سالهاست آسمان تیره شهرهای بزرگ کشور در زمستان به موضوعی هولناک تبدیلشده است و هر سال شاهد آلودگی هوا هستیم. به نظر شما آیا با توجه به جهانی بودن مشکل آلودگی هوا باید به این وضعیت عادت کنیم؟
چندی پیش اجلاس گلاسکو به تغییر آب و هوا و تغییر اقلیم و همچنین به کاهش گازهای گلخانهای و گرمایش جهانی پرداخت و توجه کرد. نباید موضوع افزایش آلودگی هوا را با عدم توانایی جهان در کاهش گازهای گلخانهای مرتبط دانست و گفت چون جهان توانایی رفع این معضل را ندارد ما هم نمیتوانیم، بلکه باید بدانیم که اگر با سو مدیریت، ناکارآمدی و فسادی که در بسیاری از ارگانها و سازمانهای متولی آلودگی هوا وجود دارد به این معضل توجه نکنیم و فکر کنیم آلودگی هوا طبیعی است! چنین چیزی وجود ندارد. در کشورهای دنیا هم تصمیم گیرانی بودند که به دلیل سو مدیریت خودشان و منافعی که داشتند سیاستهای لازم برای کاهش گازهای گلخانهای اجرانشده است. اما وضعیت در کشورهای خارجی مثل ایران نیست که آلودگی هوا وجود داشته باشد، ولی آحاد مردم و تشکلهای محیطزیست در برابر آلودگی هوا سکوت کنند! کشورهایی که بحث آلودگی هوادارند اخبار و آمارها را منتشر میکنند و جامعه مدنی در این کشورها حرکتهایی دارند.
اجلاس گلاسکو میتوانست فرصتی برای ایران باشد تا برای حل مشکلات محیطزیستی از جامعه جهانی کمک بگیرد چرا ما به چنین مرحلهای نرسیدیم؟
آقای سلاجقه رئیس سازمان حفاظت از محیطزیست در اجلاس گلاسکو عنوان کرد که چون کشور ایران تحریم است نمیتواند با تغییرات اقلیمی مبارزه مناسب و مطلوبی داشته باشد. ایران درگیر پاندمی جهانی کرونا است. همچنین مشکل آب داریم و آلودگی محیطزیست و... اما هم از جانب جمهوری اسلامی ایران با کشورهای ذینفوذ ارتباطی برقرار نشده است و هم جامعه جهانی فاصله خود با ایران را حفظ میکند. امروز جمهوری اسلامی ایران خود در انتشار گازهای گلخانهای و در گرمایش زمین سهمی عمده دارد و این سهم مستقیم است. ایران در رده هفتم آلایندگی هوا قرارگرفته است. در اجلاس قبلی رتبه ایران ششم بود. ما یا به واسطه آلودگی هوا یا به واسطه مصرف منابع آب یا به واسطه تخریب جنگل در گرمایش جهانی سهیم هستیم. ایران حتی نسبت به عراق و افغانستان و سوریه و کشورهای خاورمیانه نیز وضعیتی بدتر دارد. امروز ایران در خصوص وضعیت زیستمحیطی در داخل و خارج از کشور تحت فشار است.
کشورهای منطقه چطور مشکلات زیستمحیطی خود را حل کردهاند؟
امارات متحده عربی امروز در سوریه نیروگاه خورشیدی احداث میکند و عربستان با اسرائیل به فناوری تولید آب از هیدروژن آب دست پیداکردهاند. کشورهای حاشیه خلیج از فناوری شیرین کردن آب بهرهمند شدهاند. آنها مشکلات خود را حل میکنند و به زودی به عنوان صادرکننده فناوری معرفی میشوند.
عامل آلودگی هوا در پاییز و زمستان چیست؟ چرا هر سال این مشکل گریبان کلانشهرها را میگیرد و اقدام مؤثری صورت نمیگیرد؟
امروز گاز بسیاری از صنایع ازجمله نیروگاهها و واحدهای تولید سیمان کشور قطعشده است. چون امسال شاهد سرمای زودهنگام هوا در آبان ماه بودیم و مصرف گاز شهری در حال رکوردشکنی روزانه است به همین مناسبت گاز در بسیاری از واحدهای صنعتی ازجمله کارخانهها سیمان و نیروگاهها قطعشده است و امروز این واحدها مازوت میسوزانند. وقتی از مازوت صحبت میکنیم یعنی آلودگی هوا یعنی تولید آلایندههای کشنده و سمی. مازوت آلایندگی شدیدی دارد و برای سلامتی مضر و خطرناک است. همزمان با استفاده از مازوت باید شرایط اورژانسی اعلام شود و شهرها آماده تعطیلی باشند. چون وضعیت آلودگی به سرعت از حد استاندارد فراتر میرود. این وضعیت خطرناک است. علاوه بر بحث استفاده از مازوت در صنایع بحث ترافیک شهری در کشور ما وجود دارد که از جانب خودروهای شخصی و عمومی در مناطق شهری ایجاد میشود. متأسفانه تحریمها به فرسودگی ناوگان حملونقل شهری مشروعیت بخشید. این خودروها فرسودهاند و امروز هیچ راه جایگزینی وجود ندارد. از طرفی به اسم کرونا طرح نامناسبی در جریان است. این طرح در مورد کرونا مفید واقع نشد و حتی ستاد کرونا و وزارت بهداشت و درمان و مسئولین سلامت کشور نیز به این مسئله اذعان داشتند. در مورد منع تردد شبانه صحبت میکنم که از یک ساعت در شب منع تردد وجود دارد و همین موجب ترافیک مناطق شهری است. امروز در تهران در ساعاتی به خصوص ترافیکی در خیابانها وجود دارد که بیسابقه است. مشخص است که منع تردد شبانه عامل این ترافیک است. چون فرصت استفاده از وسیله نقلیه در خیابانها محدودشده است. برای حل مشکل راه کوتاهی وجود ندارد این مسئله باید با برنامهریزی حل شود. تنها راه در کوتاه مدت قطع صادرات گاز است تا گاز در صنایع توزیع شود و چرخه سوخت مازوت قطع شود.