فرضعلی سالاری سردری-کنشگر برنامهریزی و توسعه منطقهای
نگاه اقتصادی بنگاههای صنعتی و تولیدی موجب آلزایمر اجتماعی فعالیتهایشان در جامعه محلی شده است. دراینارتباط رویکرد و راهبرد مدیران بر مبنای زیست پایدار مبتنی بر حفظ منابع، هویت و زیست جامعه میزبان است. سودآوری مالی نباید مبنای توسعه شرکتها و فعالیتهای صنعتی و بهرهبرداری از منابع محیطی باشد، زیرا این کار نوعی احتکار بوده و محرومیت اجتماعی (فقر و شکاف طبقاتی در کیفیت زندگی) جامعه محلی در ابعاد گوناگون محیطی زیستی، فرهنگی و توسعه پایدار زیستی را در پی دارد. بهبود تاب آوری محیطی، ارتقای زیستمحیطی منطقهای، جلوگیری از ایجاد بحرانها و چالشهای زیستی، فرهنگی و اجتماعی و رویکرد پدافندی (پدافند زیستی) از الزامات پیوستهای فرهنگی، اجتماعی، صنعتی و اقتصادی است.
مفهوم مسئولیت اجتماعی در جامعه ایران موردتوجه نخبگان اجتماعی و صاحبنظران قرارگرفته است. مسئولیت اجتماعی بنگاههای اقتصادی در پیوند با مسئولیت آن بنگاه در برابر جامعه، انسانها و محیطی است که در آن فعالیت میکند و این مسئولیت از جستارهای اقتصادی و مالی فراتر میرود. درواقع مسئولیت اجتماعی شامل فعالیتهایی میشود که پیش برنده سود و منفعت اجتماعی بوده و فراتر از منافع سازمان (بنگاه صنعتی- اقتصادی) است.
مدیریت توسعه و خدمات اجتماعی عامالمنفعه بنگاههای اقتصادی نگرشی مسئولانه و فراتر از حداقل الزامات قانونی است. دراینارتباط مسئولیت اجتماعی به عنوان یک مهارت مدیریتی و بهرهگیری از منابع محیطی و همترازی توسعه در تمامی ابعاد تعریف میشود.
مسئولیت اجتماعی بنگاه به معنای الزام به پاسخگویی گروههای ذینفع خارجی، بهبود زیست جمعی و جلوگیری از بحرانها، حفظ سلامت عمومی و توان شناختی در فرآیند تفکر مدیریتی و تصمیمگیری راهبرد پایدار توسعه است؛ بنابراین مدیریت تعارضات و همراه کردن جامعه محلی با اقدامات توسعهای و صنعتی نگاه کلان مدیریتی میطلبد.
مسئولیت اجتماعی سازمانی، مجموعهای است از تعهداتی که یک سازمان در حفظ و کمک به جامعه انجام میدهد و از سود حاصل از فعالیتهای خود در حوزههای اجتماعی و فرهنگی برای مردم هزینه میکند.
شناخت همهجانبه جامعه محلی و شبکهسازی اجتماعی توسط بنگاههای صنعتی و اقتصادی با نگاه دانایی محوری موجب پایداری توسعه میشود. طرح توسعه پارس جنوبی در سه سایت به عنوان یک ابر پروژه گازی و مگا پروژه (انرژی) صنعتی- اقتصادی، در نظر گرفتن زیست پایدار جامعه محلی و بومی به عنوان تقاضای عمومی و نگاه علمی و توسعهای در اجرای پروژهها ضروری است.
مجموعه نفت و گاز منطقه پارس جنوبی نماد توسعه کشور است که خدمات اجتماعی و زیستیاش به جامعه پیرامونی، مبنای سنجش پایداری و رویکرد علمی به توسعه در جامعه است. صنعت در هر منطقه به عنوان یکی از محورهای توسعه و پیشرفت محسوب میشود و صنایع پتروشیمی به عنوان یکی از ارکان اصلی صنعت نفت موتور محرک توسعه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و حتی فرهنگی است. صنایع پتروشیمی با تولیدات و صادرات محصولات، نقش بسیار مهمی در تولید ناخالص داخلی و ملی دارند؛ بنابراین مسئولیتهای اجتماعی یکی از ارکان مهم صنعت نفت و پتروشیمی در منطقه محسوب میشود.
مجموعه نفت و گاز منطقه پارس جنوبی به عنوان ذینفعان بهرهبردار از منابع محیطی محلی با عملکرد ملی، تعهدات اجتماعی و زیستمحیطی به ذینفعان محلی دارد. مسئولیت اجتماعی واحدهای صنعتی، اقتصادی و تولیدی در قبال ذینفعان بیرونی (جوامع محلی) به ویژه در حوزه انرژی یکی از مهمترین و درعینحال بحثبرانگیزترین مسائل این حوزه است. شواهد نشان میدهد که آسیبهای واردشده ناشی از فعالیت این شرکتها در ابعاد مختلف به جوامع محلی انکار نشدنی است. شرکتهای نفت و گاز باید نسبت به جامعه و فضایی که در آن فعالیت میکنند احساس مسئولیت بیشتری کرده و در این راستا تلاشهای بیشتری را انجام دهند. مردم بومی با اینکه آلودگی، بوی گاز، تنفس ذرات معلق خطرناک، آسیبهای اجتماعی و فرهنگی ناشی از حضور مهاجران ترددی، آسیبهای محیط زیستی و احساس عدم امنیت اجتماعی را تحمل کردهاند، اما آنکه انتظار داشتهاند از منافع این شرکتها بهره نبردهاند. از نظر مردم بومی این شرکتها از یکسو منبع تولید ثروت هستند و از سوی دیگر منبع آلایندگی محیطزیست به شمار میروند. این شرکتها دارای منافع زیادی برای کشورها هستند، البته همین امر دایره ذینفعان بیرونیشان را متنوع کرده و درنتیجه دایره مسئولیت و پاسخگوییشان نیز گستردهتر است.