مصطفی فدائی فرد، مدیر سابق طرح جامع آب کشور در ارزیابی بحران آب کشور گفت: بحران آب در ایران یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی است که در سال‌های اخیر تمام جوانب زندگی و صنعت و کشاورزی را تحت تأثیر قرار داده است. دلایل زیادی برای رخ دادن این بحران وجود دارد که برخی به شرایط آب و هوایی و اقلیمی مرتبط بوده و بخش بزرگ‌تر، به دلیل سوء مدیریت در این حوزه است. آثار و تبعات مخرب بحران آب که منجر به قطع آب و برق صنایع و کشاورزی شده است در طی همین زمان به‌طور کامل دیده نخواهد شد و خسارات جبران‌ناپذیر آن، طی ماه‌ها و سال‌های آینده خودنمایی خواهد شد.
سدهای تهران در پایین‌ترین وضعیت
یک قرن اخیر
وی اظهار داشت: اکنون ذخایر موجود در سدهای تأمین‌کننده آب تهران در پایین‌ترین وضعیت خود در یک قرن اخیر قرار دارد. حجم زیادی از آب موجود در کشور در بخش کشاورزی صرف می‌شود در حالیکه طبق قانون سند ملی امنیت غذایی که در سال ۱۴۰۲ تصویب و ابلاغ شد، باید تا افق ۱۴۱۱ حدود ۳۰ میلیارد مترمکعب مصرف آب در بخش کشاورزی کاهش یابد و باگذشت بیش از ۲ سال از تصویب آن، هیچ اقدامی در این زمینه انجام بپذیرفته است.
هدر رفت ۳۰ درصد آب شرب تهران
این پژوهشگر حوزه آب ادامه داد: ، مطابق آماری منتشرشده، حدود ۳۰ درصد از منابع آب شرب تهران هدر می‌رود و به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد، یعنی با سیستم لوله‌های فرسوده‌ای در تهران روبرو هستیم.
وی بابیان اینکه جداسازی آب شرب و بهداشت در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته حتی کشورهایی که با مشکل کمبود آب مواجه نیستند، اجراشده است، گفت: در کشور ما بخش قابل‌توجهی از آب کشور در تأمین برق هدر می‌رود، این نوع تولید برق بسیار آب‌بر است، درحالی‌که ایران کشوری است که می‌توانست از طریق انرژی خورشیدی و بادی به‌اندازه نیاز و حتی بیشتر از آن، برق تولید و حتی صادر کند.
نرخ فرونشست از ۳۰ سانتی‌متر گذشت
این کارشناس حوزه آب گفت: بر اساس آمارهای رسمی، حدود ۹۰ درصد منابع آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، آن‌هم با بازدهی پایین و الگوهای آبیاری سنتی. از سوی دیگر، حدود ۳۰۰ دشت ایران ممنوعه یا بحرانی اعلام‌شده‌اند و نرخ فرونشست در برخی از آن‌ها از ۳۰ سانتی‌متر در سال نیز فراتر رفته است؛ پدیده‌ای که حتی سازمان ملل آن را غیرقابل‌بازگشت توصیف کرده است. در چنین شرایطی و با توجه به پیامدهای ادامه روند فعلی، بازنگری اساسی در تفکر و ساختار مدیریت آب کشور که آن‌هم تابعی از سیاست‌های کلان حاکمیتی است، اجتناب‌ناپذیر است.
کشور درگیر سوء مدیریت
وی افزود: وقتی منابع ورودی به آبخوان‌های آبرفتی کاهش پیدا می‌کند، این آبخوان‌ها به‌تدریج متراکم شده و زمین دچار فرونشست می‌شود، کارشناسان حدود دو دهه است که نسبت به این موضوع هشدار جدی می‌دهند و اکنون، بعد از گذشت ۲۰ سال، تقریباً تمامی کشور درگیر این پدیده سوء مدیریت‌شده و به‌زودی دیگر مجالی برای مدیریت یا کنترل بهره‌برداری آن باقی نمانده است.
۷۰ درصد آب فاضلاب می‌شود
این تحلیلگر حوزه آب گفت: در حال حاضر، کشور حدود ۱۰ میلیارد مترمکعب نیاز آب شرب دارد که بیش از ۷۰ درصد آن به فاضلاب تبدیل می‌شود. اگر یک سیستم بازیافت با کارایی ۹۰ درصدی ایجاد شود، می‌توان حدود ۶ میلیارد مترمکعب از این آب را تصفیه و دوباره برای صنعت و کشاورزی استفاده کرد. این اتفاق تنها با درایت و سرمایه ممکن است.
۶۰ درصد آب کشاورزی هدر می‌رود
فدائی فرد در ادامه به مصرف آب کشاورزی اشاره و اظهار داشت: کشاورزی از حدود ۹۰ درصد آب تجدید پذیر استفاده می‌کند اما حدود ۶۰ درصد آن به دلیل دستگاه‌های آبیاری نشتی، روش‌های کاربردی ناکارآمد و همچنین کشت محصولات آب‌بر، هدر می‌رود. این استفاده بی‌رویه از آب باعث خشک شدن رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی شده است. حدود ۷۵ درصد شهرک‌های صنعتی کشور سیستم تصفیه فاضلاب صنعتی نداشته که این می‌تواند ازنظر ورود آلودگی‌های خطرناک، تهدیدی جدی از سوی بخش صنعت برای منابع آب کشور تلقی شود .
برگرفته از ایلنا