی دانست. نمونه های فراوانی از اصلاح رفتار کشور ها در مقابل گزارش های سازمان ملل وجود دارد.