رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به دلایل مهاجرت پزشکان گفت: در کشور مشکلات مالی، پایین بودن تعرفهها و نبود امکانات کافی، موجب شده بسیاری از پزشکان جوان تمایل به خروج از کشور پیدا کنند. گفتنی است که پزشکان و پرستاران جذب کشورهای منطقه به وِیژه عمان می شوند. گروهی هم به غرب یا جاهای دیگر می روند.
مهاجرت یک سویه
علیرضا استقامتی، رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتوگو با خبرنگار ایلنا با اشاره به موضوع مهاجرت پزشکان، بیان کرد: مهاجرت پدیدهای جهانی است. اما در کشور ما این روند بهصورت یکسویه انجام میشود، درحالیکه در سایر کشورها جریان دوسویه است. در دیگر کشورها دلایل مهاجرت پزشکان مالی نیست، بیشتر به دلایل علمی و وجود امکانات کار بهتر است. اما در کشور ما مشکلات مالی، پایین بودن تعرفهها و نبود امکانات کافی، موجب شده بهویژه پزشکان جوان تمایل به خروج از کشور پیدا کنند. همچنین متخصصین ما که حتی رتبه بورد دارند نیز به دنبال گرفتن تخصص در کشورهای خارجی هستند. برای اینکه فکر میکنند در آن کشورها پس از اتمام دوره تخصص، میتوانند درآمدهای چندین برابر نسبت به ایران داشته باشند.
تعرفههای پایین پزشکی
استقامتی با اشاره به اینکه تعرفههای پایین پزشکی از مهمترین عوامل بیانگیزگی پزشکان است، گفت: دانشجوی پزشکی که در اینجا فارغالتحصیل شده است، باید ابتدا طرح خود را بگذراند و سپس در محلی محدود با تعرفهای محدود مشغول به کار شود. طبیعی است که در چنین شرایطی تصمیم میگیرد کشور را ترک کند. در همه جای دنیا خدمات پزشکی یا غیرپزشکی، بر اساس قیمت واقعی ارزیابی میشود، اما در کشور ما تعرفهها عمدتاً در همه موارد پایین نگهداشته میشوند. اکثریت پزشکان جوان و زحمتکش نادیده گرفته میشوند. پزشک نمیتواند مطب یا مسکن تهیه کند، طبیعی است که تصمیم بگیرد در کشوری فعالیت کند که تلاش او بازدهی داشته باشد.
شکاف درآمد پزشکان
در داخل و خارج
وی تأکید کرد: عمده کشورهایی که موفق میشوند پزشکان ما را جذب کنند، در کشورهای حاشیه خلیجفارس است که علت آن مربوط به مسائل تعرفهها و درآمد بالاتر است. کشورهای اروپایی هم هستند اما پزشکان ابتدا به دنبال گرفتن تخصص به آنجا میروند و سپس وارد بازار کار میشوند که سالانه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار دلار درآمد دارند. درحالیکه در ایران شاید در سال پنجتا شش هزار دلار دریافت کنند.
زیرمیزی
استقامتی با ابراز نگرانی از پیامدهای این وضعیت گفت: یکی از دغدغههای من این است که بیعملی در اصلاح تعرفهها و سیاستگذاریهای غلط، منجر به دریافت زیرمیزی میشود. نباید تصور شود که جامعهی پزشکی از این موضوع خوشحال است. اگر تعرفهها واقعی شود، نفع اصلی را مردم خواهند برد، زیرا خدمات درمانی باکیفیتتر ارائه میشود.
صادرات بهترین نیروهای پزشک
استقامتی با اشاره به پیامدهای انسانی و اجتماعی مهاجرت پزشکان گفت: نکته مهم این است که معمولاً آن دسته از پزشکانی مهاجرت میکنند که بااستعدادتر و توانمندترند، زیرا اگر فرد توانمند نباشد، نمیتواند در کشورهای دیگر موفق شود. درواقع، ما با دست خود بهترین نیروهایمان را صادر میکنیم و بهترین پزشکان را برای خدمت به دیگر کشورها میفرستیم، درحالیکه مردم خودمان محروم میمانند. در همه جای دنیا هزینه خدمات پزشکی و دارو بالاست، اما بیمهها این هزینهها را پوشش میدهند. در کشورهای حاشیه خلیجفارس یا اروپا نیز خدمات پزشکی گران است و مردم عادی توان پرداخت آن را ندارند؛ بیمهها هستند که هزینهها را پوشش میدهند. در کشور ما هم باید همین اتفاق بیفتد. نمیشود از پزشکی انتظار داشت که بعد از ۳۰ سال کار، با تعرفه سه یا چهار دلاری خدمت کند. این قابل قیاس با حساسیت کار پزشکی نیست؛ موضوع سلامت و جان مردم است. استقامتی در پایان تأکید کرد: تا زمانی که واقعیتها را نبینیم، برای مردم شفافسازی نکنیم و اعتبارات بیمه را اصلاح نکنیم، نباید انتظار تغییر داشته باشیم. با گسترش فضای مجازی، جاذبه مهاجرت بیشتر هم میشود. اگر سیاستهای حمایتی و ساختار بیمهای اصلاح نشود، ما همچنان نظارهگر خروج بهترین نیروهای درمانی کشور خواهیم بود و درنهایت، این مردم هستند که بیشترین آسیب را خواهند دید.