ستاره صبح - مریم اسدی برون: ششمین دوره انتخابات پارلمانی عراق از روز گذشته در این کشور برگزار شد. به دلیل موقعیت ویژه عراق در منطقه، این انتخابات صرفا انتخاب نمایندگان پارلمان این کشور نیست، بلکه تعیین کننده مسیر تحولات آتی در غرب آسیا نیز هست. این انتخابات ششمین رای گیری پارلمانی عراق بعد از سقوط صدام حسین در سال 2003 است. بعد از آن تاکنون 5 انتخابات پارلمانی برگزار شده و 5 دوره پارلمانی فعالیت داشته است. سرنوشت سه سمت اصلی حکومت عراق یعنی رئیس جمهور، نخست وزیر و رئیس پارلمان؛ در ائتلاف ها و رایزنی های بعد از انتخابات پارلمانی مشخص می شود که برای ایران، امریکا، اسرائیل و عربستان مهم است.
نقش تعیین کننده ائتلاف ها در انتخاب رییس جمهور و نخست وزیر
سه ائتلاف بزرگتر شامل بزرگترین ائتلاف، اکثریت مطلق(حداقل نصف به علاوه یک کرسی پارلمان) و دو ائتلاف بزرگتر پس از آن به ترتیب، سمت های نخست وزیر(فرد اجرایی اول)، رئیس جمهوری و رئیس پارلمان را انتخاب می کنند و این سمت ها به ترتیب سهم این سه ائتلاف می شود.
با اینکه رئیس جمهوری، عالی ترین مقام کشور است اما چون اختیارات اجرایی ندارد و نخست وزیر، مقام اول اجرایی است و ریاست کابینه و هیات وزیران را برعهده دارد در نتیجه نخست وزیری معمولا انتخاب بزرگترین ائتلاف (اکثریت مطلق در پارلمان) است.
مسئولیت ارتش(وزارت دفاع)، سرویس اطلاعاتی امنیتی، پلیس(زیرمجموعه وزارت کشور)، رادیو و تلویزیون و سازمان امنیت داخلی عراق در اختیار نخست وزیر و دولت است. سه ائتلاف بزرگتر باید درباره افرادی که این سه سمت را برعهده می گیرند به توافق کامل برسند و از گزینه های یکدیگر حمایت کنند. در نتیجه تا زمانی که سه ائتلاف بزرگتر در این باره به توافق نرسند، هیچ کدام از سه سمت رئیس جمهوری، نخست وزیر و رئیس پارلمان انتخاب نمی شوند و پارلمان در حالت تعلیق قرار می گیرد.
بعد از توافق، ابتدا پارلمان به جای رئیس سِنی، رئیس دائم انتخاب می کند. بعد از آن پارلمان به گزینه ریاست جمهوری رای می دهد و رئیس جمهوری هم همان روز، گزینه مورد توافق را به عنوان نخست وزیر جدید، مامور تشکیل کابینه می کند. بزرگترین ائتلاف(اکثریت مطلق) در پارلمان نمی تواند هر سه سمت رئیس جمهوری، نخست وزیر و رئیس پارلمان را از آن خود کند.
انتخاب دموکراتیک
پارلمان عراق 329 کرسی دارد. 9 کرسی برای اقلیت های دینی و نژادی در نظر گرفته شده که برای نمایندگان مسیحیان، ایزدی ها، شبک، مندائیان (صابئین) و کردهای فیلی اختصاص می یابد.
در این انتخابات، بیش از 7768 کاندیدا شامل 5520 مرد و 2248 زن باهم رقابت می کنند. حدود 21 میلیون نفر از جمعیت 46 میلیونی عراق می توانند در انتخابات شرکت کنند. در این انتخابات، 31 ائتلاف، 38 حزب و 75 فهرست انفرادی باهم رقابت می کنند. هر استان یک حوزه انتخابیه است، ولی سه استان از این شکل حوزه بندی مستثنا هستند. در اقلیم کردستان عراق، پنج فهرست اصلی در رقابتی متمرکز شرکت دارند. انسجام سیاسی احزاب سنتی کرد مانع از پراکندگی آرا شده است. در مناطق سنی، چهار ائتلاف عمده رقابت می کنند. استان های شیعه نشین، بیشترین تعدد فهرست ها و ائتلاف ها را شاهدند؛ از ائتلاف سازندگی و توسعه به ریاست سودانی گرفته تا دولت قانون، صادقون، بدر و دیگر جریان های ملی و محلی.
اقتدار منفی مقتدی صدر
موضع مقتدی صدر می تواند نقشی تعیین کننده در جهت گیری رأی دهندگان شیعه داشته باشد. رهبر جریان صدر قبلا از شرکت در انتخابات انصراف داده بود و طرفداران او در مناطقی که اکثریت نسبی دارند، تبلیغات معکوس برای عدم شرکت مردم در انتخابات به راه انداخته اند.
مقتدی صدر در پیامی دست نویس که آن را در صفحه کاربری خود در شبکه های اجتماعی منتشر کرده بود نوشت: "قومی را که به وطن و اصلاح آن باور ندارند و منکر آن هستند، رها کردم." وی نوشت: "آزموده را آزمودن خطاست. فساد را تحریم می کنیم." مقتدی صدر با انتشار دو هشتگ "تحریم کنندگان انتخابات" و "عراق را نجات دهید"، از نیروهای امنیتی و نظامی عراق که بزرگترین توده جمعیتی را در رای گیری ششمین دوره انتخابات پارلمانی تشکیل می دهند، خواست به مسئولیت خود در این باره عمل کنند.
صدر با اشاره به عبارت «آزموده را آزمودن خطاست» گفت که انتخاب آزموده شده به معنی ریشه دار کردن فساد در کشور است. وی رویکرد سیاسی خود را جایگزین کردن صالح به جای فاسد عنوان کرد و افزود که انتخاب چهره هایی که قبلا در ادای مسئولیت شکست خورده اند به مفهوم حاکمیت فساد و ریشه دار کردن آن در تمامی ابعاد نظام سیاسی حاکم بر عراق است.
سلامت انتخابات عراق
حسین کنعانی مقدم، کارشناس و تحلیلگر مسائل منطقه درباره انتخابات پارلمانی عراق گفت: انتخابات پارلمانی عراق از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که دولت آینده این کشور در اختیار جناحی خواهد بود که پیروز این انتخابات باشد. وی افزود: انتخابات بعد از سه روز سکوت تبلیغاتی اجرا شد. از این رو رای گیری به دور از هیجان و در فضایی امن برگزار می شود. تمام احزاب عراق در انتخابات فعالیت می کنند. دولت به خوبی امنیت و سلامت انتخابات را تامین کرد و رای مردم سرنوشت این کشور را تعیین می کند.
این تحلیلگر مسائل منطقه در ادامه اظهار داشت: جریان حکیم، بدر و سودانی هر کدام لیست های مجزایی ارائه داده اند. شخصیت های شناخته شده حشد الشعبی در اکثر این لیست ها حضور دارند. تمام جریانات سیاسی در انتخابات حضور فعالی داشتند. فقط جریان صدر اعلام کرد که در انتخابات شرکت نمی کند و رهبر این جریان انتخابات را تحریم کرده است. جریان صدر بیشترین اقبال را در بغداد دارد. تلاش این است که شیعیانی رای بیاورند که با غرب زاویه نداشته و خارج از حلقه مقاومت باشند اما ظواهر نشان می دهد که رای دهندگان با جریان مقاومت زاویه ندارند. مجلس و دولت قوی در عراق مداخله بازیگران خارجی کنترل را می کند. امنیت این کشور به نفع امنیت منطقه و کشورهای غرب آسیا خواهد بود.