اولیا علی بیگی
رئیس هیئتمدیره کانون عالی شوراهای کار کشور
هفته «کار و کارگر» و بهطور مشخص روز 11 اردیبهشت «روز کارگر» را به کارگران زحمتکش ایرانزمین تبریک عرض میکنم. این نامگذاری فرصت مناسبی است که تشکلهای کارگری بهعنوان پلی ارتباطی بین کارگران و دولتمردان، دغدغههای جامعه کارگری را به گوش مسئولان برسانند و امید است که مسئولان هم در جهت رفع این دغدغهها اقداماتی عملی انجام دهند. به عقیده نویسنده یکی از اساسیترین دغدغههای جامعه کارگری امنیت شغلی است. امروز بیش از 97% از کارگران علیرغم اینکه با ماهیت مستمر در مشاغل خود مشغول به کار هستند، اما همواره با قراردادهای یک یا سهماهه مشغول به کار هستند. اگر مسئولان به دنبال ارتقای بهرهوری در محیط کار هستند باید به این دغدغه توجه کنند. مگر میشود کسی بدون احساس امنیت در محیط کار نسبت به شغل خود دلبستگی پیدا کند؟
نویسنده پیشنهاد میکند ساماندهی قراردادهای موقت کار از سوی دولت و مجلس در دستور کار قرار گیرد. دراینارتباط لازم است کارهایی که ماهیت مستمر دارند شناسایی و تفکیک شوند. طبیعتاً قرارداد موقت تنها برای کارهای پروژهای کوتاهمدت موجه است، نه در کارهایی که ماهیت دائم دارند.
ایران یکی از 50 کشوری است که در ابتدای راه به سازمان جهانی کار ملحق شدند. شایسته است وقتی عضو سازمانی جهانی میشویم توصیههای این سازمان را موردتوجه قرار بدهیم. توصیههای سازمان جهانی کار توسط سه تن از کارشناسان خبره این سازمان، چند سال پیش در همایشی در اصفهان به سمع و نظر فعالان این عرصه و مسئولان رسید. در آن برنامه دو راهکار پیشنهاد شده بود. اولین راهکار این بود که اگر شغلی در کارگاهی به مدت سه سال متوالی ادامه دارد، افرادی که در این شغل مشغول به کار میشوند، قرارداد دائم داشته باشند. طبیعت چنین شغلی دائمی تلقی میشود و کارگری که در این شغل مشغول به کار میشود باید قرارداد دائم داشته باشد. توصیه دوم این بود که 70 درصد از کارکنان کارگاهها با قرارداد دائم مشغول به کار شوند و تنها 30 درصد با قرارداد موقت فعالیت کنند تا کارگاه در فراز و نشیب بازار کار بتواند 30 درصد از کارگران خود با قراردادهای موقت را تعدیل کند. این موارد الزاماتی در سازمان جهانی کار بود که بهصورت توصیهنامه به کشورمان اعلام شد و جامعه کارفرمایی ایران باید طی سالهای اخیر این مسائل را موردتوجه قرار میداد، ولی تاکنون تفکیک مناسبی بین کارهایی با ماهیت مستمر و مشاغلی که ماهیت فصلی دارند، صورت نگرفته است.
متأسفانه امروز قراردادهای موقت کار نهتنها کرامت نیروی کار را مخدوش کرده، بلکه آزادی تشکلهای کارگری را نیز سلب کرده است. امروز یک نماینده جامعه کارگری که میخواهد مطالبات کارگران را پیگیری کند خود قرارداد سهماهه دارد و بعدازاین مدت تضمینی وجود ندارد که کارفرمای او قرارداد این کارگر فعال را تمدید کند. ازاینرو امروز رسیدگی به قراردادهای کار اساسیترین خواسته جامعه کارگری است. نویسنده امیدوار است که در نشستها و جلساتی که به مناسبت هفته کار و کارگر برگزار خواهد شد به این مهم توجه و رسیدگی شود؛ زیرا تنها بهواسطه امنیت کارگران در محیط کار است که بهرهوری ارتقا پیدا میکند.