محمدحسین واحدی - کارشناسي علوم سیاسی
پهپاد های ایرانی درنبرد روسیه و اوکراین باقابلیتهای ویژه توانستند تأثیر در جنگ ایفا کنند و موفقیت در جنگ برای روسیه به ارمغان بیاورند، زیرا مشخص است که روسیه قدرت پهپادی زیاد در زمان شوروی و بعدازآن برای نیروهای خود فراهم کند. این کشور تمرکزش بر موشک و هواپیماهای جنگی سنگین بوده تا پرندههای بدون سرنشین چابک وقتی جنگ اوکراین شروع شد مسکو متوجه ضعف خود شد زیرا طرف مقابل یعنی کشور اوکراین با اتکا به پهپاد های ترکیهای توانست ورق جنگ را به نفع خود برگرداند. اوکراین خود را در موقعیت حملات به زیرساختهای نظامی روسیه ادامه میداد؛ اما با ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه، توانست ازنظر پهپادهای به نقطه مطلوبی برسد و اوکراین را ازنظر نظامی مرعوب کند پهپاد های ایرانی موسوم به گل شمعدانی ۲ با توجه به ویژگیهای خاص خود توانستند شهرت جهانی کسب کنند.
روسیه با مشاهده این قدرت و جذابیت این پهپاد ها از ایران خواست در آن کشور کارخانه مونتاژ پهپاد احداث کند تا بتواند تعداد بیشتری از این پرندهها را در دست داشته باشد برای حمله بهصورت زنبوری به اهداف اوکراینی و اشباع کردن سامانههای راداری غرب البته هرچه تعداد این پهپاد ها بیشتر شود در صد موفقیت و اشباع سامانه راداری بالاتر میرود.
اما بااینحال روسیه منتظر ایران نماند و خود شروع کرد به تولید پهپاد های جدید از روی همین پهپاد ایرانی گل شمعدانی ۲ توانست یک نمونه از این پهپاد را بسازد و حتی با رفع ایراداتی از این نوع پهپاد توانست مدل پهپاد خلق کند. «ساموئل بندیت»، کارشناس پهپادهای نظامی روسیه در مرکز تحلیلهای دریایی، یک سازمان پژوهشی در ویرجینیا میگوید: از زمانی که تسلیحات ایرانی وارد میدان نبرد شد، تحلیلگران نظامی کنجکاو بودند دریابند که آیا روسیه خواهد توانست بهخودیخود، پهپادهای تهاجمی یکطرفه یا انتحاری را تولید کند یا خیر؟ «اکنون در رسانههای روسیه میبینیم که این پهپادها درواقع مونتاژ داخل هستند که تغییراتی در طراحی آن متناسب با نیازهای روسیه صورت گرفته است. این نشان میدهد که روسیه تلاش دارد به پهپادی دست یابد که همان توانمندیهای پهباد شاهد را داشته باشد و در مقادیر زیاد تولید شود. هدف نهایی روسها این است که این ظرفیت را حفظ کرده و پهباد ارزانتر تولید کنند.
حال باید دید روسیه در سیاست نظامی خود در قبال تولید پهپاد از نمونههای ایرانی مشابه کمک خواهد گرفت به کمک مهندسی معکوس و کپی نمودن یا سراغ نمونههای ساقطشده پهپاد های غربی غنیمت گرفتهشده در جنگ خواهد رفت یا نه؟ البته روسیه نباید نقش کمکهای خارجی غرب به اوکراین در حوزه پهپادی را نادیده بگیرد مخصوصاً کمکهای پهپادی که جدیداً از آلمان به اوکراین رسیده است.
چین نیز جدیداً به فکر کپی از نمونه پهپاد شاهد ۱۳۶ ایران افتاده تا بتواند قدرت پهپادی خود را تقویت کند پهپادهای چینی اغلب دچار نقض فنی و سقوط میشوند و این ضعف نگاه و رویکرد چین را به سمت کپی از پهپادهای ایرانی سوق داده است.