ناهید نصرتی-کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
طلاق والدین آسیبهای بسیار جدی به احساسات کودکان وارد میکند. دراینارتباط گر چه طلاق والدین برای کودکان عذابآور است، اما ماندن در خانواده کامل اما پرتعارض بسیار بدتر از انتقال یافتن به زندگی خانوادگی تک والد و کم تعارض است. والدین مطلقهای که اختلافات خود را کنار میگذارند و به یکدیگر در نقش فرزند پروری کمک میکنند، احتمال اینکه فرزندانشان بهصورت شایسته، باثبات و خوشحال رشد کنند را افزایش میدهند. کودکان پیشدبستانی و دبستانی اغلب خود را به خاطر قطع زندگی زناشویی والدین سرزنش میکنند و میترسند که توسط پدر و مادر ترک شوند؛ بنابراین بدترین زمان برای جدایی والدین برای کودکان در سنین دبستان است. مشاهده تعارض شدید والدین برای کودکان بسیار مخرب است. اگر یکی از والدین بر ابراز خصومت اصرار ورزد، چنانچه والد دیگر عیناً پاسخ ندهد کودکان با آن والد بهتر سر میکنند. توصیه میشود تا جایی که میتوانید شرایط زندگی کودکان را باثبات و قابل پیشبینی کنید. کودکانی که زندگی باثباتی دارند و بهعنوانمثال مدرسه، اتاقخواب، پرستار بچه، همبازیها و برنامه روزانه آنها تغییر نمیکند، در مدتی که طلاق روی میدهد بهتر میتوانند خود را سازگار کنند.
اگر در آستانه جدایی هستید، مفهوم طلاق را برای کودکان توضیح دهید و به آنها بگویید چه انتظاری داشته باشند. اگر کودکان برای جدایی والدین آمادگی نداشته باشند، بهاحتمال بیشتری از متارکه میترسند. باید به آنها گفته شود که پدر و مادر آنها دیگر باهم زندگی نخواهند کرد، کدام والد خانه را ترک خواهد کرد و چه زمانی میتوانند آن والد را ببینند. در صورت امکان باید پدر و مادر طلاق را باهم برای بچه توضیح دهند. بهتر است والدین برای جدایی دلیل مشخصی ارائه کنند تا کودک بتواند آن را درک کند و به کودکان اطمینان دهند که آنها در این ماجرا تقصیری ندارند. همچنین لازم است بر دائمی بودن طلاق تأکید کنید. خیالپردازی درباره اینکه والدین سرانجام دوباره در کنار هم خواهند بود مانع از آن میشود که کودکان واقعیت زندگی جاری خود را بپذیرند.
با احساسات کودک همدردی کنید. کودکان برای احساسهای غم، ترس و خشم خود به پاسخهای حمایتکننده و قابلفهم نیاز دارند. برای اینکه کودکان بهخوبی سازگار شوند، باید به هیجانهای عذابآور آنها اعتنا کرد نه اینکه آنها را نادیده گرفت و از آنها اجتناب کرد.
به تربیت مقتدرانه بپردازید. به کودکان محبت کنید و آنها را بپذیرید و رفتار پخته و باثبات را از آنها انتظار داشته باشید. والدینی که به تربیت مقتدرانه میپردازند خطر ناسازگاری فرزندان خود را بعد از طلاق به مقدار زیادی کاهش میدهند.
رابطه مستمر با پدر و مادر ایجاد کنید. زمانی که والدین از خصومت مداوم خود با همسر سابق خلاص میشوند و به نیاز کودک برای ادامه دادن رابطه با والد جدا شده توجه میکنند، کودکان بهتر سازگار میشوند. پدربزرگ، مادربزرگها و سایر اعضای خانواده با جانبداری نکردن، میتوانند به این امر کمک کنند.