پرستاری با کار سخت و طاقتفرسا، فرسودگیِ، اضافهکار اجباری و حقوق کم و مشکلاتِ معیشتی، زندگی این گروه را دشوار کرده است. پرستاران بارها در شهرها تجمع کرده و وعده شنیدهاند، اما به خواستههای خود نرسیدهاند. مشکل آنجاست که یک پرستار از 20 بیمار مراقبت میکند. این مشکل خطر مرگ بیماران را افزایش میدهد. این فرایند باعث شده تا پرستاران مهاجرت کنند. بر اساس آمار کشور به 100 هزار پرستار نیاز دارد. بخشهایی از بیمارستانها با کمبود پرستار مواجه هستند. اگر به مطالبه پرستاران توجه نشود سلامت جامعه به خطر میافتد. دولت باید تحریمها را بردارد، نفت بفروشد و پولش را برگرداند و برای مردم و پرستاران رفاه ایجاد کند.
محمد شریفی مقدم، دبیر کل خانه پرستار گفت: دولتها یک سیاستِ مشخص در مورد پرستاران اجرا کردهاند: بیتوجهی به مطالباتِ حداقلی و عدم اجرای قانون پرستاران. در حال حاضر بسیاری از خدمات پرستاری در مراکز درمانی توسط پرستاران طرحی ارائه میشود و این موضوع کیفیت خدمات درمانی را کاهش داده است.
شغل سخت، درآمد اندک
شریفی مقدم گفت: شغل پرستاری یکی از سختترین و درعینحال حساسترین مشاغل در دنیا است. پرستاران علاوه بر تحمل سختیهای جسمی و روانی ناشی از تماس مداوم با بیماران، مسئولیت سنگینی در حفظ جان و سلامت مردم بر عهدهدارند. کوچکترین خطا در این حرفه ممکن است منجر به خسارت جبرانناپذیر یا حتی مرگ بیمار شود.
وی افزود: در بسیاری از کشورها به دلیل اهمیت این شغل، دولتها تلاش میکنند تا دغدغههای معیشتی پرستاران را کاهش دهند تا آنان با تمرکز کامل به بیماران خدمت کنند. درحالیکه در ایران، پرستاران با مشکلات معیشتی جدی روبهرو هستند و متأسفانه جایگاه اقتصادی آنان با حساسیت و اهمیت شغلشان تناسب ندارد.
شریفیمقدم ادامه داد: وزارت بهداشت در دولتهای مختلف با گرایشهای سیاسی گوناگون همواره در حوزه پرستاری عملکرد مشابهی داشته است. بهعبارتدیگر، ساختار وزارت بهداشت بهگونهای است که گروههای ذینفوذ در آن، فارغ از جناح سیاسی، منافع مشترکی دارند و از یکدیگر حمایت میکنند.
عدم اجرای قانون
وی با اشاره به سابقه قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری گفت: قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری از سال ۱۳۸۴ در زمان وزارت آقای پزشکیان مطرح و در سال ۱۳۸۶ تصویب شد. باگذشت ۱۸ سال از تصویب این قانون، هنوز بهطور کامل اجرانشده است. در طول این سالها دولتهای مختلف، دستور اجرای این قانون را صادر کردند اما اجرای آن یا ناقص بوده یا بهدرستی انجامنشده است. خدمات پرستاری باید همانند سایر گروههای پزشکی ارزشگذاری شود. پرستاران خواستار تعیین ارزش واقعی خدمات خود، بر اساس شاخصهایی مانند خطر انجام کار، زمان صافشده، سطح تخصص و تأثیر بر سلامت بیمار هستند. متأسفانه به دلیل مقاومتهای درون ساختاری، اجرای کامل این قانون سالهاست به تعویق افتاده و آنچه اجراشده، با نص قانون زمین تا آسمان متفاوت است. متأسفانه ساختار پزشک سالار وزارت بهداشت در دولتهای گذشته زیر بار اجرای این ساختار مبتنی بر عدالت نرفته است. این موضوع فارغ از گرایشهای سیاسی دولتها، وجه مشترک همه مدیران بوده است.
نبود شفافیت مالی
وی افزود: یکی از نمودهای این بیعدالتی، در پرداخت کارانههاست. برای نمونه، در یک اتاق عمل ممکن است شش تا هفت نفر ازجمله جراح، متخصص بیهوشی، پرستار بیهوشی و کارشناس اتاق عمل حضورداشته باشند؛ اما در پایان ماه، مشاهده میشود که جراح چند صد میلیون تومان دریافتی دارد، درحالیکه پرستار تنها چند میلیون تومانِ ناچیز دریافت میکند. این توجیه قانونی یا اخلاقی ندارد و ناشی از عدم اجرای تعرفه گذاری واقعی خدمات پرستاری است.
مطالبات
شریفی مقدم تأکید کرد: اگر نظام سلامت بخواهد به عدالت، کیفیت و کارآمدی برسد، باید تعرفه گذاری واقعی خدمات پرستاری، استخدام پایدار، و آموزش استاندارد در اولویت قرار گیرد. بدون این اصلاحات، هم پرستاران متضرر میشوند و هم بیماران. پرستاران خواهان بهبود ساختاریِ شرایط معیشتی و اجرای قوانین مصوب هستند، نه افزایش مبلغ اضافهکار. وی گفت: مطالبه واقعی جامعه پرستاری در بخش معیشت دو محور اصلی دارد: نخست اجرای کامل قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری بهعنوان بخش متغیر درآمد، و دوم اجرای قانون فوقالعاده خاص برای بهبود حقوق ثابت.
کار زیاد
وی افزود: هر پرستار در برخی بخشها بهجای پنج یا شش بیمار، مسئولیت مراقبت از ده تا پانزده بیمار را بر عهده بگیرد؛ در نوبت شب این رقم حتی به بیست بیمار هم میرسد. طبیعی است که در چنین شرایطی، احتمال بروز خطا بالا میرود و کیفیت خدمات کاهش مییابد. پرستاری که برای تأمین معاش خود چند نوبت پشت سر هم کار میکند، دچار خستگی مفرط میشود و نمیتواند خدمات ایمن ارائه دهد. نتیجه این وضعیت، آسیب دیدن بیماران و فرسودگی شدید نیروی انسانی در نظام سلامت است.
حقوق کم
شریفی مقدم اظهار داشت: عدم اجرای قوانین موجب شده پرستاران کمترین میزان دریافتی را در میان کارکنان دولت داشته باشند. درحالیکه کارکنان سایر دستگاهها از مزایای مالی بالا و امکانات رفاهی مناسب برخوردارند، پرستاران در سختترین شرایط ممکن کار میکنند و از کمترین مزایا بهرهمندند.