گروه اجتماعی - الهام روحانی: سازمان ملل، بحران آب را کمتر از ۱۰۰۰ مترمکعب سرانه برای هر نفر در سال تعریف میکند. سرانه ۸۵۰ مترمکعب در ایران با جمعیت ۹۰ میلیون نفر تا پایان سال ۲۰۲۵، ایران را در دسته «کمآبی مطلق» قرار میدهد. گزارشهای الجزیره، آسوشیتدپرس، بانک جهانی و برنامه محیطزیست سازمان ملل تصویری از منطقهای درگیر خشکسالیهای پیدرپی، رشد جمعیت، توسعه شهری بیبرنامه و مصرف ناپایدار منابع را برای ایران معرفی میکند. گزارشها حاکی از آن است که منابع آب تجدید پذیر در دو دهه گذشته یکسوم کاهشیافته است. خبر خوش اینکه روز گذشته رزازی، سخنگوی استانداری تهران گفت: «فاز اول پروژه خط انتقال آب سد طالقان با ظرفیت ۵۰۰۰ لیتر بر ثانیه به شبکه آب تهران متصل شد. هرچند این خبر خوشی است ولی وقتی آب از طالقان به تهران منتقل میشود استانهای البرز و قزوین دچار تنش آبی میشوند.
نقطه شکست
ذخایر سدهای کلیدی تهران به پایینترین سطح تاریخی خود رسیدهاند. سد امیرکبیر با ذخیره درصد و سد لتیان ۹ میلیون مترمکعب کمتر از ۱۰ درصد آبدارند. منابع تأمین آب شرب پایتخت عملاً در وضعیت بحران قرار دارند.
کشاورزی و فرونشست
فرونشست زمین در اطراف تهران که دستکم ۲۵ درصد جمعیت ایران را در خود جایداده، میتواند ظرف چند سال به یک متر برسد؛ که این چالش با برداشت بیرویه آب زیرزمینی مرتبط است.
برداشت آب
از یکمیلیون چاه
طبق گزارشهای جهانی، ایران حدود یکمیلیون چاه دارد که نیمی از آنها غیرقانونی هستند. علاوه بر این، برداشت بیرویه سفرههای آب بهویژه در فلات مرکزی و اطراف تهران، بحران آب را تشدید کرده است. دراینبین، کشاورزی هم بیش از ۹۰ درصد منابع آب کشور را مصرف میکند و محصولات پرمصرف آب مانند: گندم، یونجه و هندوانه پرورش میدهند.
تأثیر تحریمها در کمبود آب
تحریمها دسترسی ایران را به فناوریهای نوین مدیریت آب، ازجمله دستگاههای کنترل آبیاری مبتنی بر ماهواره، تجهیزات پیشرفته آبشیرینکن، فناوریهای بازیافت آب و حسگرهای پایش را محدود کردهاند. پیش از تشدید تحریمها (قبل از ۲۰۱۰)، کشور چندین پروژه مشترک با شرکای اروپایی و ژاپنی درزمینه بهرهوری آب و استفاده مجدد از فاضلاب داشت؛ که بیشتر این پروژهها پس از ۲۰۱۲ متوقف شدند. در طول این سالها محدودیتهای بانکی بینالمللی و زنجیرههای تأمین، مانع تهیه قطعات یدکی برای آبشیرینکنها و زیرساختهای پمپاژ شدهاند و ناکارآمدی و اتلاف را افزایش دادهاند. بهطوریکه تهران و مشهد در سال ۲۰۲۵ با کمبود بیسابقه آب روبهرو شدهاند؛ 20 سد کمتر از ۵ درصد ظرفیت آبدارند.
محرومیت از نظام مالی جهان
محرومیت از نظام مالی جهانی (سوئیفت و تحریمهای ثانویه) نیز دسترسی ایران به وامهای چندجانبه یا منابع مالی بینالمللی بخش آب، مانند بانک جهانی، بانک توسعه آسیا یا صندوق سبز اقلیم را محدود یا مسدود کرده است.