ایالات متحده اعلام کرده است در پی توافق اوکراین با آتش‌بس ۳۰روزه با روسیه، تصمیم دارد محدودیت‌های پیشین خود در زمینه تبادل اطلاعات امنیتی با کی‌یف را لغو کند. این توافق پس از مذاکرات فشرده‌ای که به میزبانی عربستان سعودی در شهر جده برگزار شد، حاصل شد. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا که ریاست هیئت مذاکره‌کننده ایالات متحده را بر عهده داشت، تصریح کرد که پیشنهاد آتش‌بس از طریق «چند کانال» مستقیما به روسیه منتقل خواهد شد.
در جریان گفت‌وگوهای جده که بیش از هشت ساعت طول کشید، مقامات آمریکایی و اوکراینی به بررسی راهکارهای پایان‌دادن به جنگ سه‌ساله روسیه پرداختند. این نشست در حالی برگزار شد که روابط دو کشور پس از چند هفته تنش میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، به سردی گراییده بود.
مذاکرات جده فرصتی را برای بازسازی اعتماد متقابل میان طرفین فراهم آورد؛ به‌ویژه پس از دیدار جنجالی ماه گذشته در کاخ سفید که با حضور ترامپ، زلنسکی و جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، برگزار شده بود. این دیدار باعث افزایش تنش‌ها شد؛ چراکه ترامپ اوکراین را به‌عنوان عامل اصلی موانع صلح معرفی کرد و حمایت نظامی ایالات متحده از کی‌یف را به حالت تعلیق درآورد. دونالد ترامپ پس از این مذاکرات اعلام کرد که قصد دارد در روزهای آینده با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، درباره پیشنهاد آتش‌بس صحبت کند. او گفت موافقت پوتین با این پیشنهاد مانند برداشتن ۷۵ درصد از مسیر رسیدن به صلح است و باقی چالش‌ها مربوط به توافق‌ها و موقعیت‌های میدانی خواهد بود.
بر‌اساس گزارش‌ها، استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه نیز قرار است در روزهای آینده به مسکو سفر کند و احتمالا دیداری با پوتین داشته باشد. ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه نیز احتمال برقراری تماس با نمایندگان ایالات متحده را رد نکرد، اما تأکید کرد که روسیه اجازه نخواهد داد مسائل پیچیده اوکراین مورد سوءاستفاده قرار گیرد.
از دیگر جزئیات این رویداد می‌توان به دیدار مارکو روبیو و ولودیمیر زلنسکی با شاهزاده محمد بن‌سلمان اشاره کرد. این دیدار که درست پیش از مذاکرات رسمی جده انجام شد، نشانه‌ای از نقش عربستان سعودی در پیشبرد فرایند صلح محسوب می‌شود. مارکو روبیو پس از پایان مذاکرات تأکید کرد که تنها راه پایان‌دادن به جنگ کنونی، توقف کامل تیراندازی‌ها و آغاز مذاکرات هدفمند است. او یادآور شد که ایالات متحده از اوکراین تعهدی مشخص درباره این امر گرفته است و اکنون وظیفه روسیه است که پاسخ مثبت بدهد. در بیانیه‌ای مشترک که از طرف مقامات آمریکا و اوکراین منتشر شد، بر گام‌های مهم برداشته‌شده برای تحقق صلح پایدار تأکید شد. اوکراین آمادگی خود برای اجرای آتش‌بس موقت ۳۰روزه را اعلام و تأیید کرده است که امکان تمدید آن با توافق طرفین وجود دارد. اجرای این طرح مشروط به پذیرش روسیه خواهد بود.
ولودیمیر زلنسکی این اقدام را گامی مثبت توصیف کرد و افزود که تیم اوکراینی آمادگی دارد تا با همتایان آمریکایی خود همکاری کند. او ابراز امیدواری کرد که این مذاکرات نتایج ملموسی برای کاهش تنش‌ها به همراه داشته باشد.
با وجود تلاش‌های دیپلماتیک، نشست جده هم‌زمان با شدت‌گرفتن تنش‌های نظامی بین اوکراین و روسیه برگزار شد. حمله پهپادی گسترده اوکراین به خاک روسیه در همان ساعات اولیه روز سه‌شنبه رخ داد و نیروهای دفاعی روسیه اعلام کردند که توانسته‌اند ۳۳۷ پهپاد ازجمله ۹۱ پهپاد در مسکو را رهگیری کنند. این حمله‌ها تلفات انسانی نیز داشت و دست‌کم دو کشته و هشت زخمی بر جای گذاشت.
«آندری سیبیها»، وزیر امور خارجه اوکراین، پس از مذاکرات جده، با چندین مقام اروپایی، ازجمله دیوید لامی، وزیر خارجه بریتانیا، و کایا کالاس، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت‌وگو کرد. اوکراین تأکید کرده است «هیچ تصمیمی درباره امنیت بلندمدت اروپا بدون حضور اروپا نباید گرفته شود». در همین راستا، سیبیها برای مذاکره با رادوسلاو سیکورسکی، همتای لهستانی خود، به ورشو سفر خواهد کرد. لهستان که همسایه اوکراین و عضو ناتو است، از آغاز جنگ حامی سرسخت کی‌یف بوده است. کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا نیز این توافق را «پیشرفتی درخور توجه» خواند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز سه‌شنبه اعلام کرد که احتمال دارد در هفته جاری با ولادیمیر پوتین گفت‌وگو کند. او همچنین تأیید کرد که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، به کاخ سفید دعوت خواهد شد.
ترامپ گفت: «امیدوارم آتش‌بس در چند روز آینده برقرار شود». او همچنین افزود که آمریکا روز چهارشنبه یک نشست مهم با روسیه خواهد داشت و انتظار دارد مذاکرات سازنده‌ای انجام شود. منبع: شرق