اصلاحطلبان با انتخابات مخالف نیستند، زیرا اساس اصلاحطلبی بر مردمسالاری استوار است. تجلی مردمسالاری در انتخابات بروز و ظهور پیدا میکند. اما اینکه اصلاحطلبان چگونه در انتخابات حضور پیدا کنند در چه شکلی یا در چه سطحی را زمان مشخص خواهد کرد. وضعیتی که در ارتباط با اصلاحطلبها در ماههای آینده ایجاد خواهد شد مهم است، مسائل مهم دراینباره عبارتاند از آیا آنها کاندیدای مناسب خواهند داشت یا خیر؟ آیا آنها اجازهی حضور به کاندیداهای اصلیشان داده میشود یا خیر؟ این موضوعات در آینده مشخص خواهند کرد که اصلاحطلبان چه رویهای را پیش میگیرند. به همین دلیل اصلاحطلبان درباره چگونگی و نحوهی حضور با توجه به مقتضیات زمان تصمیم خواهند گرفت. اصلاحطلبی پیوند عمیقی با بحث انتخابات دارد و در مورد انتخابات سال 1400 حتماً نقش فعالی خواهند داشت. اما نوع مشارکت بستگی به نوع شرایطی دارد که اصلاحطلبان در آن قرار خواهند گرفت.
با همه موانع و پیچیدگیهایی که وجود دارد اصلاحطلبان باید امیدوار باشند که شرایط و بستر برای حضور آنها فراهم خواهد شد. اما اگر رویه حذف ادامه داشته باشد، به نظر میرسد که مسیر بازی برای حضور کاندیداهای اصلاحطلب فراهم نیست. عالم سیاست عالم ممکنات است و امکان حضور برای اصلاحات و پیروزی آنها ممکن است.
مشارکت حداکثری
در انتخابات ریاست جمهوری به جهت گسترده و عمیقتر بودن مسائل احتمال حضور مردم بیشتر خواهد بود. در حال حاضر با توجه به پیمایشهای انجامشده، مهمترین مشکل مردم، اقتصاد است. در وهله بعدی این احساس که در آینده فضایی بازخواهد شد و با برونرفت از چالشهایی که در سالهای گذشته زندگی مردم را دچار مشکل کرده است. اگر در این دو عرصه یعنی رفع پارهای از مشکلات اقتصادی که بسیاری از آنها با مسئله تحریمها گرهخورده است چشمانداز روشنتری فرا روی جامعه قرار گیرد و جامعه احساس کند که حضور در عرصه تعیین سرنوشت کمک بیشتری به زندگی آنها خواهد کرد در انتخابات مشارکت میکنند. اگر مردم بهصورت ملموسی ببینند که مشکلاتشان حل خواهد شد حضور بیشتری خواهند داشت. فاصله طبقاتی و تورم افسارگسیخته و بیکاری اینها از بحثهای مهم مردم و جامعه ایران است. مردم اگر حس کنند رئیسجمهور آینده مشکلات را حل خواهد کرد احساس دلگرمی میکنند و برای حضور آماده میشوند.
کرونا مشکل مردم
مسئله دوم کرونا است. کرونا اکنون تمام زیست جامعه را درگیر خودکرده است و جامعه جهانی را دستخوش تغییرات جدی کرده است و این مسئله که چقدر نظام این تدبیر و توانایی را دارد که این پدیده را بتواند مهار کند و بتواند با پخش واکسن، عمق قضیه را به شکل جدی کنترل کند مهم است.
فضای باز سیاسی
نکته سوم، انتخابات محل حضور جریانات متنوع و متکثر سیاسی است. میزانی که حاکمیت بتواند این فضا را برای جریانات سیاسی بازتر میکند و مردم امکان انتخاب بیشتری را پیدا میکنند. اینکه تصور در ذهنشان ایجاد نشود که مجبورند به یکی دو کاندیدایی که حضور دارند رأی دهند میتواند در حضور مردم مؤثر باشد، مشاهدات میدانی تاکنون نشان از سردی حضور در انتخابات میدهد.
حضور نظامیان
قانون اساسی برای ثبتنام اقشار مختلف برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری منع نکرده است. واقعیت این است که مسئله خطرناک این است که زمانی که نقش اصلی را نظامیگری بخواهد ایفا کند، نگرانی که وجود دارد جایی است که نظامیان بخواهند نقش خودشان را که نقش مهمی است، یعنی دفاع از سرزمین و ایجاد امنیت انجام ندهند و خود را مشغول کارهای اجرایی کنند. نگرانی این است که نظامیان در صورت در دست گرفتن قوه مجریه بخواهند تفکر نظامیگری را در اداره کشور و مناسبات بینالمللی اعمال کنند که این فرایند در کشورهای دیگر نتیجه منفی داشته است. البته امام در سخنان و وصیتنامهشان به نظامیها توصیه کردند به عرضه سیاست وارد نشوند.