جمیل علیزاده شایق در گفت‌وگو با ایلنا، ضمن رد امکان خودکفایی تولید برنج در کشور، گفت: آمار تولید برنج 2 میلیون و 250 هزار تن در سال است. از سال 95 به بعد میزان سطح زیر کشت برنج بالا رفت این در حالی است که میزان تولید و عملکرد افزایش پیدا نکرد.
دبیر انجمن برنج ایران میزان سطح زیر کشت برنج را 520 تا 620 هزار هکتار عنوان کرد و افزود: ایران در طول تاریخ کشور پرآبی نبوده است اما در بی‌برنامگی مصرف آب سرآمد هستیم متأسفانه با برنامه در کشور سدسازی نکردیم و بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی استفاده کردیم.
به گفته وی، انجمن برنج سال‌هاست که پیشنهاد احداث آب‌بندی کوچک را به جای احداث سدسازی به وزرا در دولت‌های مختلف داده است. شالیزارهای مازندران و گیلان درگذشته با آب‌بندی آبیاری می‌شدند در هر روستا یکی از مزارع که گودتر از دیگر مزارع بود آب پر می‌کردند و آخرین زمینی که کشت می‌شد زمینی بود که آب‌بند شده بود از سوی دیگر در آن آب‌بند پرورش ماهی و اردک نیز انجام می‌شد.
علیزاده شایق تصریح کرد: در سال 1400 با اوج کم آبی‌ها میزان سطح زیر کشت در بسیاری از استان‌ها کاهش پیدا کرد اما در برخی استان‌های دیگر کم آبی‌ها سطح زیر کشت را کاهش نداد. به‌عنوان‌مثال کم آبی‌ها باعث شد وزارت کشاورزی اطلاعیه بدهد که در خوزستان کشاورزان کشت برنج انجام ندهند اما استانداری و رئیس سازمان کشاورزی این استان اعلام کرد به پشتوانه ما برنج بکارید.
وی بابیان اینکه حداکثر سطح زیر کشت در خوزستان 60 هزار هکتار است، افزود: سطح زیر کشت خوزستان در حال حاضر 200 هزار هکتار شده است. در استان گلستان سال‌هاست که سطح زیر کشت مناسب در این استان 14 هزار هکتار است اما در عمل به 80 هزار هکتار نیز رسیده است؛ البته سطح زیر کشت استان‌های مازندران و گیلان بعد از انقلاب افزایش چندانی نکرده است.
وی خاطرنشان کرد: دشت مغان، اردبیل، کردستان و کرمانشاه بدون بررسی‌های لازم وارد چرخه تولید برنج شده‌اند اما بعد از مدتی از چرخه تولید کنار می‌روند. به نظر من امکان افزایش عملکرد در واحد سطح و همچنین آب برای افزایش سطح کشت وجود ندارد، پس امکان خودکفایی نیز وجود نخواهد داشت، فقط با اصلاح مصرف و کاهش ضایعات برنج می‌توان به خودکفایی در بخش تولید رسید چراکه امکان افزایش تولید در شرایط فعلی وجود ندارد.
این فعال اقتصادی گفت: سازمان بازرسی کل کشور بعد از تحقیقات میدانی مصرف سرانه برنج را 36 کیلوگرم اعلام کرد.
به گفته وی، با توجه به میزان مصرف سرانه، سالیانه به 3 میلیون تن برنج نیاز داریم که از این میان 2 میلیون و 250 هزار تن آن در کشور تولید می‌شود و نیاز به واردات 750 هزار تن برنج هستیم اما وقتی سالیانه بیش از 1 میلیون تن برنج وارد کشور می‌شود به این معنی است که ضایعات را بالابرده‌ایم.
علیزاده شایق با اشاره به ورود قرارگاه خاتم برای خودکفایی در محصول برنج، گفت: زمانی که من خبر تخصیص ۷۰۰ میلیارد تومان برای این پروژه را خواندم شوک شدم. وزارت کشاورزی بر سازمان‌های تحقیقاتی، اجرایی و کشاورزی مدیریت دارد چطور می‌شود از کارشناسان قدیمی و باسابقه در این بخش بهره نگیرد و طرح خودکفایی برنج را به نهادی بدهد که در این زمینه تخصص لازم را ندارد.
این فعال اقتصادی ادامه داد: یک ماه پیش وزارت کشاورزی حکم مجری طرح افزایش تولید برنج کشور را امضا کرد ما از این انتصاب خوشحال شدیم چراکه به نظر من این فرد در این بخش تجربیات کافی را دارد، هنوز جوهر این حکم خشک نشده است که این طرح را به قرارگاه خاتم واگذار کرده‌اند. اینجا این پرسش مطرح است که تکلیف موسسه تحقیقات برنج، مدیرکل کشاورزی گیلان، مازندران و کشاورزی و دیگر نهادهایی که سال‌ها در این بخش فعالیت داشتند چه خواهد شد.
وی گفت: من خوش‌بین هستم که این خبر از اساس شایعه باشد و واقعیت نداشته باشد. از سال 52 تا 92 هر جا دیدم چیزی به من تحمیل می‌شد و با تفکر من همخوانی نداشت از آن سمت استعفا دادم.
دبیر انجمن برنج کشور در پایان خاطرنشان کرد: زمانی که ساداتی نژاد وزیر کشاورزی شد از همه انجمن‌های زراعی دعوت کردند که با وی ملاقاتی داشته باشند ماحصل جلسه این شد که انجمن‌ها بازوی اصلی تفکر و اجرایی انجمن‌های تخصصی هستید چراکه از دولت حقوق‌بگیر نیستید باید بگویم از یک‌سو از انجمن‌ها دعوت می‌کنید که پای کار بیایند اما در عمل کار دیگری می‌کنید.