فائزه صدر-گروه سیاسی[email protected]
چرا غرب سیاست فشار بر روسیه را دنبال می‌کند؟
موضوع تنها فشار بر روسیه نیست، امروز معادلات جهانی به سمتی پیش می‌رود تا جهان را در وضعیت جدید قرار دهد. اتحادی که بین چین و روسیه در شرق شکل‌گرفته و هند و برخی کشورها در حال پیوستن به آن هستند معادلات جدیدی ایجاد کرده که اقتصاد دنیا را که در انحصار امریکا و اروپا بود با چالشی جدی روبه‌رو می‌کند. این مسئله نقش آمریکا را در سیاست جهانی با چالش جدی مواجه خواهد کرد. ضعف اقتصاد امریکا و بحران‌های مالی بین‌المللی به جایگاه این ابرقدرت صدمه زده و می‌زند. مسائل اتحادیه اروپا هم وحدت ۷۰ ساله غرب را با چالش روبرو کرده است. به همین دلیل باید تصمیمات غرب در قبال چین و روسیه را در چهارچوب تصمیماتی کلان تحلیل کرد. باید دانست که شاخص‌های سیاسی و اقتصادی در جهان در حال تغییر است؛ بنابراین غرب مجبور است برای حفظ قدرت خود دست به مانورهایی مثل لشگر کشی به اوکراین، اشغال شبه‌جزیره کریمه در سال (2014) و به رسمیت شناختن دو جمهوری خودمختار «دونتسک» و «لوهانسک» در شرق اوکراین بزند. کشورهایی مانند ایران هم که با غرب چالش دارند هدف غرب قرار می‌گیرند. غرب همواره در این راستا برنامه داشته و دارد. غرب در مسائلی مثل اوکراین، افغانستان و ایران اهدافی کلان را پیگیری کرده و می‌کند و قصدش این است که با رهبری جهان تنش‌هایی تازه یا فعال کردن چالش‌های قدیمی، امنیت سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی کشورها همچنان درگرو رهبری بلوک غرب باقی بماند. این فرآیند برای روسیه و چین غیرقابل‌تحمل شده است.
آیا تنش‌ها در مورد بحران روسیه و اوکراین بااراده غرب به جنگی فراگیر خواهد انجامید یا خیر؟
خیر من فکر نمی‌کنم، مگر اینکه حادثه‌ای جنگ را شعله‌ور کند. نباید تنها از بعد امنیتی به قضیه نگاه کنیم. اقتصاد سیاسی یک تصویر دیگر از واقعیت‌ها به ما نشان می‌دهد که بر آن اساس می‌توان پیش‌بینی دقیق‌تری داشت. اگر از بعد امنیتی به موضوع نگاه کنیم، امکان وقوع جنگ بالا است، اما اگر از بعد اقتصادی به موضوع سیاسی نگاه شود احتمال جنگ کاهش پیدا می‌کند. علت این است که فاکتورهای اقتصادی در کنار فاکتور امنیتی و نظامی قرار گرفته‌اند و یکدیگر را هم‌پوشانی می‌کنند که خطرناک است. اگر تنش به درگیری نظامی منجر شود دامنه آن فقط به اوکراین محدود نمی‌شود و آن جنگ اروپا را در بر خواهد گرفت. خطر آن است که کشورهایی که با چین، روسیه یا اروپا متحد هستند به شکل غیرمستقیم درگیر این جنگ شوند؛ بنابراین درگیری نظامی در اوکراین شکل جهانی پیدا خواهد کرد و دامنه آن گسترش پیدا می‌کند.
آیا این تنش یا درگیری نظامی می‌تواند تأثیری بر پرونده هسته‌ای ایران و مذاکرات وین داشته باشد؟
دو طرف اصلی درگیر در این تنش یعنی روسیه و غرب در وین پشت میز مذاکرات نشسته‌اند، ازاین‌رو مناقشه اوکراین نمی‌تواند بر گفتگوها برای احیای بی‌تأثیر باشد. البته اگر درگیری نظامی به وجود آید ایران از جنگ اوکراین متأثر خواهد شد. به‌ویژه روسیه مناقشه اوکراین را در مواضع مذاکرات وین دخالت خواهد داد و با کارت ایران با غرب بازی خواهد کرد. روسیه نشان داده در هر شرایطی تنها به دنبال منافع خود عمل می‌کند. روس‌ها همیشه منافع ملی خود را مهم‌تر از هر چیزی می‌دانند و هم‌زمانی گفتگوهای برجام و بحران اوکراین فرصتی برای این کشور فراهم کرده تا با کارت ایران با غرب بازی کند.