اگر قیمت انرژی و تجارت آزاد باشد، درآمد بالا می‌رود و حقوق‌ها نیر متناسب خواهد شد. کشورهای همسایه که اقتصاد و تجارت آزاد دارند نه‌تنها گوی رقابت را ربوده‌اند، بلکه توسعه‌یافته و سطح رفاه وزندگی اشان بالا رفته است. اما شرایطی در کشور ما ایجادشده که زمینه برای قاچاق و رانت فراهم‌شده که این فرایند ثروت ملی را تاراج می‌کند و به فقر، بیکاری، تورم، کاهش ارزس پول ملی، کاهش قدرت خرید و ... می‌انجامد.
قاچاق روزانه ۲۰ میلیون لیتر فرآورده نفتی
محمدصادق عظیمی فرد، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، در اولین همایش ملی پیشگیری و مقابله با قاچاق فرآورده‌های نفتی اظهار کرد: برآوردها نشان می‌دهد که حدود ۲۰ میلیون لیتر فرآورده نفتی روزانه قاچاق می‌شود؛ مسئله‌ای که حتی در سال‌های اخیر، کشور را به واردکننده فرآورده‌های نفتی تبدیل کرده است. این پدیده علاوه بر تبعات اقتصادی گسترده، مشکلات اجتماعی و امنیتی قابل‌توجهی نیز ایجاد کرده و در استان‌های مرزی به ترک تحصیل دانش‌آموزان و همچنین ایجاد بستر حمایتی برای برخی جریان‌های تروریستی منجر شده است.
وجود ۶۰۰ هزار کارت سوخت غیرمجاز
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با اشاره به اقدامات مشترک این شرکت و فرا جا در حوزه هوشمند سازی و مقابله با تخلفات گفت: با تقاطع‌گیری پایگاه‌های داده و بانک‌های اطلاعاتی فراجا، دو اقدام اساسی صورت گرفت؛ نخست، شناسایی و مقابله با حجم عظیمی از بارنامه‌ها و پروانه‌های بهره‌برداری جعلی خصوصاً در بخش حمل‌ونقل و دوم، شناسایی حدود ۶۰۰ هزار کارت سوخت غیرمجاز است.
منشا قاچاق
سردار احمدرضا رادان، فرمانده کل انتظامی کشور، دیروز در اولین همایش ملی پیشگیری و مقابله با قاچاق فرآورده‌های نفتی گفت: چگونه است که وقتی باران نداریم و نتیجه‌اش نبود کشاورزی است، بازهم سوخت بخش کشاورزی تأمین می‌شود؟ یا چگونه است که معادن غیرفعال و نیمه تعطیل سهمیه سوخت دریافت می‌کنند؟ چنین سیاست‌هایی زمینه برخی افراد به قاچاق را فراهم می‌کند.
سود فروش سهمیه سوخت
وی با اشاره به تفاوت شدید قیمت سوخت داخل کشور با کشورهای همسایه گفت: همین اختلاف قیمت، میل به قاچاق سوخت را افزایش داده است. سود فراوان و زحمت اندک موجب شده برخی رانندگان و فعالان اقتصادی مسیرهای قانونی فعالیت خود را رها کنند. وقتی درآمد فروش سوخت از حمل‌ونقل بیشتر است، چرا برخی کامیون‌بری سختی راه را به جان بخرند؟ یا چرا برخی فعالان معدن باید با سختی کار کنند وقتی فروش سهمیه سوخت درآمد بیشتری دارد؟ اگر برنامه‌ای علمی، دقیق، سریع و مشترک میان همه سازمان‌ها تدوین نشود، همه ما در تاراج ثروت ملی مقصریم. فرآورده‌های نفتی شوخی‌بردار نیست و هیچ‌کس نمی‌تواند مسئولیت را به دیگری واگذار کند.
چرخه باطل یارانه سوخت
سردار رادان با اشاره به خشونت برخی قاچاقچیان گفت: قاچاقچیان به دلیل سود کلان، حتی از روی مأموران عبور می‌کنند و اگر نیاز باشد خسارت می‌دهند؛ زیرا این خسارت در برابر سود قاچاق ناچیز است. اگر رویکرد مقابله به رویکرد پیشگیری تبدیل نشود، این چرخه تکرار خواهد شد.
وی با انتقاد از واردات روزانه ۵ میلیون لیتر سوخت گفت: ما این مقدار را وارد می‌کنیم، یارانه می‌دهیم و دوباره به دست کسانی می‌رسد که با افزودن ۱۰ میلیون لیتر دیگر آن را روانه کشورهای دیگر می‌کنند.
سود نجومی
رادان تفاوت رویکرد کشورهای همسایه را مثال زد و گفت: کشورهای همسایه با سخت‌گیری شدید مانع خروج سوخت می‌شوند، اما در داخل کشور گاهی اتوبوسی با بیش از ۵۰ درصد حجم اضافی سوخت، بدون نظارت کافی تردد می‌کند. در برخی موارد سود قاچاق به‌قدری بالاست که متخلفان حتی در برابر اعمال مقررات قانونی مقاومت می‌کنند. در پرونده‌ای یک باند قاچاق توسط دستگاه قضائی ۱۱ همت جریمه‌شده بود، اما توان پرداخت کامل آن را داشت؛ زیرا سود حاصل از قاچاق این امکان را فراهم کرده بود.
آزادسازی قیمت سوخت
وی افزود: ضروری است که سهمیه‌بندی و سیاست‌های تخصیص سوخت اصلاح شود. حتی می‌توان سهمیه سوخت را آزاد کرد و یارانه را به‌صورت نقدی به مردم پرداخت تا وارد چرخه قاچاق نشود.در هفت ماه اخیر بیش از ۳۶۰ میلیون لیتر کشفیات فیزیکی سوخت قاچاق ثبت‌شده و یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون لیتر سوخت قاچاق نیز از طریق تشکیل پرونده و اعترافات متهمان احرازشده است.