ستاره صبح - فائزه صدر: هر سال در چنین روزهایی که بحث و گفت و گو درباره لایحه بودجه داغ است، از نهادهایی صحبت می‌شود که بدون برآیند قابل قبولی از دولت بودجه می‌گیرند، عملکرد شفافی ندارند و پاسخگو نیستند. با توجه به اینکه رییس جمهور چندی پیش در اظهاراتی، با صراحت به این مؤسسات و نهادها تاخت، انتظار می‌رود در شرایطی که کشور درگیر مشکلات اقتصادی است سهم بودجه خواران ناکارآمد به صاحبان واقعی حق، یعنی مردم اختصاص پیدا کند. ستاره صبح در گفت و گو با حسین کنعانی مقدم، کارشناس و تحلیلگر سیاسی به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
حسین کنعانی مقدم ضمن انتقاد از روند بودجه ریزی که زیر سایه سهم خواهی اشخاص و گروه‌ها انجام می‌گیرد، گفت: بیماری مزمن نظام بودجه‌ای کشور این است که اشخاص و گروه‌ها با نفوذ، لابی و چانه زنی در مجلس ردیف بودجه می‌گیرند. متاسفانه به جای اصلاح این اشکال، هر سال ردیف‌ها افزایش پیدا می‌کنند و بار سنگینی بر بودجه تحمیل می‌شود.
وی در این رابطه اضافه کرد: هم رهبر و هم رییس جمهور در این خصوص متذکر شده‌اند. رهبری تاکید داشت که نظام بودجه بندی باید براساس عملکردها و نیازها تدوین شود ولی متاسفانه بودجه کشور وارث ردیف‌هایی است که حتی گاهی درخصوص سیاست‌ها، مأموریت‌ها و فعالیت‌های این سازمان‌ها و نهادها شبهاتی وجود دارد.
این کارشناس مسائل داخلی با اشاره به لزوم اصلاح مسیر تدوین و تصویب لایحه بودجه، اظهار داشت: هر سال تورم بالا می‌رود و هزینه‌ها افزایش پیدا می‌کند، این نهادها و مؤسسات مبالغ بیشتری مطالبه می‌کنند. امسال بهترین زمان برای تعیین تکلیف این ردیف‌های بودجه است. باید یک بار برای همیشه به طور شفاف وصریح به این موضوع رسیدگی شود و بودجه کشور اولویت بندی شود چرا که مسائل معیشتی و زیرساختی از جمله حوزه آب، برق و گاز به حمایت دولت نیاز دارند.
وی گفت: حتی در مورد مجموعه‌های وزارتی نیز بودجه باید براساس عملکرد اختصاص پیدا کند. اگر وزارتخانه‌ای نتوانسته بودجه‌اش را براساس برنامه‌های کلان صرف کند، باید در بودجه ریزی مورد توجه قرار بگیرد و براساس کارنامه‌ای که ارائه می‌کند به وی بودجه تعلق بگیرد نه اینکه تخصیص تنها با لحاظ کردن مساله تورم افزایش پیدا کند.
کنعانی مقدم افزود: گروگان گرفتن بودجه دولت حتی توسط وزارتخانه‌ها و بعد هزینه کرد با تعجیل در پایان سال و هدر رفت منابع مالی چشم بست. دولت و مجلس باید قیچی عدالت را به دست بگیرند و بسیاری از ردیف‌های بودجه را قطع یا پیرایش کنند. این کارشناس سیاسی با انتقاد از ساختار تنظیم بودجه گفت: بودجه براساس درآمد و هزینه دولت بسته می‌شود که کاری اشتباه است. بودجه باید ملی باشد نه دولتی. در بودجه ملی درآمدهای کلان کشور دیده می‌شود و برآن اساس برنامه ریزی خواهد شد. وی در ادامه خاطرنشان ساخت: 60 درصد بودجه کشور پنهان است که در داخل ردیف‌های درآمدی دولتی قرار نمی‌گیرد. سازمان‌ها، نهادها و بنیادهای بسیاری داریم که با انواع و اقسام درآمد دیده نمی‌شوند. بخش عمده‌ای از هزینه‌های کشور مخفی است و در ردیف‌های بودجه مجلس دیده نمی‌شود. این‌ها جزو آفت‌ها است.
این تحلیلگر سیاسی ضمن اشاره به شرایط تحریمی کشور، گفت: برخی وزارتخانه‌ها درآمدهای دولت را در سیاه چاله‌های اقتصادی گروگان گرفته‌اند. مثل وزارت نفت که بخشی از درآمدهای نفتی را هزینه می‌کند و این موارد اثری منفی در درآمد کشور دارد. گاهی در این مجموعه ها منابع جذب می‌شود ولی بازدهی وجود ندارد. ما در بودجه عمرانی نیز شاهد سیاه چاله‌ها هستیم. مسائل و مشکلات ارزی این مشکلات را تشدید کرده است.
وی در ادامه اضافه کرد: مشکل آنجاست که باید احزاب براساس مطالبات مردم دولت تشکیل بدهند، ولی به جای آن دولت‌ها احزاب ساز شده‌اند. هر دولتی سعی می‌کند از رانت سیاسی و اقتصادی احزاب وابسته به خود استفاده کنند و از این رو شاهد اصلاحات اقتصادی و ساختاری جدی نیستیم.
حسین کنعانی مقدم در پایان گفت و گو تاکید داشت: اگر اصلاح ساختاری در بودجه شکل نگیرد و منابع براساس اولویت هزینه نشود، به رفاه اجتماعی نخواهیم رسید. باید توجه داشت که عملکرد ماامروز چقدر با هدف برنامه هفتم توسعه که ایجاد رفاه عمومی بود فاصله دارد؟! با توجه به کاهش تولید، کاهش درآمدها، کاهش ارزش پول ملی و کاهش ذخایر ارزی باید بازنگری جدی در بودجه انجام شود و اولویت بندی گردد تا این منابع اندک به طور صحیح مورد استفاده قرار بگیرد.