آمار تجرد قطعی در ایران طی ۴ دهه ۷ برابر شده است. دلایل این امر شامل تغییر نگرش فرهنگی، مشکلات اقتصادی و افزایش سن ازدواج است. اولویت زنان تحصیل، اشتغال و بعد ازدواج است. بر اساس تحقیقات، اولویت اول تحصیل، اولویت دوم اشتغال و اولویت سوم ازدواج است. آمار تجرد قطعی در میان زنان بالاست.
دبیر ستاد ملی جمعیت گفت: ۷ برابر شدن آمار تجرد قطعی در ایران پیامدهای اجتماعی را افزایش داده است. «عالیه شکر بیگی» جامعهشناس گفت: در سطح فردی، تجرد قطعی میتواند یک انتخاب آزاد و محترم باشد، اما وقتی این انتخاب شامل درصد زیادی از جامعه میشود و به یکروند گسترده تبدیل میگردد، پیامدهای آن میتواند به شکل یک بحران اجتماعی و اقتصادی خود را نشان دهد. تجرد قطعی به فردی (زن یا مرد) اطلاق میشود که تا سن ۵۰ سالگی ازدواجنکرده باشد. بر اساس تحقیقات، در سال ۱۳۶۵ تنها ۱.۱ درصد از زنان ۵۰ ساله ازدواجنکرده بودند، اما در سال ۱۴۰۲ این رقم به ۷.۷ درصد رسیده که نشاندهنده رشد هفت برابری است. متوسط سن ازدواج زنان به ۲۴.۵ سال رسیده و در تهران نزدیک به ۳۰ سال است. همچنین فاصله ازدواج تا تولد فرزند اول حدود چهار و نیم سال و فاصله بین فرزند اول تا دوم حدود شش سال شده است. پیامدهای اجتماعی و جمعیتی این موضوع شامل کاهش نرخ باروری است. متوسط ۶.۸ فرزند برای هر زن در دهه ۶۰ ، اکنون به کمتر از ۱.۵ فرزند در سال ۱۴۰۳ رسیده است.
بسته شدن پنجره طلایی نیروی کار
سالمندی جمعیت است که ایران با سرعتبالا در حال حرکت به سمت آن هست. این موضوع به معنی بسته شدن پنجره طلایی نیروی کار جوانان است. همچنین، تعداد ازدواجها که از حدود ۸۰۰ هزار در اوایل دهه ۹۰ به ۴۸۰ هزار در سال ۱۴۰۳ کاهشیافته، نشاندهنده یکروند نگرانکننده است. بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که افزایش هفت برابری تجرد قطعی در ایران، بهویژه در میان زنان، نتیجه ترکیب مشکلات اقتصادی، تغییرات فرهنگی، افزایش تحصیلات و اشتغال زنان و روند جهانی کاهش ازدواج است.
ازدواج نکردن در جهان پذیرفتهشده است
در نمونههای جهانی، میتوان به کشورهای اروپایی و شرق آسیا اشاره کرد که درصد بالایی از افراد مجرد، ازدواج نکردن را بهعنوان یک انتخاب شخصی میدانند و این موضوع در سطح جهانی پذیرفتهشده است. در بسیاری از موارد، دختران و پسران وقتی ازدواج میکنند، حیوانات را بهعنوان اعضای خانواده خود انتخاب میکنند. در ایران نیز این موضوع دیدهشده و آنها را بهعنوان بخشی از خانواده تلقی میکنند. در حال حاضر، ما در خانوادههای ایرانی شاهد فرزندانی هستیم که بالای ۴۰ یا ۵۰ سال سن دارند و ازدواجنکردهاند. این خانوادهها برای آنها یک پناهگاه عاطفی و شبکه حمایتی به شمار میرود.