آتشبس اعلامشده در نوار غزه که از ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵ با وساطت ایالات متحده برقرار شده بود، اکنون در معرض بحران جدی قرار دارد. به گزارش الجزیره، با وجود توافقنامه ۲۰ بندی که شامل شروطی برای توقف کامل خشونت بود، اسرائیل در چند نوبت حملاتی را انجام داده که نشاندهنده بیثباتی این آتشبس است
آمارها نشان میدهد که از آغاز آتشبس تا کنون صدها مورد نقض از سوی اسرائیل گزارش شده است: تیراندازی، یورش، بمباران و پرواز هواپیماهای نظامی در فضای غزه ادامه دارد. بر اساس گزارش مرکز اطلاعرسانی فلسطین، طی چند هفته ابتدایی پس از توافق بیش از ۹۶۲ مورد نقض مورد ثبت قرار گرفته است که منجر به تلفات غیرنظامی نیز شده است. این نقضها شامل جلوگیری از ورود سوخت، چادر، ماشینآلات سنگین و اقلام ضروری به غزه است، به شکلی که طرف فلسطینی تأکید کرده است اسرائیل به پروتکلهای بشردوستانه پایبند نیست.
اسرائیلیها هرگز به یک آتشبس پایبند نمیمانند
جان مرشایمر، نظریهپرداز روابط بینالملل و استاد دانشگاه شیکاگو، در مصاحبهای تأکید کرد: «اسرائیلیها هرگز به یک آتشبس پایبند نمیمانند و حتی اگر سند مکتوب هم وجود داشته باشد، اهمیتی ندارد.» او با اشاره به تاریخچه نقض مکرر آتشبسها با غزه و لبنان گفت، اسرائیل تنها زمانی به توافقات پایبند است که به نفعش باشد و در غیر این صورت آنها را نقض میکند. نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان، نیز با اشاره به نقض توافق آتشبس توسط اسرائیل در لبنان و ادامه تجاوزات این رژیم گفت: «اسرائیل کجا و کی به حتی یک بند از توافق آتشبس پایبند بوده است؟» او یادآور شد که اسرائیل هزاران بار توافقات آتشبس با کشورهای همسایه را نقض کرده و ادعاهای خود درباره حملات پیشگیرانه علیه مقاومت را بهانهای برای توجیه تجاوزات قرار داده است.
آیا حملات اسرائیل پاسخ به شلیکهای حماس در منطقه رفح بوده است؟
بیاعتنایی مکرر اسرائیل به تعهدات بینالمللی، فشار و رنج بیسابقهای بر غیرنظامیان فلسطینی تحمیل کرده است. بیش از ۶۷ هزار فلسطینی در جنگ اخیر جان باخته و صدها هزار نفر در شرایط انسانی و اقتصادی دشوار به سر میبرند. این وضعیت اعتماد به روندهای صلح جهانی را کاهش داده و امنیت و ثبات کشورهای همسایه و منطقه را تهدید میکند.
البته شمار تلفات غیرنظامیان نیز در این مدت افزایش یافته است. رسانههای غزهای اعلام کردهاند که بمبارانها منجر به کشته و زخمی شدن دهها شهروند شدهاند. در حالی که اسرائیل مدعی است این حملات پاسخ به شلیکهای حماس در منطقه رفح بوده، این گروه پیشتر هرگونه برخورد نظامی در آن نقطه را رد کرده است و تأکید کردهاند که ادامه آتشبس مشروط به «پاکسازی تهدیدات نظامی» در غزه است.
ناگفته نماند که به رغم آتشبس، دسترسی به کمکهای انساندوستانه همچنان محدود است. آژانسهایی که در غزه فعالیت میکنند از تأخیر در ورود کمک، موانع لجستیکی و قطعهای مقطعی پشتیبانی پزشکی خبر دادهاند. ناظران بینالمللی هشدار دادهاند که ادامه این وضعیت میتواند به تشدید بحران انسانی منجر شود.
برای صلح واقعی چه باید کرد؟
تحولات سیاسی نشان میدهد که آتشبس اعلامشده نه تنها پایدار نیست، بلکه خطر تبدیل شدن به یک بحران انسانی جدیتر در غزه وجود دارد. ادامه حملات و نقض مکرر این توافق باعث افزایش تلفات غیرنظامیان، تخریب زیرساختها و محدود شدن کمکهای بینالمللی شده است و نیاز فوری به اقدامهای جدی برای تثبیت آتشبس احساس میشود. توجه به سابقه طولانی بدعهدیها و نقض توافقات، امید به پایبندی اسرائیل به آتشبسهای جدید بسیار کم است. این رفتار باعث طولانی شدن بحران فلسطین و نقض مستمر حقوق مردم این سرزمین شده است.
باید تاکید کرد که بدون تغییر بنیادین در رویکرد جامعه بینالمللی و ایجاد سازوکارهای نظارتی و پاسخگو، احتمال دستیابی به صلح واقعی اندک خواهد بود. فشارهای سیاسی، اقتصادی و حقوقی مؤثر و هماهنگ بینالمللی برای وادار کردن اسرائیل به احترام به تعهدات خود ضروری است.