10 اوت 2023
نویسندگان: توسط مایکل کراولی ، رونن برگمن و فرناز فصیحی
تارنمای نیویورک تایمز
برگردان و کوتاه سازی علی اصغر شهدی
[email protected]
به نظر می رسد ایران و ایالات متحده توافقی غیررسمی را رعایت می کنند که بر اساس آن ایران برنامه هسته ای خود را محدود میکند.
به گفته مقامات و تحلیلگران، اعلام توافق مبادله زندانیان بین ایالات متحده و ایران می تواند چشم انداز همکاری های دیپلماتیک و از جمله هدف دیرینه دولت بایدن برای برنامه هسته ای ایران را افزایش دهد.
در حالی که چندین نقطه عطف و خصومت های عمیق بین واشنگتن و تهران وجود دارد، موفقیت توافق نامه مبادله زندانی که به سختی بدست آمده، توانسته است یک مشکل جدی بین دو کشور را برطرف کند.
بر اساس توافقی که روز پنجشنبه اعلام شد، ایران در ازای آزادی پنج ایرانی زندانی در ایالات متحده و همچنین آزادسازی حدود 6 میلیارد دلار از دارایی های ایران البته با نظارت دقیق و برای مصارف بشردوستانه، پنج ایرانی آمریکایی را از بازداشت آزاد می کند.
هنری روم، کارشناس ارشد موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک، گفت: «توافق زندانیان گامی کلیدی به جلو برای تلاش‌های واشنگتن و تهران برای کاهش تنش‌ها است، چرا که آنها به دنبال بازگشت به مذاکرات رسمی هسته‌ای تا اواخر سال جاری هستند».
دو مقام ارشد دفاعی اسرائیل گفتند که توافق مربوط به زندانیان و وجوه مسدود شده بخشی از تفاهمات گسترده تر است که در عمان حاصل شده است. این تفاهمات به گفته مسئولان در حال حاضر در صحنه اجرا می شود. یک مقام ارشد نظامی آمریکا گفت که فعالیت شبه نظامیان مورد حمایت ایران در سوریه و عراق علیه نیروهای آمریکایی در این کشور در هفته های اخیر کاهش یافته است. یکی از مقامات اسرائیلی افزود: در حالی که ایران از زمان تهاجم سال گذشته روسیه به اوکراین به این کشور کمک های نظامی از جمله پهپادهای قدرتمند را ارسال کرده است، به نظر می رسد ایران به خواست های بیشتر مسکو جواب منفی داده است.آقای رم گفت که دولت بایدن احتمالا امیدوار است که مذاکرات رسمی هسته ای سازماندهی شده توسط اتحادیه اروپا در اواخر سال جاری از سر گرفته شود. مذاکرات با هدف بازگرداندن توافق هسته‌ای 2015 ایران که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در سال 1397 ( 2018) از آن خارج شد، تابستان گذشته در بحبوحه آنچه مقامات آمریکایی خواسته‌های غیر قابل قبول ایران خواندند، شکست خورد.اما آقای رم افزود که با توجه به نوسانات سیاسی، بعید است که دولت بایدن خواهان توافق هسته ای جدید پیش از انتخابات 1403 ( 2024) باشد. با توجه به بازگشت احتمالی آقای ترامپ به کاخ سفید، ممکن است ایران نیز همین احساس را داشته باشد. یکی از دلایل کلیدی شکست مذاکرات برای بازگرداندن توافق هسته‌ای در سال گذشته، اصرار تهران بر تضمین‌هایی بود که رئیس‌جمهور آینده، شاید خود آقای ترامپ باید بدهد - که دولت بایدن نمی‌توانست قول بدهد.رسانه های خبری ایران این توافق را به عنوان یک پیروزی برای دولت رئیسی معرفی و آن را «دیپلماسی شرافتمندانه» خواند. اما تحلیلگران ایرانی می گویند که ایجاد حسن نیت مبادله زندانیان برای دستیابی به توافقات گسترده تر در مورد برنامه های هسته ای و نظامی ایران همچنان چالش برانگیز است.جناح اصولگرا با دادن امتیازات بیشتر به ایالات متحده فراتر از چارچوب موجود توافق هسته ای 2015 مخالف است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب گفته است که برنامه‌های موشکی و پهپادی ایران یک امر دفاعی و غیرقابل مذاکره است.
آقای بایدن به امید مذاکره برای احیای سریع توافق هسته ای روی کار آمد و مقامات آمریکایی و اروپایی بیش از یک سال را صرف مذاکره با تهران قبل از شکست مذاکرات در تابستان گذشته کردند. ایالات متحده مدعی است که ایران از نیروهای نیابتی خود در منطقه حمایت مالی کرده است. بر اساس اعلامیه وزارت دفاع در 16 مرداد ( 7 آگوست)، این امر باعث شد که هزاران ملوان و تفنگداران دریایی آمریکایی «برای بازداشتن ایران از توقیف کشتی های تجاری» در منطقه مستقر شوند.اما برخی از تحلیلگران نسبت به افزایش انتظارات از دیپلماسی آینده هشدار دادند و گفتند که معامله زندانیان احتمالاً نشانه ای از گشایش روابط دیپلماتیک بزرگتر نیست.بلینکن به خبرنگاران گفت: «ما به اجرای همه تحریم‌های خود ادامه و به عقب راندن قاطعانه علیه فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه و فراتر از آن ادامه خواهیم داد» . "هیچ یک از این تلاش ها از آن بی بهره نیست. اینها مسیرهای کاملاً مجزا هستند.» ما بر بازگرداندن مردم خود به کشور متمرکز شده‌ایم، اما به اقدامات قدرتمند علیه سایر فعالیت‌های ایران که ما و بسیاری از کشورهای دیگر عمیقاً به آن اعتراض داریم، ادامه می‌دهیم.»