هادی حق شناس، اقتصاددان
کسری بودجه صفر باعث خوشحالی است! وقتی کسری بودجه صفر است مهمترین منفعت، این است که دیگر شاهد افزایش رشد نقدینگی و تورم نخواهیم بود! اگر کسری بودجه صفر است دیگر شاهد استقراض از بانک ها، شرکت ها و بانک مرکزی نخواهیم بود!
در سال جاری اجرای رتبه بندی معلمان و افزایش حقوق کارکنان بعد از حذف ارز 4200 تومانی، اگر چه اعلام شد از محل جابجایی برخی از ارقام داخل قانون بودجه محقق شده، اما مطلع هستیم که تخصیص بودجه عمرانی در 7 ال 8 ماه گذشته در پایین ترین رقم ممکن بود. گفته شده با اجازه ای که گرفته شده از صندوق توسعه ملی برای بودجه عمرانی پول برداشته اند و اخبار همه این اتفاقات کمابیش شنیده می شود. وقتی با وجود همه این مسائل دولت اعلام می کند که کسری بودجه اش صفر است و دولت نیز همین مطلب را تکرار می کند، باید خوشحال باشیم و آنچه را که می شنویم به فال نیک بگیریم! نکته این است که اگر کسری بودجه دولت صفر شده، چرا شاهد افزایش رشد نقدینگی 34% در 12 ماهه گذشته هستیم؟! بخشی از این رشد جبران استقراض دولت است. این استقراض شاید به طور مستقیم از بانک مرکزی نباشد ولی در نهایت از بانک ها و از مسیر اضافه برداشت بانک ها از بانک مرکزی است. رشد نقدینگی 34% و خبر کسری بودجه صفر باهم تناسبی ندارند! اگر دولت توانسته مصارف و منابع خود را در سمت هزینه ها به سرانجام روشنی برساند و کسری بودجه شده، حتما باید در کاهش مهمترین متغییر اقتصاد یعنی نرخ تورم تاثیر گذار باشد. ما بی صبرانه منتظریم تا ببینیم در پایان سال چه رخ می دهد و نرخ تورم و قیمت کالاها چه خواهند بود. یکی از مشکلات کشور این است که آمار های پولی و مالی و لایه های اماری به سلیقه ورق و تفسیر می شود. هر کسی نیمه ای را که به نفع اش است برجسته می کند. جای شکر دارد که مصارف دولت مشخص است و هزینه جاری مشخص است و هزینه های عمرانی هم مشخص است. از طرفی این ارقام هر سال نسبت به سال گذشته سیر صعودی دارد. در سمت دیگر نیز منابع دولت قرار دارد که مالیات و فروش نفت و فروش اوراق و فروش شرکت های دولتی است. مساله آنچنان پیچیده و مبهم نیست که نتوان از پس محاسبه برامد و بگوییم نمی توان ادعا ها را اثبات کرد.ردر صورت پافشاری دولت بر این ادعا باید هیاتی مستقل مساله را بررسی کند. یکی از عوامل مهم تورم در اقتصاد ایران سیاست های مالی است. بودجه نماد سیاست های مالی است. اگر بودجه متوازن باشد از سمت سیاست های مالی شاهد تورم نخواهیم بود. شاید ارقام به لحاظ شکلی در بودجه کسری نشان ندهند ولی واقعیت این است که بودجه ها همه کسری داشته و دارند و زیرا عوارض ان را در شاخص تورم می بینیم. ادعای صفر بودن کسری بودجه دولت به این می ماند که شخصی سر پا باشد و بگوید هیچ عفونتی در بدن ندارم ولی دماسنج تب بالای او را نشان بدهد. ان تب واقعی است و نشان دهنده عفونت در بدن فرد است. اگر چه کسی نتواند نشان اش بدهد. عوارض عفونت تب است. وقتی اقتصادی با تورم مواجه است یکی از عوارض کسری بودجه آشکار و پنهان دولت ها است. شاید بتوان این تب را انکار کرد یا آن را پنهان نگه داشت ولی عفونت سر جایش باقی است.