هفتم آبان، روزی است که در حافظه تاریخی ایران، با نام کوروش بزرگ گره خورده؛ پادشاهی که نه فقط برای ایرانیان، بلکه برای جهانیان، نماد عدالت، مدارا و انساندوستی است. در روزگاری که قدرت، معمولاً با خون و شمشیر معنا میشد، کوروش از آزادی، احترام و قانون سخن گفت. منشور او که امروز در موزه بریتانیا نگهداری میشود، نخستین سند شناختهشدهای است که بر «آزادی اندیشه و باور» تأکید دارد.
اما روز جهانی کوروش، بیش از آنکه یادآور شکوه یک شاه باشد، یادآور امکان زیستن اخلاق در قدرت است. او نشان داد میتوان فاتح بود و در عین حال مهربان؛ میتوان بر تخت نشست و هنوز مردمی ماند. در میان گردوغبار تاریخ، کوروش نماد تلاقی خرد ایرانی و انسانگرایی جهانی است همان روحی که بعدها در فلسفه، عرفان و ادب ایران تداوم یافت.
در دنیای امروز، که خشونت و بیاعتمادی دوباره مرزهای انسانیت را تنگ کردهاند، یاد کوروش یادآور ضرورتی است دیرین: اینکه تمدن فقط با دیوار و قدرت ساخته نمیشود، بلکه با احترام، عدالت و گفتوگو تداوم مییابد.
شاید بهترین روش بازخوانی اندیشهی او در زندگی امروز باشد. نام کوروش هنوز زنده است.