سیدا کاران
27 ژوئیه 2023
تارنمای کریدل
برگردان و کوتاه سازی علی اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com
برای رهبر آفتاب پرست ترکیه که عجله دارد تا رهبران کشورهای غربی و خلیج فارس را از خود خشنود سازد به این امید که سرعت سقوط لیر را کاهش دهد و در عین حال سعی کند روابط خود با کرملین را از بین نبرد غیرممکن است. اردوغان که به غیرقابل پیش بینی بودن در سیاست خارجی و داخلی شهرت دارد.او دو سال پیش با بحران اقتصادی مواجه شد زمانی که رویکرد بحث برانگیز او با نرخ بهره پایین منجر به کاهش شدید ارزش لیر ترکیه شد. علیرغم هشدار منتقدان درباره خطرات این استراتژی، اردوغان محکم ایستاد و بر تخصص خود به عنوان یک « اقتصاددان » تاکید کرد. با این حال، تورم غیررسمی به حدود 108 درصد افزایش یافت.
بازگشت به سیاست منطقی
قبل از زلزله ویرانگر 17 بهمن ( 6 فوریه ) این کشور، بدهی خارجی نگران کننده ترکیه، کنترل مصنوعی نرخ ارز، و سیاست های انتخاباتی بیهوده نگرانی ایجاد کرده بود. اما پس از پیروزی در انتخابات، اردوغان با انتصاب مهمت شیمشک ، که به دلیل روابط نزدیکش با پایتخت غرب و خلیج فارس شناخته می شود، به سمت ریاست وزارت خزانه داری و دارایی منصوب کرد. این نشان دهنده یک تغییر قابل توجه به "سیاست های منطقی" بود. امروز مشکل اولیه مردم ترکیه تورم بالاست. ارقام رسمی تورم ماهانه 4 درصدی و 38.2 درصدی را در ماه خرداد (ژوئن) ذکر کردند، اما اقتصاددانان مستقل معتقدند که نرخ واقعی ممکن است تا 108 درصد برسد . با افزایش فشارهای اقتصادی، اردوغان افزایش حقوق بازنشستگان و طبقات کارگر را اعمال کرد، اما تاثیر آن با افزایش مجدد قیمت‌ها کاهش یافت. کارشناسان هشدار می‌دهند که افزایش‌های قابل توجه‌تری در حال رخ دادن است و نگرانی‌های مربوط به تورم شدید را تشدید می‌کند، به ویژه پس از انتخابات محلی آتی که برای فروردین 1403 (مارس 2024 ) در نظر گرفته شده است. با ادامه افزایش هزینه های زندگی، ترکیه شاهد نابرابری های قابل توجهی است: برندهای خودروهای مقرون به صرفه در دو سال گذشته بین 276 تا 440 درصد افزایش یافته اند، در حالی که پیمانکاران ثروتمند از بدهی های مالیاتی و وام فرار می کنند. رانندگان تاکسی در حال تعطیل شدن هستند، و اعتصابات در مقیاس کوچک توسط کارگران سازماندهی می شود، که نشان دهنده فشارهای اقتصادی فزاینده ای است که در سراسر کشور احساس می شود. حتی در درون پایگاه حمایت اردوغان، مخالفت ها در حال افزایش است. چهره‌های برجسته‌ای که زمانی وعده وفاداری تزلزل‌ناپذیر را می‌دادند، اکنون در اعتراض به افزایش هزینه‌های زندگی به خیابان‌ها آمده‌اند .
بهبود روابط با ناتو
اردوغان که تلاش می‌کرد بی‌طرفی آنکارا را در بحران اوکراین حفظ کند، از فروش تسلیحات به کی‌یف غافل نشد و در عین حال از قرارداد کریدور غلات با مسکو بهره‌مند شد. در 16 تیر ( 7 ژوئیه ) سه روز قبل از نشست ناتو، اردوغان در یک نشست دو ساعت و نیم میزبان ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور این کشور بود. رئیس‌جمهور ترکیه در کنفرانس مطبوعاتی مشترک خود گفت : «اوکراین سزاوار عضویت در ناتو است» و به همین دلیل مورد قدردانی زلنسکی قرار گرفت. قراردادی با کیف برای تولید پهپادهای معروف بایراکتار Bayraktar ترکیه در اوکراین امضا شد. و بر خلاف توافق سال گذشته با روسیه، فرماندهان گردان نئونازی آزوف که در اردیبهشت 1401 ( مه 2022 )در مارویپل دستگیر شده بودند، آزاد شدند و اجازه یافتند با زلنسکی بازگردند . سپس، در 19 تیر 10 ژوئیه، در نشست سران ناتو در ویلنیوس، اردوغان پس از ماه‌ها مخالفت شدید با سوئد، وتوی خود را در مورد عضویت این کور در ناتو لغو کرد. از نقطه نظر مسکو، پر واضح است که لفاظی در مورد "عضویت اوکراین" در ناتو و اعزام اعضای آزوف باعث ناراحتی روسیه شده است. بلافاصله پس از آن، توافقنامه غلات ترکیه با مسکو در 27 تیرماه ( 18 ژوئیه) برخلاف میل اردوغان و بر خلاف تلاش ترکیه برای حفظ آن، فسخ شد. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، هنگام اعلام پایان توافق، حتی نام اردوغان را نیز ذکر نکرد. به مدت 15 روز، اردوغان همچنان اصرار دارد که علیرغم دریافت پاسخی از کرملین از طریق تلفن با پوتین صحبت کند و در امرداد ماه(اوت) میزبان او باشد. اردوغان اکنون با قبض میلیاردها دلاری گاز طبیعی روبرو است که مسکو آن را قبل از انتخابات به تعویق انداخت. به همین دلیل است که سرنوشت شرکت دولتی انرژی در صندوق سرمایه دولتی ترکیه، مایه نگرانی است.
آیدین سزر، تحلیلگر سیاسی، کارشناس روسیه، به "بی اعتمادی" اردوغان در مسکو اشاره می کند، اما معتقد است که وضعیت با "انتظار تفاهم" آنکارا متعادل خواهد شد.
گرایش به سمت غرب
آنچه در صحنه ژئوپلیتیک جدید است، تایید مجدد موضع ثابت آنکارا در بلوک آتلانتیک، پس از سال ها معاشقه با دشمنان اوراسیائی واشنگتن است. اردوغان در دیدار خود با جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا بر موضوع «حمایت تزلزل‌ناپذیر آمریکا از عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا» تاکید کرد. حتی بائربوک، وزیر خارجه آلمان، اهمیت ترکیه را به عنوان یک «بازیگر استراتژیک جهانی»، علیرغم حذف آن از ملاحظات عضویت در اتحادیه اروپا، تصدیق کرد . دیدار بایدن و اردوغان به رقابت وعده ها تبدیل شد. در نتیجه خرید اس-400 از روسیه توسط ترکیه، آنکارا در سال 1398 (2019) از برنامه تولید اف-35 غربی خارج شد و باعث شکست و خسارات مالی در صنعت دفاعی ترکیه شد.