نشانه اختلالات روانی
در 30 درصد جامعه
علی فتحی آشتیانی، رئیس سازمان روانشناسی و مشاوره ایران گفت آمارها نشان می‌دهد که رسیدگی به وضعیت سلامت روان در کشور نیاز به توجه بیشتر دارد. سازمان بهداشت جهانی هم اعلام کرده که جهان تا سال 2030 نیاز بیشتری به خدمات سلامت روانی دارد. طرح‌های ملی مختلفی در حوزه سلامت روان انجام‌شده است. آخرین مطالعات در سال 1399 نشان می‌دهد که 29.7 درصد از جامعه ایرانی به‌نوعی از نشانه‌های اختلالات روانی رنج می‌برند.»
افزایش خودکشی
رئیس سازمان روانشناسی و مشاوره کشور در بخش دیگری از سخنرانی خود به وضعیت خودکشی در ایران پرداخت. او گفت: «خودکشی یکی از مشکلات اساسی در حوزه سلامت روان است و از آسیب‌شناسی پیچیده‌ای برخوردار است. خودکشی ناشی از تعامل عوامل مختلف بیولوژیکی، روان‌شناختی، اجتماعی و اقتصادی است.»
فتحی آشتیانی توضیح داد: «تعداد موارد خودکشی کامل در سال 1400 در مقایسه با سال 1399، 12.7 درصد رشد داشته است. همچنین تعداد موارد خودکشی کامل طی 15 سال از سال 1385 تا سال 1400 حدود 108 درصد رشد داشته است. این آمار قابل تا ملی است.»
وی درباره رتبه‌بندی بار بیماری‌ها و سهم بیماری‌های روان‌شناختی گفت: «در رتبه‌بندی بار بیماری‌ها در جهان در سال 2017 (1396) در بررسی این سؤال که بیش‌ترین ناتوانی‌ها در ایران ناشی از کدام مشکلات سلامت هستند به مقایسه بیش‌ترین ناتوانی‌ها بین سال 1386 تا سال 1396 پرداخته شد. رتبه‌بندی بار بیماری‌ها در ایران به شرح زیر است:
*اختلالات سردرد (14 درصد افزایش)
*کمردرد (23 درصد افزایش)
*اختلال افسردگی (23 درصد افزایش)
*اختلال مرتبط با مصرف مواد مخدر (2.6 درصد افزایش)
*اختلال اضطراب (10 درصد افزایش)
*دیابت (73 درصد افزایش)
*گردن درد (30 درصد افزایش)
*اختلالات نوزادی (23 درصد افزایش)
*اختلالات اسکلتی-عضلانی (34 درصد کاهش)
*افت شنوایی مرتبط با افزایش سن (32 درصد افزایش)
*نابینایی و اختلالات بینایی (26 درصد افزایش)
فتحی آشتیانی گفت: این رتبه‌بندی نشان می‌دهد افسردگی و اضطراب در رتبه‌های بالا قرار دارند و افزایش داشته‌اند. ضمن آنکه در این رتبه‌بندی فقط اختلالات اسکلتی-عضلانی کاهش داشت.
بنابر آمارهای سازمان بهداشت جهانی، افراد مبتلا به افسردگی و اضطراب در دنیا در سال 1990 حدود 416 میلیون نفر بودند، اما در سال 2013 به 615 میلیون نفر رسیدند. یعنی تعداد آنها طی 23 سال 199 میلیون افزایش یافت.
اهمیت سلامت روان
فتحی آشتیانی در ادامه هم درباره جایگاه موضوع سلامت روان در اسناد بالادستی توضیحاتی ارائه کرد. او گفت: «سال گذشته دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی، 10 موضوع در اولویت سلامت کشور را اعلام کرد. در این میان مواردی است که به حوزه سلامت روان مربوط است. در بند یک آمده که بیماری‌های غیر واگیر و عوامل خطر آنها ازجمله بیماری‌های اعصاب و روان که علل متعدد داشته و به صورت مزمن فرد و خانواده را گرفتار می‌کند و هزینه بالایی برای اقتصاد کشور ایجاد می‌کند که بخشی از آن مرتبط با کاهش کار آیی نیروی انسانی است. در بند پنجم هم آمده که اختلالات روانی از شایع‌ترین علل ایجاد ناتوانی و بیماری در دنیا و در کشور ما بوده و آسیب‌های اجتماعی از علل زمینه‌ساز اختلالات روانی است. اعتیاد و طلاق ازجمله مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی است.»
او گفت در بند هفتم هم به رویکرد اجتماعی به سلامت پرداخته شد. در این بندآمده که ارائه خدمات سلامت حدود 25 درصد تاثیرگذار است. نگاه جامع به سلامت نیازمند سازوکارهایی برای حضور و مشارکت ذی‌نقشان از بخش‌های جامعه است. توجه به تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت از مهم‌ترین اقدامات در این زمینه است.»