فارغ از ماهیت ادعای امارات در رابطه با مالکیت جزایر سه گانه ایران، جسارت گرفتن اعراب در موقعیت فعلی و مطرح کردن پی در پی این ادعا در مجاع بین المللی چه مبنایی دارد؟
این ادعا دهه ها مطرح بود، اما آنچه تغییر کرد و شدت گرفت، حمایت اسرائیل و اروپا از این ادعا است.
این موضوع باید در کنار تحریم خطوط هوایی ایران دیده شود. اتحادیه اروپا قبل از صدور بیانیه و حمایت تمام قد از امارات، خطوط هوایی ایران را به بهانه جابجایی سلاح برای روسیه تحریم کرد. ایران حمایت اتحادیه اروپا از امارات را می بیند ولی موضع تند اش در قبال روسیه را نمی بیند؟!
به عقیده من ریشه این مساله را باید در آسیبی که طی دولت سیزدهم بر حوزه روابط خارجی ایران وارد شده جست و جو کرد.
فرصت های بین المللی زیادی از جنس فرصت های طلایی و نایافتنی در دولت سیزدهم از دست رفت.
دولت سیزدهم در جنگ اوکراین طوری عمل کرد که ایران به عنوان یکی از حامیان و متحدان روسیه در این جنگ شناخته شد.
روس ها در جنگی متجاوز شناخته شده اند و ایران به عنوان کشوری که به متجاوز سلاح می دهد معرفی شد.
ایران به دلیل نوع سیاست خارجی اش، که در کنار روسیه معرفی شد و قرار گرفت؛ مغضوب اتحادیه اروپا واقع شد. اگر همراهی اتحادیه اروپا را می خواستیم باید مسیر سیاست خارجی خود را اصلاح می کردیم.
به اشتباهات دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی اشاره کردید، درحالیکه در همان دوره روی برخی از اقدامات دستگاه دیپلماسی از جمله آشتی ایران و عربستان مانور داده شد، ولی این ظرفیت تا اینجا آنطور که تبلیغ می شد مورد استفاده نبود. آیا در چالش های پیش رو از جمله در ورد ادعای امارات ممی توان روی این ارتباطات منطقه ای حساب کرد یا خیر؟
ما 3 سال در حوزه سیاست خارجی و داخلی اشتباه کردیم. در مسیری بودیم که نباید می بودیم و راه هایی که باید را نرفتیم. متاسفانه اشتباهاتان مرتبا تکرار می شد.
آقای رییسی در مورد اوکراین اعلام کرد ما در کنار روسیه هستیم. چهره های نزدیک به دولت ایشان هم اعلام کردند ما به روسیه سلاح می دهیم. این رفتار ها خطا بود.
وقتی بسته ای دیپلماتیک باز می شود، مثل آغاز روابط با عربستان، باید الزاماتش رعایت شود. نمی توان امروز با عربستان سعودی دست دوستی داد و روز بعد همان دست را به طرف حوثی های یمن دراز کرد.
نمی شود در جنگی منطقه ای که یک سو اوکراین و اتحادیه اروپا و سوی دیگر روسیه است در کنار روسیه بایستید ولی از اروپایی ها توقع دوستی داشته باشید! غرب هزینه حمایت از روسیه را به شکلی به ایران تحمیل می کند هفته گذشته اروپایی ها در فضای بین الملل امارات را همراهی کردند و به حمایت ایران از روسیه پاسخ دادند.
اگر ایران همراهی جهانی را می خواهد، باید خطاهایش را اصلاح کند. نوع نگاه دولت سیزدهم به سیاست داخلی و خارجی و همچنین حوزه اقتصاد، فرهنگ و اجتماع، خطا بود.
بحرانی هایی که به ناآرامی های 1401 منجر شد و شکاف اجتماعی حاصل، نتیجه نگاه غلط بود. دولت سیزدهم بحران های اساسی را به ایران تحمیل کرد.
به عقیده من دولت مسعود پزشکیان، میراث دار ویرانه دولت سیزدهم است.
من امیدوارم دولت آقای پزشکیان در حوزه دیپلماسی موفق شود. این دولت ایده های خوبی دارد. بی طرفی واقعی در جنگ اوکراین ایران را از بسیاری از خطرات و بحران های بین المللی نجات می دهد.
آیا حضور جوامع مدنی و قانون گرای اروپایی در کنار اعراب می تواند ادعای اماراتی ها در خصوص جزایر سه گانه ایران را به مجامع و محاکم بین المللی ببرد و به نتیجه مطلوب امارات برساند یا خیر؟
با توجه به تاریخ دو کشور و اسناد و مدارکی که در دست ایران است. ادعای امارات در هیچ دادگاهی قابلیت اثبات ندارد. درست است که ادعای امارات ثابت نخواهد شد ولی وقت، هزینه و انرژی دستگاه دیپلماسی را می گیرد.
ایران باید از این تنش های ریز و درشت درس بگیرد و کشور را خود خواسته در انزوای بین المللی قرار ندهد.
بسته های سیاست خارجی ایران باید بازنگری شود. ورود به برخی تنش ها پر هزینه است و تبعات دارد. گاهی تنش بر سر منافع ملی است و توجیه دارد ولی درگیر شدن با اتحادیه اروپا به خاطر منافع روسیه قابل قبول نیست. هنوز برای جبران این خطا دیر نشده است.