امیر عبدالهیان وزیر امور خارجه ایران در تازهترین اظهارنظر خود اعلام کرده که نیازی به مذاکره در وین با سه کشور اروپایی و مذاکره غیرمستقیم با آمریکا نیست؛ به نظر شما آیا جو بایدن میتواند با یک فرمان تحریمها را بردارد؟
من پیشازاین گفتهام که تیمی که اکنون در وزارت خارجه مستقرشده تخصص لازم برای پیش برد دیپلماسی را ندارد. موضوع به این مربوط میشود که آنها فکر میکنند مسائل را میتوان با بیاعتنایی حلوفصل کرد. اگر بیاعتنایی جواب میدهد، چرا معاون وزیر خارجه برای گفتگو با اروپاییان به بروکسل رفت؟! آمریکاییها پیام دادند که مسئله در بروکسل حل نمیشود و در وین حل میشود، این بدین معنی است که تا ما نباشیم قصه به سرانجام نمیرسد. ایران میخواهد این ماجرا را از طریق اروپاییان حل کند. در بیانیهای که وزرای خارجه چهار کشور آلمان، فرانسه، بریتانیا و آمریکا منتشر کردند مواضع غرب بهخوبی بیانشده است. این کشورها به هم نزدیک شدهاند و این نزدیکی میتواند برای ایران خطرناک باشد. مگر اینکه ما طرحی داشته باشیم و بتوانیم باوجود برنگشتن به مذاکرات، توافق کشورهای غربی باهم را خنثی کنیم. اگر این کشورها در ادامه توافق خود، پرونده ایران را به شورای امنیت برگردانند، مکانیزم ماشه علیه ایران فعال میشود. اگر مکانیسم ماشه فعال شود همه کشورهای دنیا موظف هستند که در تحریم علیه ایران شرکت کنند. این تحریم به هر شکلی دیکته شود کشورها باید تبعیت کنند. برجام شش قطعنامه علیه ایران را ملغی کرد و به توافقی شکل داد؛ اما همین برجام میگوید اگر ایران از حدود خود خارج شود سایر کشورها اجازه و توان مقابله با او را دارند. ایران اعلام میکند امریکا از برجام خارج شد و این درست است، ولی ترامپ در شرایطی برجام را کنار گذاشت که اروپاییان با او همراهی نکردند و چون آمریکا خارج از برجام بود ازنظر حقوقی موفق به فعال کردن مکانیسم ماشه نشد. امروز با نزدیک شدن دو قطب اروپا و آمریکا این امکان تقویت میشود. با عنایت به قولهای آقای رئیسی به مردم که مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم را حل میکنند، یک راه برای کاهش مشکلات مردم احیای برجام است. آیتالله صافی گلپایگانی نیز تأکید کردند که لازم است روابط ایران با کشورها بهبود پیدا کند و از تنش و درگیری خودداری شود. دولت به دسترسی بر بازارهای بینالمللی و جذب سرمایهها نیاز دارد. این شرایط به ما نشان میدهد که این دولت هم در سطح ریاست جمهوری و هم در سطح وزارت امور خارجه دارای نگاهی کلان و برنامهای مدون نیست و بیشتر واکنشهای احساسی و تند نشان میدهند و بر طرح و برنامه و چهارچوبی که فردایی پیشبینی شده داشته باشد، استوار نیست. اگر به برجام برگردند در مذاکرات هر اتفاقی و هر توافقی ممکن است. ضمن اینکه ایران بهتازگی اعلام کرده که توافقات قبلی را قبول ندارد و میخواهد از ابتدا شروع کند. همچنین گفته شده آمریکا باید همه تحریمها را بردارد و این شامل تحریمهای حقوق بشری و موشکی ایران هم میشود. ایران گفته که باید چند ماه مهلت راستی آزمایی داشته باشد و اگر برایش اثبات شود که تحریمها برداشته شده و در آن صورت است که به تعهدات خود بازمیگردد. طبیعی است که طرف مقابل چنین فرصتی را به ایران نمیدهد و ما میبینیم غرب با برنامهریزی قبلی موضع خود را اعلام میکند و متأسفانه نشانههایی از همگرایی آمریکا، اسرائیل و عربستان علیه ایران دیده میشود؛ تا جایی که اسرائیل اعلام میکند اگر برنامه هستهای ایران با این توافق مهار شود ما نیز با آن موافق هستیم. این اظهارات و شرایط به وجود آمده نشان میدهد که فضای بینالمللی علیه ایران در حال شکلگیری است و باوجوداینکه آمریکا از برجام خارج شده بود، اما صحنه امروز کاملاً برخلاف قبل (دوره ترامپ) برگشته است، زیرا دنیای دیپلماسی دنیای برخوردهای احساسی و لحظهای نیست و باید اظهارات حساب شده باشد. اینکه اگر آقای بایدن خواست به برجام برگردد، اینها کلام دیپلماتیک و حساب و کلامی مذاکرهای نیست؛ و با این کلام در مذاکره نخواهند توانست مسائل ایران را حلوفصل کنند. نکات ریزی در این مسئله وجود دارد. کشور و مردم با مشکلات بسیاری روبرو هستند. اگر طرح و برنامه مشخصی برای برداشتن تحریمها و بهبود امور اقتصادی وجود نداشته باشد و از نظرات افراد متخصص و آگاه به مسائل بینالملل استفاده نشود، احتمالاً با معضلات بیشتری روبرو خواهیم شد و شرایط برای ما سختتر خواهد شد.