حسن تقی زاده، رییس اتحادیه برنجکاران استان مازندران
برنج خوش طعم و خوش عطر ایرانی از شالیزار های پر برکت شمال کشور برداشت شده و در کارخانه های شالی کوبی و بازار برنج موجود است. قیمت این نعمت گرانبها امسال ارزان تر از سال گذشته است. بازار برنج شمال کشور با اقلام سنتی و انواع پر محصول اشباع شده است.
اما بازار برنج در رکود قرار دارد. عرضه هست و تقاضا اندک است و تنها شرکت های بزرگ از فرصت ارزان بودن محصول استفاده کرده اند و معامله هایی وجود دارد.
کشاورز شمالی برنج طارم اش را به قیمت ارزان تر از سال قبل عرضه می کند زیرا محصولش مشتری ندارد.
در چرایی این وضعیت باید به فراوانی برنج خارجی در بازار اشاره کرد. البته این وضعیت بوده چون کسری تولید داریم و هر سال برنج خارجی وارد می شود ولی امسال بازار برنج از اقلام ارزان خارجی اشباع شده است.
دلیل دوم بیشتر اقتصادی است. قیمت برنج ایرانی در دو سال گذشته بالا رفت و خانوار ایرانی در اقشار متوسط به پایین، ذائقه خود را به استفاده کمتر از برنج و یا مصرف برنج خارجی عادت داد. اثر این تغییر فرهنگی در سفره خانوار ایرانی هنوز پا بر جا است.
برنجی که کشاورز شمالی در سال های گذشته به قیمت 60 تا 65 هزر تومان به فروش می رساند در فروشگاه ها تا 100 هزار تومان عرضه می شد و این رقم برای بسیاری از اقشار گران است.
وضعیت رکودی بازار برنج تشدید خواهد شد، زیرا علاوه بر دو ماه گذشته که برنج مازنداران برداشت شد و در بازار بی مشتری مانده، در یک ماه آینده نیز برنج گیلان هم به بازار می آید.
خرید دولتی حداقلی است و برنج سال گذشته را می برد. ورود دولت معمولا زمانی است که کارد به استخوان کشاورز برسد و آن زمان ورود می کنند، می آیند تا مسکنی بزنند و درد کشاورز کمی آرام شود.
شمال کشور محصول برنج دودی سنتی داشت که شالی برنج حدود 40 تا 45 روز در دودخانه می ماند. چنین محصولی امروز در شمال تولید نمی شود مگر اینکه در مزرعه شخصی برای مصرف خود چنین محصولی تولید شود.
امروزه باب شده اقلام خارجی از جمله برنج های هندی را به روش جدید دودی می کنند که این کار در خشک کن صورت می گیرد. برنجی که با این شیوه دودی می شود تنها بوی دود دارد و از کیفیت خبری نیست.
از طرفی انواع برنج های خارجی و اقلام تقلبی را در کیسه برنج ایرانی می ریزند و بسته بندی می کنند و به نام برنج ایرانی به فروش می رسانند. این کار در سرتاسر کشور مرسوم است و نظارتی برای مقابله با آن وجود ندارد. چون این محصولات تقلبی در فروشگاه های سرتاسر کشور به وفور وجود دارند.
صنف برنج ایرانی متولی ندارد. نظارت در این حوزه نبوده و نیست. متخصص کار بلد و مسئول دلسوز نداریم. دغدغه های شالیکار شمالی و خطراتی که تولید برنج را تهدید می کند درک نمی شود. این شغل انقدر سخت است که بیم آن می رود با ادامه داشتن این وضعیت، جوانان شمال از ادامه دادن این شغل دلسرد شوند و باقیمانده زمین های کشاورزی و شالیزار های شمال از بین برود و ویلا سازی شود.در این شرایط دولت باید جلوی واردات برنج را در راستای حمایت از تولید داخلی بگیرد.