هوشمند سفیدی- کارشناس علوم اجتماعی و ارتباطات
فنّاوری یک فرصت است. ما نباید درراه رسیدن به فنّاوری محدودیت ایجاد کنیم لذا میتوان با نگاه مداراگرایانه نسبی سیاسی و اجتماعی در جهت رفع این مهم گام برداشت.
طبق آمار غیررسمی، ضرر اقتصادی فیلترینگ در ایران بیش از ۷۰۰ میلیون دلار تخمین زده میشود و حدود ۷۲ میلیون ایرانی تحت تأثیر فیلترینگ و محدودیتهای ناشی از آن هستند و این نشان میدهد که این قضیه چقدرمی تواند در ایجاد رضایت یا عدم رضایت مؤثر واقع شود.
نکته بعد اینکه ایران درزمینه شدت فیلترینگ اینترنت بعد از چین رتبه دوم را دارد که این برای فرهنگ غنی و مردمی که هوادار فناوریهای ارتباطی جدید هستند خیلی جالب نیست.
علاوه بر این دسترسی آزاد به اینترنت یک شاخص آزادی سیاسی اجتماعی تلقی میشود که متأسفانه ما در این زمینه ازلحاظ دسترسی بد به اینترنت در جهان در رتبه سوم قرار داریم که این نیز شایسته مردم فرهیخته ایران نیست. سال ۲۰۲۳ حدود ۱۴ بار ما شاهد قطعی و اختلال اینترنت در کشور بودهایم که ما را در ردیف اول قرار میدهد که این هم باعث تأسف است.
معنی مدیریت فضای مجازی این کارهایی که مدیران انجام میدهند نیست، مدیریت فضای مجازی یعنی اینکه ما باید آمادگی لازم برای مواجهه با این فنّاوری را داشته باشیم و تنها محدودیتی که میتوان آن را در بحث مدیریت فضای مجازی منطقی دید یکی محدودیتهای مقطعی کوتاهمدت در بعضی مواقع بنا بهضرورت است و دیگری محدودیتها برای برخی سنین و بعضی از موضوعات.
یادآوری این نکته ضروری است که این محدودیتها نیز نباید دائمی باشد چراکه افراد از مسیرهای دیگری به آن دسترسی پیدا خواهند کرد. لذا باید سعی کنیم آماده مواجهه با این واقعیت فنّاورانه باشیم و آن را نمیتوانیم برای همیشه در محدودیت قرار دهیم و یا در آن عدم دسترسی ایجاد کنیم.
قبلاً دیدهایم که وقتی محدودیت ایجاد کرده ایم و اینترنت را فیلتر کردیم فیلتر شکن ها برای دور زدن فیلتر وارد بازار شدند و این موجب آزار و اذیت مردم و دادن هزینه زیاد توسط شهروندان شد. فیلترینگ درنهایت موجب کاهش سرمایه اجتماعی و ضعف اعتماد مردم شده است. کشور هزینه زیادی در حوزه سیاسی اجتماعی دراینباره متحمل شده است. ازلحاظ هزینه و فایده کاری که ما داریم میکنیم زیر سال است، یعنی ما چقدر هزینه میدهیم و چه چیزی به دست میآوریم. ما نباید با یک انتخاب غیر عقلایی مردم را ناراضی کنیم و هزینههای هنگفتی بر اقتصاد و مردم تحمیل کنیم.
فیلترینگ لطمات زیادی در حوزه اقتصاد دیجیتال به کشور زده است و مردم ناگزیر هستند علیرغم اینکه بتوانند به یک فناوری دسترسی آسانی داشته باشند مجبور هستند برای رسیدن به فناوریهای جدید هزینه اضافی پرداخت کنند.