گروه فرهنگ و هنر - پری ثابت: محمود فرشچیان، نقاش و نگارگر سرشناس دیروز به علت ابتلا به ذاتالریه در ۹۵ سالگی در امریکا درگذشت. آثار فرشچیان از نظر نوآوری در نگارگری معاصر ایران و ایجاد سبک خاص اهمیت دارد. آثار وی در موزههای مهم ایران و جهان نگهداری می شود. پیامهای تسلیت بسیاری به مناسبت درگذشت او منتشر شده است. تابلو عصر عاشورای فرشچیان یکی از آثار ماندگاری است که بسیار دیده شده است.
کودکی و فضای خلاقانه
محمود فرشچیان چهارم بهمن ۱۳۰۸در اصفهان چشم به جهان گشود، در محلهای که خانهشان شامل باغچه، استخر کوچک و فضایی به نام «خانه مرغها» بود. این فضا، سرآغاز عشق بیپایان او به هنر شد.
آموزش و شکلگیری سبک
فرشچیان آموزش هنر را از کودکی آغاز کرد. استاد حاج میرزا آقا امامی او را در کار طراحی مشغول کرد و خود استاد نیز متحیر شد که فرشچیان در همان نخستین شب، بیش از ۲۰۰ طرح متنوع کشید . سپس نزد عیسی بهادری در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان ادامه داد و پس از اخذ دیپلم، به اروپا سفر کرد تا هنر غرب را مطالعه کند؛ جایی که به گفته خودش، «اول کسی بود که با کتاب و قلم وارد موزه میشد و آخر کسی بود که بیرون میآمد» .
سبک مستقل
تلفیقی از سنت و نوآوری
فرشچیان سبکی مستقل بنیاد نهاد که نهفقط در قالب نقاشی ایرانی جا میگرفت، بلکه به آن عمقی نو بخشید. او با شکستن پیوند کامل آثار مینیاتور با شعر، نگارگری را به هنر عظیم و بدیعی تبدیل کرد . سبک او با خطوط دایرهای، رنگهای درخشان و ترکیبهای شاعرانهای از سنت و مدرنیته شکل میگیرد سبکی که او خود آن را «Surnaturalism» نام گذاشت، تلفیقی از واقعیت و خیال .
در گفتوگویی درباره مکتب خود گفت: «مکتب محمود فرشچیان تلفیق نگارگری سنتی برگرفته از مکتب صفویه و برخی آموزهها و شیوههای هنری اروپایی است« تصاویر خلقشدهاش، هم موزون است، هم مخیّل»»
جایگاه جهانی
نسخههایی منتخب از آثار فرشچیان همچون سه تابلو از «عصر عاشورا»، مجموعههای شاهنامه، حافظ و رباعیات خیام، در کتابها و نمایشگاههای متعددی منتشر شدهاند . اثر «The Evening of Ashura» (۱۹۷۶) نماد غم و تاثر پس از واقعه کربلاست و در موزه آستان قدس رضوی نگهداری میشود .
آثار فرشچیان در بیش از ۵۰ نمایشگاه فردی و ۸۶ نمایشگاه گروهی در داخل و خارج ایران عرضه شدهاند و مجموعه دائمیی از آثار او در موزه فرشچیان در کاخ سعدآباد تهران به نمایش درآمده است .
تأثیرات و افتخارات
او بیش از دهها نشان و جایزه از ایران و جهان از جمله نشان درجهیک فرهنگ و هنر، مدالهای طلایی ایتالیا، اروپا و بلژیک و ثبت نام در فهرست روشنفکران قرن بیستویکم را کسب کرد .
توصیهای از استاد برای نسل جدید
فرشچیان درباره اهمیت سختکوشی و استمرار به جوانان گفت: «توصیه من به جوانان این است که سختکوش باشند و از استمرار در کار و تجربه کردن خسته و دلزده نشوند. به ادبیات ایران عشق بورزند…» این سخن، بخش مهمی از مسیر هنری او را توضیح میدهد: حرکتی پر تلاش در کنار عشق به فرهنگ و هنر اصیل.
ضریح امام حسین (َع)
فرشچیان طراحی ضریح امام حسین (ع) را نیز انجام داده است. خود می گوسد: «سال ۸۵ نامهای از طرف هیات محترم امنای قم بهدستم رسید که در آن نوشته بودند بهدلیل اینکه کار ساخت ضریح مطهر حضرت علی بن موسیالرضا(ع) را بهشکل بسیار خوبی انجام دادهاید، از شما دعوت میکنیم طرحی برای ضریح حضرت اباعبدالله الحسین(ع) ارائه دهید. خیلی خوشحال شدم و در کمتر از پنج ماه، شش طرح متفاوت ارائه دادم و برای آنها فرستادم. » او همچنین خاطره ای نقل می کند: «سه سال پیش از انقلاب، روز عاشورا، مادرم گفت: برو روضه گوش کن تا چند کلام حرف حساب بشنوی. گفتم: من حالا کاری دارم بعد خواهم رفت. رفتم اتاق، اما خودم ناراحت شدم. حال عجیبی به من دست داد، قلم را برداشتم و تابلوی ‹عصر عاشورا› را شروع کردم. قلم را که برداشتم همین تابلو شد که الان هست، بدون هیچ تغییری. الان که بعد از ۳۰ سال به این تابلو نگاه میکنم، میبینم اگر میخواستم این کار را امروز بکشم، باز هم همین تابلو به وجود میآمد، بدون هیچ تغییری. یک چیزی دارد این تابلو که خود من هم گریهام میگیرد …»