کیومرث اشتریان-استاد دانشگاه
مسئله اصلی مذاکره نیست، بلکه شروط تفاهم است. وزارت خارجه وظیفه دیپلماتیک خود را انجام بدهد؛ «وظیفه انقلابی» کار وزارت خارجه نیست. مذاکره‌نکردن نباید به معنای پایان دیپلماسی هسته‌ای باشد. ایران می‌تواند اعلام کند که راه تعامل کارشناسی و با دو موضوع کلی، اما شفاف، نزد سازمانهای بین‌المللی مربوطه باز است: 1- تعهد ایران به سازمانهای بین‌المللی برای عدم توسعه سلاح هسته‌ای 2- برداشتن تحریم‌ها (تحریم‌هایی که با دستور مستقیم رؤسای جمهور آمریکا وضع شده و تعلیق تحریم‌های کنگره به وسیله رئیس‌جمهور) ۳. مکانیسم بازگشت به پیش از توافق در صورت نقض هر یک از موارد بالا. مهم این است که هرگونه تعهد جدید ایران باید مشروط به بند دوم باشد. این می‌تواند دست ترامپ را در بازی رسانه‌ای که خود شروع کرده است، ببندد. کارشناسان با دستور کار روشن، سریع‌تر می‌توانند به نتیجه برسند. آنگاه است که اگر ترامپ یادداشت اجرائی خود را تبدیل به دستور اجرائی کند یا اینکه بخواهد محدودیت‌های موشکی بر ایران وضع کند، به دست خود تیر خلاص را به ژست مذاکره‌ای خویش شلیک کرده و آنگاه است که جمهوری اسلامی نشان داده است برای رهایی مردم ایران از تحریم‌های غیرانسانی آمریکا تلاش خود را کرده است. مسئله اصلی مذاکره نیست، بلکه شروط تفاهم است. وزارت خارجه وظیفه دیپلماتیک خود را انجام بدهد؛ «وظیفه انقلابی» کار وزارت خارجه نیست. مسئله اصلی این است که ایران و آمریکا باید درخواست‌ها و شروط شفافی برای پایان‌دادن به چالش هسته‌ای داشته باشند. ژست‌های ترامپ یا انکار ایران، موضوعی فرعی است. جان کلام این است: برای تصمیم‌گیری در این‌گونه چالش‌ها، ابتدا باید بر این تمرکز کرد که خودِ ما چه می‌خواهیم و بر این اساس برنامه‌ای عملیاتی (حقوقی، دیپلماتیک و رسانه‌ای) برای مواجهه تدوین کنیم. در موضوع مذاکره نیز همین منطق حکمفرماست. افزودن واسطه‌هایی همچون روسیه یا چین یا اروپا به درون مذاکرات چندجانبه که خود منافع دارند، اشتباه است و دانش تصمیم‌گیری نشان داده است به دلیل منافع تودرتویی که ایجاد می‌کند، به نتیجه‌ای نمی‌رسد و بلکه به ضرر ما تمام می‌شود. مکانیسم ماشه از همین جنس است. بارها گفته‌ایم که سایه سیاه تحریم‌ها در یک افق میان‌مدت بر کشور دوام خواهد داشت. راه اصلی، اقتصاد مقاومتی است، منتها با مشارکت عمومی و رشد سرمایه‌داری ملی و غیر‌رانتی. راه اصلی استفاده از همه نیروهای ملی در مدیریت کشور است، نه اینکه با ترفندهای گوناگون شبه‌قانونی حتی دولت پزشکیان هم مجبور به استفاده از حلقه‌های خاص در مدیریت کشور شود. اینها مسئولیت‌هایی است که متوجه همه ارکان حاکمیت است و نمی‌توان مسئولیت آن را صرفا متوجه قوه مجریه دانست؛ همه حاکمیت مسئول است. بارها گفته‌ایم که سایه سیاه تحریم‌ها در یک افق میان‌مدت بر کشور دوام خواهد داشت. راه اصلی، اقتصاد مقاومتی است، منتها با مشارکت عمومی و رشد سرمایه‌داری ملی و غیر‌رانتی. راه اصلی استفاده از همه نیروهای ملی در مدیریت کشور است، نه اینکه با ترفندهای گوناگون شبه‌قانونی حتی دولت پزشکیان هم مجبور به استفاده از حلقه‌های خاص در مدیریت کشور شود. اینها مسئولیت‌هایی است که متوجه همه ارکان حاکمیت است و نمی‌توان مسئولیت آن را صرفا متوجه قوه مجریه دانست؛ همه حاکمیت مسئول است. در موضوع مذاکره نیز همین منطق حکمفرماست. افزودن واسطه‌هایی همچون روسیه یا چین یا اروپا به درون مذاکرات چندجانبه که خود منافع دارند، اشتباه است و دانش تصمیم‌گیری نشان داده است به دلیل منافع تودرتویی که ایجاد می‌کند، به نتیجه‌ای نمی‌رسد و بلکه به ضرر ما تمام می‌شود. مکانیسم ماشه از همین جنس است.
برگرفته از : دیپلماسی ایرانی