گروه اجتماعی: تحریم، جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل و ادامه حالت نه جنگ و نه صلح، بر قیمت دلار، طلا، سکه، خوراکی ها، آجیل، میوه و .... تأثیر گذاشته و قدرت خرید افراد را پایین آورده است. این فرایند سنت دیرینه یلدا را هدف قرار داده و ان را به چالش کشیده و سفره یلدا را که پیش از این رنگین بود کم رنگ کرده است.
یک خانواده برای برگزاری یک مهمانی 10 نفره باید حداقل 2 تا 3میلیون تومان هزینه یک کیلو آجیل کند. علاوه بر آن یک میلیون تومان هزینه میوه و 500 هزار تومان هزینه شیرینی میشود. هزینه یک شام مختصرهم بین 5 تا 10 میلیون تومان است. یعنی یک مهمانی 10 نفره حدود 20 میلیون تومان هزینه دارد. این گرانی در تاریخ یلدا سابقه نداشته است وقتی این چنین میشود شب یلدا بی رمق و از رونق میافتد و همین طور میتوان پیش بینی کرد نوروز هم کم رنگتر و بی رمقتر از یلدا خواهد شد.
نتیجه اینکه دو مراسمی که ایرانیها قرنها با آن شادی میکردند به سمت بی فروغ شدن پیش میرود و جای آن را غم و اندوه میگیرد. خسته نباشید.
در آستانه شب یلدا ۱۴۰۴، تهیه و چیدمان سفره این آیین کهن خانوادگی با فشار اقتصادی بیسابقهای روبهرو شده است. بررسیها نشان میدهد هزینه متوسط یک سفره نسبت به سال گذشته بیش از دو برابر افزایش یافته و این رشد قیمتی بهمراتب بیش از رشد دستمزدها و درآمدهاست.
تورم میوه و خشکبار، ۱۰۸ درصد
براساس دادههای رسمی مرکز آمار ایران، تورم نقطهبهنقطه قیمت مواد غذایی بیش از ۴۹ درصد و تورم سالانه این گروه بیش از ۴۰ درصد گزارش شده است. در بخش میوه و خشکبار، این رشد بیش از ۱۰۸ درصد بوده و نشان میدهد نه تنها سفرههای روزمره تحت تأثیر قرار گرفتهاند، بلکه شکل و ترکیب سنتی سفره شب یلدا نیز دستخوش تغییرات جدی شده است.
قیمت بالای آجیل
مهدی بختیاریزاده، مدیر سازمان میادین میوه و ترهبار شهرداری تهران، از تلاش برای تثبیت قیمت برخی اقلام پرمصرف شب یلدا خبر داد و اعلام کرد نرخگذاری رسمی برای آجیلهای پایه انجام شده است: آجیل شور حدود ۸۲۰ هزار تومان، آجیل شیرین با باسلوق ۶۶۶ هزار تومان و آجیل شیرین فاقد باسلوق ۷۵۲ هزار تومان. با این حال، در بازار واقعی خردهفروشی، اغلب قیمتها بالاتر است که ناشی از فشار تقاضا، هزینه حملونقل، کیفیت بالاتر و رقابت فروشگاههاست.
هزینه یلدا در سال قبل
این در حالی است که سال ۱۴۰۳ هر کیلوگرم آجیل چهار مغز درجه یک حدود ۷۳۵ هزار تومان، آجیل شیرین ۴۰۷ هزار تومان و آجیل شور ۴۲۲ هزار تومان عرضه میشد. قیمت میوههای شاخص شب یلدا مانند انار، هندوانه و خرمالو بهترتیب حدود ۳۷، ۱۴ و ۴۰ هزار تومان بود و هزینه تهیه سفره یک خانواده چهار نفره بدون شام بین ۱.۷ تا ۴ میلیون تومان برآورد میشد. این ارقام نشان میدهد حتی در سال گذشته نیز هزینه تهیه سفره یلدا برای خانوارهای با درآمد متوسط سنگین تلقی میشد، اما در سال ۱۴۰۴ فشار اقتصادی بهمراتب بیشتر شده است.
گرانی خشکبار
در سال ۱۴۰۴، قیمتها به شکل چشمگیری افزایش یافته است. پسته فندقی بین ۱,۱۰۰,۰۰۰ تا ۱,۳۰۰,۰۰۰ تومان، پسته احمدآقایی ۱,۲۰۰,۰۰۰ تا ۱,۵۰۰,۰۰۰ تومان و پسته اکبری تا ۲,۰۰۰,۰۰۰ تومان معامله میشود. مغز بادام هندی ۱,۴۰۰,۰۰۰ تا ۱,۸۰۰,۰۰۰ تومان و مغز بادام درختی ۱,۲۰۰,۰۰۰ تا ۱,۴۰۰,۰۰۰ تومان است. تخمه ژاپنی ۳۸۰,۰۰۰ تا ۴۵۰,۰۰۰ تومان، تخمه آفتابگردان ۲۷۰,۰۰۰ تا ۳۵۰,۰۰۰ تومان، برگ زردآلو ۴۰۰,۰۰۰ تا ۶۵۰,۰۰۰ تومان و کشمش سبز حدود ۳۸۰,۰۰۰ تا ۶۰۰,۰۰۰ تومان قیمتگذاری شدهاند.
اکنون خانوادهها آجیل گرانقیمت را کاهش داده، بستههای کوچکتر را انتخاب کرده و برخی اجزای سفره مانند شیرینیهای خاص و دسرهای تزئینی را حذف کردهاند تا تنها روی آجیلهای اصلی و میوههای ضروری تمرکز کنند. بستههای آماده شب یلدا، شامل آجیل، میوه خشک و شیرینی، بین ۱.۳ تا ۱.۸ میلیون تومان عرضه میشوند و حتی این گزینهها نیز نسبت به سال گذشته افزایش قابلتوجهی داشتهاند.
هزینه سفره یلدای یک خانوار
سفره شب یلدا تنها شامل آجیل و میوه نیست؛ شیرینیهای سنتی مانند سوهان، باسلوق، قطاب و گز نیز بخشی از این سفره محسوب میشوند و هر کدام میتواند ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان برای هر کیلوگرم هزینه داشته باشد. هزینه تهیه یک سفره کامل یلدا برای یک خانواده چهار نفره میتواند بهراحتی بیش از ۵ تا ۶ میلیون تومان برسد، فشار اقتصادی قابل توجهی که بخش زیادی از درآمد خانوارها را به خود اختصاص میدهد.